پس از آنکه طالبان قدرت را در افغانستان در دست گرفتند، دپلوماتان افغان در خارج از نداشتن پول برای پیشبرد امور ماموریتهای دپلوماتیک، هراس از امنیت خانوادههای شان که در افغانستان باقیماندهاند و سردرگمی در پناهگزینی در کشورهای خارجی حکایت دارند.
گروه طالبان که به تاریخ ۱۵ اگست وارد کابل شد، درست یکماه پس از گرفتن قدرت اعلام کرد که به سفارتخانههای افغانستان در خارج پیام داده اند تا به کار شان ادامه دهند.
اما خبرگزاری رویترز بدون افشای نام از قول کارمندان کم از کم هشت سفارتخانۀ افغانستان در خارج، به شمول کانادا، آلمان و جاپان گزارش داده است که این ماموریتهای دپلوماتیک غیرفعال و کارمندان آن سرخورده و دل شکسته اند.
یک دپلومات افغان در آلمان گفته است که همکاران وی و دپلوماتان افغان در جاهای دیگر از کشورهای میزبان خواسته اند تا آنان را به صفت مهاجر بپذیرند. او گفته است که نگران امنیت زن و چهار فرزندش است که در کابل به سر میبرند.
افضل اشرف، کارشناس روابط بینالمللی مستقر در بریتانیا میگوید که ماموریتهای دپلوماتیک افغانستان در خارج به خاطری دستخوش سردرگمی شده اند که کشورهای جهان تا کنون تصمیم نگرفته اند که آیا طالبان را به رسمیت بشناسند یا خیر.
آقای اشرف گفت که به خاطر نگرانیهای امنیتی که با برگشت دپلوماتان افغان به کشور شان متوجه آنان است، احتمالاً کشورهای میزبان به آنان پناهندگی خواهد داد. او همچنینگفت: "این سفارتخانهها چه کاری کرده میتوانند؟ آنان از هیچ حکومتی نمایندگی نمیکنند و خط مشی ندارند که آن را تطبیق کنند."
با آنکه طالبان گفته اند که رهبر آن گروه فرمان عفو عمومی صادر کرده است و تمام افغانها به شمول کارمندان حکومت پیشین در امان اند، اما گزارشهایی وجود دارد که آن گروه تلاشی خانهها را آغاز کرده و در جستجوی مقامهای حکومت پیشین اند؛ آنچه که مایۀ نگرانی شدید شمار زیاد افغانها شده است.
خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه بیانیۀ مشترک گروهی از دپلوماتان حکومت پیشین افغانستان را نشر کرد که در آن از رهبران جهان خواسته شده است که طالبان را به رسمیت نشناسند.
بیش از ۲۰ دپلومات افغان از سفارت های افغانستان در ایالات متحده امریکا، بریتانیا، فرانسه، ترکیه، پولند و برخی دیگر کشورها با نشر یک اعلامیه مشترک گفتند که تصرف افغانستان توسط طالبان از راه نظامی، سبب طولانی تر شدن رنج مردم افغانستان خواهد شد و امنیت بین المللی را تهدید می کند.
امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجۀ حکومت طالبان روز سه شنبه در یک کنفرانس خبری در کابل، دپلوماتان افغان در خارج را "سرمایۀ" کشور خواند وگفت که به سفارتخانه های افغانستان در خارج پیام داده شده است که به کار شان ادامه دهند.
یک دپلومات ارشد افغان تخمین زده است که حدود ۳۰۰۰ دپلومات در سفارتخانهها و ماموریتهای دپلوماتیک افغانستان در خارج کار میکنند.
یک دپلومات افغان در کانادا گفته است که سفارت هیچ پول ندارد و معاش وی پرداخته نشده است.
دو کارمند سفارت افغانستان در دهلی جدید نیز گفته اند که این سفارت دیگر هیچ پولی در اختیار ندارد تا به هزاران شهروند افغان که در تلاش برگشت به افغانستان اند یا هم برای درخواست پناهندگی به کشورهای دیگر به همکاری این سفارت نیاز دارند، رسیدگی کند.
این دو دپلومات افغان گفته اند که به خاطر ارتباط شان با حکومت پیشین و ترس از انتقامجویی طالبان به افغانستان برگشته نمیتوانند و از سوی دیگر گرفتن پناهندگی در هند نیز به آنان دشوار است، زیرا هزاران افغان از سالها به اینسو منتظر دریافت پناهندگی هند اند.
یکی از این دپلوماتان افغان به خبرگزاری رویترز گفت: "باید در مقر سفارت اقامت داشته و منتظر رفتن به کشوری باشم که مایل به پذیرش من و خانوادهام باشد."
برخی از دپلوماتان افغان مانند منیژه باختری، سفیر افغانستان در اتریش آشکارا از طالبان انتقاد کرده اند. خانم باختری همواره ادعاهای مبنی بر بدرفتاری طالبان را در تویتر نشر کرده و آن گروه را به باد انتقاد گرفته است.
چندین دپلومات افغان گفته اند که منتظر برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواهند بود تا دیده شود که کی کرسی افغانستان را پر خواهد کرد. قرار است نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد هفتۀ آینده در مقر این سازمان در شهر نیویارک برگزار شود.
یک دپلومات افغان در تاجیکستان گفته است که شماری از کارمندان این سفارت در چند هفتۀ اخیر اعضای خانوادههای شان را انتقال داده و در نظر دارند که مقر این سفارت در شهر دوشنبه را به مجتمع رهایشی خانوادههای دپلوماتان مبدل کنند.
به همین ترتیب، یک دپلومات ارشد افغانستان در جاپان گفته است: "بسیار آشکار است که حتا یک دپلومات افغان که در بیرون است، خواهان برگشت [به افغانستان] نیست. همه مصمم استیم تا در جایی که استیم باقی بمانیم، شاید شمار زیاد کشورها بپذیرند که ما بخشی از یک حکومتی استیم که در تبعید است."