برخی افراد از خستگی شدید و دوامدار شکایت دارند و در برخی موارد احساس خستگی افراد به حدی شدید و مفرط است که آنان را از اجرای درست و منظم کارهای روزمره باز می‌دارد.
عوامل مختلف، به شمول برخی عادات روزمره و بیماری‌ها، سبب خستگی شدید بدنی شده می‌تواند.
کم‌خوابی یا خواب بی‌کیفیت بر سلامت کامل بدن اثر منفی دارد و یکی از تاثیرات آن خستگی است. بر اساس تحقیقات متخصصین طب، هر فرد باید شبانه کم از کم هفت ساعت بخوابد. در جریان خواب، هورمون‌های مهم در بدن ترشح شده و ترمیم سلول‌های بدن نیز در هنگام خواب انجام می‌یابد. از همین رو است که پس از یک خواب خوب و با کیفیت شبانه، انسان خود را تر و تازه و پرانرژی حس می‌کند.
این مطلب مرتبط را نیز بخوانید شش ساعت خواب کافی است؟کمبود ویتامین‌ها و منرال‌ها، مانند آهن، ویتامین‌های بی، ویتامین دی، ویتامین سی و مگنیزیم، نیز سبب خستگی می‌شود.
شاید خستگی مزمن ناشی از کمبود ویتامین باشد، از اینرو باید تثبیت شود که کدام عنصر غذایی سبب این حالت شده است. اکثر خستگی‌های ناشی از کمبود عناصر غذایی با بهبود رژیم غذایی و افزودن این عناصر در آن مرفوع می‌شود.
استرس و فشار مزمن عصبی و روانی می‌تواند دلیل خستگی باشد. استرس مزمن ممکن سبب تغییرات ساختاری و عملکرد مغز شده و در نهایت خستگی را به بار آرد. متخصصین صحت روانی در این زمینه می‌توانند مشورت مفید داده و فرد را قادر کند که با در پیش گرفتن یک سلسله روش‌ها، استرس خود را بکاهد.
در سیر برخی بیماری‌ها نیز خستگی شدید عاید حال بیمار می‌شود که با درمان این بیماری‌ها، خستگی نیز مرفوع می‌شود. بندش تنفس در هنگام خواب، کمبود فعالیت غدهٔ درقیه (تایراید)، سرطان، فلج چندگانه، اختلالات اضطرابی، بیماری‌های گرده، افسردگی و بیماری شکر از جمله مشکلات صحی است که توام با خستگی شدید بوده می‌توانند.
رژیم فقیر غذایی که حاوی تمام عناصر مهم غذایی نباشد، به دلیل نرسیدن مواد مغذی لازمی به بدن، سبب بروز خستگی شده می‌تواند. اگر غذا حاوی مقدار کافی انرژی و نیز میزان متناسب عناصر اساسی غذایی چون پروتین، قند، چربی، ویتامین و منرال‌ها نباشد، کتله عضلی بدن ذوب شده و در نهایت خستگی به بار می‌آید.
غذاهای از قبل تهیه و بسته بندی شده به دلیل میزان بلند قند و نیز مختل کردن خواب، سبب ایجاد خستگی دوامدار می‌شود. جاگزین کردن این غذاها با میوه‌جات و سبزیجات تازه، غله‌جات و حبوبات هم سبب افزایش انرژی بدن، هم منجر به بهبود کیفیت خواب و در نهایت رفع خستگی می‌شود.
چای، قهوه و مشروبات انرژی‌زا با آنکه به صورت فوری سبب افزایش انرژی و تقویت بدن می‌شود، مصرف بیش از حد این مایعات، به دلیل داشتن مقدار زیاد کافیین سبب اخلال خواب و در نهایت بروز خستگی شده می‌تواند.
این مطلب مرتبط را نیز بخوانید از زیان‌های نوشابه‌های انرژی‌زا چه می‌دانیم؟برخی افراد در آغازین دقایق روز و پس از بیدار شدن از خواب، احساس خستگی و خواب آلودگی کرده و در طول روز مقادیر زیاد قهوه می‌نوشند که این کار خود سبب اخلال خواب می‌شود. از اینرو در مصرف کافیین باید حد اعتدال حفظ شود و بهتر است که پس از ساعات عصر از گرفتن کافیین و نوشابه‌های انرژی‌زا پرهیز شده و به جای آن آب نوشیده شود.
کم‌نوشیدن و بدتر از آن، ننوشیدن آب به دلیل کمبود مایعات بدن سبب خستگی شدید می‌شود. اکثر فعالیت‌های بدن نیازمند به آب است؛ از اینرو داکتران سفارش می‌کنند که هر فرد روزانه باید کم از کم هشت گیلاس (دو لیتر) آب بنوشد. کسانیکه در محیط و فضای گرم فعالیت دارند یا هم فعالیت شدید فزیکی و عرق‌ریزی دارند، باید آب بیشتر بنوشند.
این مطلب مرتبط را نیز بخوانید چقدر آب بنوشیم، کم نوشیدن آب چه خطر دارد؟چاقی و اضافه وزن بودن نه تنها ارتباط مستقیم با شمار زیاد بیماری‌ها به شمول بیماری شکر، امراض قلبی و سرطان دارد، بلکه سبب ایجاد خستگی شدید نیز می‌شود. چاقی هم خود سبب اختلال خواب شده و هم خطر بندش تنفس در هنگام خواب را که یکی از عوامل اساسی ایجاد خستگی است، نیز در پی دارد.
حفظ وزن سالم بدن سبب بهبود کیفیت خواب و توازن درست انرژی بدن می‌شود. به همین ترتیب، خواب با کیفیت خود از گرفتن وزن و چاقی جلوگیری کرده و در نهایت منجر به رفع خستگی می‌شود.
افزون بر این حالات، وابستگی به مخدرات و الکول، کار در شفت‌های شبانه، نشستن و غیرمتحرک بودن برای ساعات دوامدار، برخی دواها مانند استرویدها، دواهای فشار خون و دواهای ضد افسردگی نیز عوارض جانبی مانند بی‌خوابی را در پی دارند که منجر به ایجاد خستگی دوامدار می‌شود.
در یک توصیهٔ ساده، داکتران سفارش می‌کنند که با مصرف غذای متوازن و صحی، ورزش و فعالیت فزیکی، خواب کافی و با کیفیت شبانه، نوشیدن مقدار کافی آب و پرهیز از مصرف بیش از حد کافیین، الکول و مخدرات می‌توان خستگی را از بدن رفع کرد. در صورتیکه این روش‌ها موثر واقع نشود، به داکتر مراجعه شود که علت اصلی خستگی مفرط و مزمن شناسایی شود.