یگانه ارکستر موسیقی افغانستان که اعضای آن همه زنان اند، تلاش مینمایند تا این روش را در کشوریکه عمیقأ محافظه کار بوده و اکثر موسیقی را بحیث یک پدیدۀ "غیر اخلاقی"- به خصوص برای زنان می بینند، تغییر بدهند.
انستیتیوت موسیقی یگانه مکتبی در افغانستان میباشد که دختران و پسران مشترکأ در یک صنف درس میخوانند. در جملۀ شاگردان این انستیتیوت اطفال یتیم و اطفال "روی سرک" یا بی سرپناه شامل اند که به آنها چانسی برای یک زندگی داده میشود.
دو رهبر این ارکستر نشان میدهند چقدر اینکار مشکل است ولی چگونه موفقیتی که بدست میاید، تا چه اندازه مایۀ خوشی و قانع کننده است.
یکی از آنها، نگین خپلواک است که به حمایت پدرش به انستیتیوت ملی موسیقی در افغانستان شامل شد و بعدأ عضو ارکستر دختران شد که بنام زهره مسمی شده است. اما بقیه فامیل وی شدیداً مخالف بودند. کاکایش روابطش را با پدرش قطع نموده به وی گفت که وی را دیگر بحیث برادر نمی شناسد. نگین می گوید که حتی مادرکلانم پدرم را "عاق" کرد.
نگین خپلواک که ۲۰ ساله شده است، در مورد انستیتیوت موسیقی در یتیم خانه یی شنید که وی بیشترین عمرش را در آنجا سپری نموده است. مادرش وی را به آن یتیم خانه به خاطری فرستاده بود که در مورد امنیت و مصؤونیت نگینه در زادگاۀ شان ولایت کنر نگران بود. در آنجا جنگجویان طالب فعال بودند.
نگین قبل از آنکه رهبر آرکستر شود، دروس پیانو و آلات موسیقی ضربی، مثل جازبند را آموخت.
در ارکستر زهره بیش از ۲۰ دختر بین ۱۲ تا ۲۰ ساله عضویت دارند. نام این ارکستر "زهره" گذاشته شد که در ادبیات کهن این سرزمین "الهۀ موسیقی" بود. این آرکستر در ماۀ جنوری که موسیقی سنتی افغانی و کلاسیک غربی را مینوازد اولین سفر بین المللی اش را در ماۀ جنوری انجام داد و در نشست اقتصادی جهانی در داووس سویس و تعدادی از شهر های جرمنی کنسرتهایی اجرا نمود.
احمد ناصر سر مست رئیس و مؤسس این انستیتیوت میگوید " هدف از تشکیل این ارکستر اینست تا یک پیام مثبت به جامعه برسانند، پیام مثبت به دختران برسانند و فامیل ها و دختران را ترغیب نماید تا به جهان موسیقی رو آورند".
سرمست برای اولین بار ضربۀ تنفر جنگجویان را در برابر موسیقی در سال ۲۰۱۴ وقتی تجربه نمود که یک بمگذار انتحاری طالبان خود را در کنسرتی انفجار داد که سرمست در آنجا حضور داشت. آن انفجار با عث مرگ یک جرمن شد و سرمست را زخمی ساخت.
آرکستر زهره در سال ۲۰۱۴ بعد از آن ایجاد شد که مینه یکتن از شاگردان مکتب برای تشکیل یک گروۀ موسیقی تقاضا نمود که تنها در آن زنان شرکت داشته باشند. سرمست روی این مفکوره کار را آغاز نمود.
ولی از آن ببعد مینه ناپدید شد. سال گذشته وی به هم صنفانش گفته بود که باید در عروسی خواهرش درقریۀ شان در ولایت ننگرهار شرکت نماید ولی او هرگز دوباره برنگشت. این خود نشان میدهد که وضعیت زندگی مردم در کشوریکه جنگ روان است، مخابرات ناقص بوده و مردم از فقر رنج میبرند، چقدر پرمشقت است. به گفتۀ سرمست، انستیتوت با مینه در تماس نشده ولی امیدوار است تا مینه دوباره به انستیتیوت و ارکستر زهره برگردد.
ظریفه ادیبه یکی از رهبران دیگر ارکستر زهره است. وی نیز مانند نگین خپلواک از طرف فامیلش حمایت شده است.
وقتی ادیبه در سال ۲۰۱۴ شامل این مکتب شد، وی این موضوع را تنها با مادر و پدراندرش در میان گذاشته بود نه با چهار برادرش و کاکاها وماما هایش. زیرا وی میدانست آنها موافقه نخواهند کرد. مادر و پدراندر ادیبه تلاش کردند اهمیت موسیقی را به آنها توضیح دهند ولی آنها قانع نشدند.
ادیبه میگوید اگر براداران و ماما هایم می فهمیدند که من موسیقی می خوانم و مینوازم آنها صد در صد مرا " ممانعت مینمودند، زیرا آنها نظر بی انداره منفی نسبت به موسیقی" داشتند.
حساسیت فامیل وی در برابر موسیقی آنقدر شدید بود که وی نمی خواست با ارکستر زهره به داووس سویس سفر نماید. اما او بالاخره این تصمیم را گرفت. وی بحیث یکی از رهبران ارکستر مورد استقبال شایان قرار گرفت و مصاحبه های زیادی انجام داد و در تلویزیون ظاهر گردید.
وقتی دوباره به افغانستان برگشت ماما ها و کاکاهایش اولین کسانی بودند که وی را تبریکی دادند ولی دو برادرش هنوزهم در مورد رو آوردن وی به موسیقی خوش نیستند ، بهر حال وی اکنون حمایت اکثر اعضای فاملیش را دارد. وی حالا جرأت بیشتر دارد و میگوید مطمئن است زمانی برادرانش هم بر وی افتخار خواهند کرد.
ادیبه میگوید من فامیلم را تغییر دادم، حالا وقت آن فرا رسیده که سایر دختران فامیل های شانرا نیز تغییر بدهند. من مطمئن هستم که به تدریج "تمام افغانستان تغییر خواهد نمود".
گزارش اسوشیتد پرس
برگردان: احد عزیززاده