موافقتنامۀ سه جانبۀ تجارتی چابهار میان نمایندهگان افغانستان، ایران و هند در حضور رهبران سه کشور در تهران امضا شد.
بندر چابهار یک منطقۀ آزاد تجارتی است که در سیستان بلوچستان ایران موقعیت دارد و ریاست جمهوری افغانستان با نشر خبرنامهای میگوید که موقعیت افغانستان به صفت پل میان بندر چابهار و آسیای مرکزی سبب سرمایهگذاری هنگفت در بخش زیربناهای ترانسپورتی این کشور خواهد شد.
معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان به صدای امریکا گفت که محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در پایان سفرش به قطر، برای امضای این سند به تهران رفت.
دواخان مینهپال گفت بندر چابهار از اهمیت بالای برای افغانستان برخوردار است، از یک طرف از لحاظ مسافه نسبت به سایر بنادر نزدیک است و اهمیت حیاتی دیگر آن، صادرشدن محصولات افغانستان به نام خود این کشور است.
پیش از این برخی تولیدات صنعتی افغانستان، به ویژه قالین به نام پاکستان به اروپا و امریکا صادر میگردید و این مسأله بارها واکنش صنعتگران افغان را در پی داشت و همواره خواهان ایجاد فابریکههای شست و قیچی قالین در داخل کشور بودند.
به گفتۀ مقامات افغان، میوه خشک و تر محصولات دیگر افغانستان بود که پیش از این با علایم تجارتی کشورهای همسایه به بازارهای جهانی صادر میشد.
افغانستان در حال حاضر از طریق بندر کراچی پاکستان اکثر اموال تجارتی را وارد و صادر میکند؛ هر چند این دو کشور موافقتنامۀ ترانزیتی و تجارتی موسوم به «اپتا» را امضا کرده است؛ اما هنوز هم تاجران افغان در خاک پاکستان با مشکلاتی روبهرو است.
مقامات افغانستان از لحاظ دیپلوماتیک هر نوع تلاش را بهخاطر حل مشکل ترانزیتی با پاکستان انجام دادهاند، اما به گفتۀ تاجران افغان تاکنون این تلاشها نتیجۀ مثبت نداده است.
چه تضمینی وجود دارد که ایران از بندر چابهار به عنوان اهرم فشار بالای افغانستان استفاده نکند؟
دواخان مینهپال معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان به صدای امریکا گفت که این کشور در مؤفقیت بندر چابهار نقش تعیینکننده دارد و توجه به آن، گمان نمیرود که ایران از این بندر به عنوان آله فشار استفاده کند.
اما او افزود که افغانستان در تلاش است تا راههای بدیلی نیز داشته باشد که در هر شرایطی بتواند از آنها استفاده کند.
مسافر قوقندی سخنگوی وزارت تجارت افغانستان به صدای امریکا گفت، قرار بود این توافقنامه روز شنبه میان رؤسای جمهور افغانستان، ایران و صدراعظم هند به امضا برسد، اما به دلیل سفر آقای غنی به قطر امضای این توافقنامه به تأخیر افتاد.
بر اساس ارقام رسمی در حال حاضر ۱۳۰ شرکت افغان در بندر چابهار ثبت شده و ایران در این منطقۀ آزاد تجاری در یک سال گذشته ۵۰ هکتار زمین را در اختیار افغانستان قرار داده است.
رسانههای هندی گزارش داده اند که نریندرا مودی نخست وزیر این کشور نیز برای امضای توافقنامه سه جانبه بندر ترانزیتی چابهار به تهران سفر خواهد کرد و از تهران برای افتتاح بند سلما، به هرات افغانستان میرود.
افغانستان و هند اظهار امیدواری کرده اند که بندر چابهار به مرکز ترانزیت و تجارت منطقهیی تبدیل گردد.
مقامهای هندی گفته اند که بر اساس موافقتنامۀ سه جانبه تا ۵۰۰ میلیون دالر برای انکشاف بندر چابهار سرمایه گذاری کرده و پروژههایی را عملی خواهد کرد که گفته می شود صدها میلیون دالر ارزش دارد
نرندرا مودی صدر اعظم هند که برای امضای موافقتنامۀ تجارتی چابهار به تهران سفر کرده است از تجارت نفت و گاز به عنوان عناصر کلیدی همکاری های آینده میان تهران و دهلی یاد کرد.
بندر چابهار آسیای مرکزی را به آسیای جنوبی وصل میسازد که به گفتۀ آگاهان اقتصادی با آغاز کار این بندرگاه، تجارت منطقهیی رونق خواهد گرفت و وابستگی افغانستان از بندر کراچی و گوادر پاکستان کاهش خواهد یافت.