با گسترش موج تازۀ کووید۱۹ در شماری از کشورها به شمول هند و افغانستان، بیماری خطرناک دیگری که قارچ سیاه یاد میشود، نگرانی تازه را میان مردم ایجاد کرده است.
قارچ سیاه که نام علمی آن میوکورمایکوزیس است، یک عفونت نادر اما خطرناک فنگسی (قارچی) است که عامل آن گروهی از پوپنکها به نام میوکورماسیتیس میباشند.
این عفونت که از طریق تنفس یا هم تماس بدن با خاک آلوده، محصولات گندیده و فاسد شده یا نان پوپنک زده و یا هم کود حیوانی وارد بدن میشود، اجواف صورت (سینوسها)، ششها، جلد و مغز انسان را متاثر میکند.
این آفت هر زمان و در هر سن و سال به وقوع پیوسته میتواند، اما بیشتر کسانی به بیماری قارچ سیاه مبتلا میشوند که سیستم ایمنی آنان ضعیف شده باشد.
بیماری شکر که از کنترول خارج شده باشد، ایدز، سرطان، پیوند اعضا، کم بودن کریوات سفید خون، استفادۀ دوامدار از دواها سترویدی، استعمال مخدرات به ویژه شکل زرقی آن، ضعف عمومی به دلیل تغذیۀ ناکافی و شماری از امراض انتانی مثل کووید۱۹ در کنار شمار زیاد عوامل دیگر سبب ضعف سیستم ایمنی بدن میشود.
با اینحال، خبر خوب این است که قارچ سیاه یا میوکورمایکوزیس ساری نیست و از افراد بیمار به افراد سالم انتقال نمیکند.
علایم این بیماری بستگی به این دارد که قارچ کدام قسمت بدن را متاثر کرده و در کجای عضویت رشد میکند، اما اعراض و علایم عمومی آن شامل تب، سرفه، درد قفس سینه، کوتاهی نفس، تورم یا پندیدگی یک طرف صورت، سر دردی، التهاب و احتقان سینوسها، تخریبات و شاریدگیهای سیاهرنگ در کناره های بینی و سطح زبان، درد بطن، دلبدی و استفراغ، خونریزی جهاز هضمی و اسهال است.
در صورتیکه جلد با قارچ سیاه ملوث و بیمار شده باشد، آبلههای سرخرنگ و برجسته در سطح پوست رونما شده و رفته رفته رنگ آن ساحه سیاه، دردناک و گرم میشود.
این عفونت از طریق جریان خون، به سایر بخشهای بدن نیز منتقل شده میتواند که در این صورت اعضایی مثل جگر، طحال، قلب و مغز به آن مبتلا میشوند. در حالات شدید، این بیماری سبب تغییرات حالت روانی، کوما و حتا مرگ شده میتواند.
اختلاطات جدی این بیماری کوری، لخته شدن خون در داخل رگها و تخریب رشتههای عصبی بوده میتواند.
بیماری قارچ سیاه، بدون تداوی ممکن سبب مرگ شود، چون این آفت نادر است، میزان دقیق مرگ و میر ناشی از آن مشخص نیست، اما دانشمندان تخمین میزنند که در صورت عدم تداوی، بیشتر از نصف بیماران مبتلا به قارچ سیاه ممکن بمیرند. میزان مرگ و میر این بیماری به عضو متاثر شده نیز ارتباط دارد، به گونۀ مثال شیوع قارچ سیاه در سینوس کمتر کشنده است، اما بروز این آفت در شش یا مغز کشنده تر است.
از اینرو داکتران سفارش میکنند که در صورت بروز اعراض و علایم این بیماری باید هر چه زودتر به داکتر مراجعه شود. دواهای ضد فنگس که داکتران باید آن را تجویز کنند به پیمانۀ زیاد رشد فنگس و پیشرفت بیماری را متوقف کرده و سبب نجات اکثر بیماران میشود.
در برخی حالات بسیار شدید ضرورت میافتد تا ساحات آفت دیدۀ بدن که قارچ سیاه سبب تخریبات انساج در آن شده است، توسط عمل جراحی برداشته شود تا از گسترش بیماری در سایر اعضای بدن جلوگیری شود. به گونۀ مثال شاید ضرورت بیفتد تا بخشی از بینی یا چشمی که در اثر این بیماری به شدت تخریب شده است، توسط عمل جراحی برداشته شود.
افزون بر تقویت سیستم ایمینی بدن، پوشیدن ماسک، پرهیز از تماس با خاک به ویژه خاک آلوده با کود حیوانی، نخوردن نان خشک پوپنک زده، غذا یا میوههایی که آثار پوپنک یا گندیدگی در آن دیده میشود و پرهیز از تماس با آبهای ناپاک مثل آب سیلاب به پیمانۀ زیاد از ابتلا به قارچ سیاه جلوگیری میکند.