آخرین گروه نظامیان امریکایی در آخرین دقایق روز دوشنبه ۳۰ اگست (هشتم سنبله) یک روز پیشتر از مهلت تعیین شده افغانستان را ترک کردند و برای نخستین بار پس از سال ۲۰۰۱ هیچ نظامی امریکایی در افغانستان حضور ندارد.
اما پایان حضور نظامی امریکا در افغانستان پایان کار نیست و هنوز هم پرسش‌های زیادی متوجه حکومت رییس جمهور جو بایدن است، به ویژه در خصوص تخلیۀ صدها شهروند امریکا و ده‌ها هزار همکار افغان قوای امریکایی و شهروندان آسیب‌پذیر افغانستان به بیرون از آن کشور.
افغان‌های آسیب‌پذیر
نظامیان ایالات متحده بیش از ۵۵۰۰ شهروند امریکا را از زمان آغاز عملیات تخلیۀ نظامی به تاریخ ۱۴ اگست تا کنون از افغانستان بیرون کرده است، اما هنوز هم شماری از شهروندان امریکایی به میل خودشان خواسته اند که در افغانستان باقی بمانند و شماری از آنان با اعضای خانوادۀ شان اکنون در افغانستان به سر می‌برند.
حکومت ایالات متحده توقع دارد که طالبان زمینۀ گذار مصوون شهروندان امریکایی و سایر کسانی را که خواهان ترک افغانستان اند، از این پس فراهم کند. اما نگرانی‌هایی در خصوص خروج شهروندان خارجی و ده‌ها هزار افغان آسیب‌پذیر چون ترجمانان و همکاران قوای خارجی خبرنگاران، فعالان حقوق زنان و فعالان مدنی وجود دارد، به ویژه اکنون که میدان هوایی کابل از نظر عملیات کنترول هوایی غیرفعال پنداشته می‌شود.
مقام‌ها، به ویژه قانونگذاران امریکایی، همواره ابراز نگرانی کرده اند که اند که این گروه‌ها با انتقامجویی طالبان روبرو خواهند شد.
با اینحال، ایالات متحده و ده‌ها کشور جهان گفته اند که طالبان تعهد کرده اند که به شهروندان خارجی و افغان که خواهان ترک افغانستان اند و مدارک معتبر سفر به بیرون از افغانستان را داشته باشند، اجازۀ سفر داده خواهد شد.
سرنوشت میدان هوایی کابل
در دو هفتۀ گذشته، قوای نظامی ایالات متحده با استقرار نزدیک به ۶۰۰۰ نظامی امنیت میدان هوایی کابل را برای انجام عملیات تخلیۀ نظامی تامین کرده بود.
طالبان اکنون با قطر و ترکیه در تماس اند تا در زمینۀ ادامۀ عملیات پروازهای ملکی از میدان هوایی کابل، آن گروه را کمک کند.
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجۀ ترکیه روز شنبه گفت که پیش از بازگشایی میدان هوایی کابل به روی پروازهای ملکی باید برخی ترمیمات در آن میدان صورت گیرد. در جریان دو هفتۀ گذشته به دلیل یورش ده‌ها هزار نفر به میدان هوایی کابل و تلاش برای بیرون شدن از افغانستان، برخی زیربناهای این میدان خسارمند شده است.
ترکیه زیر چتر ماموریت ناتو در افغانستان، در شش سال گذشته مسوول تامین امنیت میدان هوایی کابل بود.
باز بودن میدان هوایی کابل پس از خروج قوای خارجی نه تنها برای اتصال افغانستان با جهان خارج مهم است بلکه برای انتقالات کمک‌ها و تدارکات طبی به میلیون‌ها افغان نیازمند حیاتی و ارزشمند پنداشته می‌شود.
آیندۀ روابط ایالات متحده با طالبان
ایالات متحدۀ امریکا گفته است که هیچ دپلومات این کشور در افغانستان باقی نمانده است و به گفتۀ مقام‌های ارشد امریکایی، تصمیم در مورد آیندۀ روابط امریکا با طالبان منوط به عملکرد آنان خواهد بود.
اما حکومت ایالات متحده باید تصمیم بگیرد که چگونه از بروز بحران بشری و اقتصادی در افغانستان، پس از خروج نظامیان امریکایی از آن کشور، جلوگیری کند.
سازمان ملل متحد گفته است که بیش از ۱۸ میلیون شهروند افغانستان – بیش از نصف جمعیت آن کشور – به کمک نیازمند بوده و نصف کودکان زیر سن پنج سال در افغانستان مبتلا به سوتغذیۀ حاد اند.
شماری از کشورها، به شمول بریتانیا گفته اند که هیچ کشوری نباید تا زمان واضح شدن عمکرد این گروه، حاکمیت طالبان را به صفت حکومت مشروع افغانستان به رسمیت بشناسند.
در زمان حاکمیت طالبان در افغانستان –از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ – تنها پاکستان، امارات متحدۀ عرب و عربستان سعودی به گونۀ دوجانبه طالبان را به رسمیت شناخته بودند.
تهدید داعش
تنها زمینه‌ای که می‌تواند منجر به همکاری ایالات متحده و طالبان شود، تهدید گروه دولت اسلامی یا داعش در افغانستان است. اما پرسش‌هایی در مورد چگونگی هماهنگی واشنگتن با طالبان و احتمالاً تشریک معلومات برای مقابله با داعش وجود دارد.
شاخۀ خراسان داعش برای بار نخست در اواخر سال ۲۰۱۴ در افغانستان ظهور کرد. این گروه در چند سال اخیر چندین حملات مرگبار را در افغانستان به ویژه بر اقلیت شیعۀ آن کشور انجام داده است.
آخرین مورد حملۀ مرگبار آن گروه، حملۀ انتحاری مرگبار تاریخ ۲۶ اگست در مقابل یکی از دروازه‌های ورودی میدان هوایی کابل بود که در آن افزون بر ۱۶۰ شهروند افغانستان، ۱۳ نظامی امریکایی کشته شدند.
به دنبال این حمله، نظامیان ایالات متحده دو حملۀ طیارۀ بی پیلوت – یکی بر مواضع داعش در ننگرهار و دیگری بر یک موتر بم گذاری شدۀ داعش در نزدیکی میدان هوایی کابل – را انجام دادند.
تا کنون به گونۀ دقیق مشخص نیست که داعش به چه پیمانه در افغانستان نیرومند است و چه تعداد جنگجو دارد، اما این گروه همواره مسوولیت برخی از پیچیده‌ترین و مرگبارترین حملات را در افغانستان به دوش گرفته است.