محمد اشرف غنی، رییس جمهور حکومت ساقط شدهٔ افغانستان در مصاحبهٔ تازه اش با شبکهٔ نشراتی افغان (ABN) چنین وانمود کرده است که دست‌های متعددی در سقوط جمهوریت نقش داشتند، به ویژه زلمی خلیلزاد، نمایندهٔ پیشین ایالات متحده برای مصالحهٔ افغانستان و عبدالله عبدالله، رییس پیشین شورای مصالحهٔ ملی افغانستان.
آقای غنی، در این مصاحبه گفته است که آقای خلیلزاد با "طرح‌ها و وعده‌های خود قشر سیاسی افغانستان را منقسم" کرده بود. او این مقام پیشین امریکا را یک فرد "بی کفایت، مفسد و منفور" خواند.
او گفت: "خلیلزاد دو رو نه بلکه نه روی دارد... به آقای بلینکن (وزیر خارجهٔ امریکا) گفتم که این شخص منفور شده است، مورد اعتماد اقشار مردم افغانستان و خاصتاً جمهوری خواهان قرار نمی‌گیرد، به من وعده کرد که آقای سلمان احمد، رییس بخش پالیسی شان مسوولیت را به دوش خواهد گرفت."
اما رییس جمهور غنی افزود که وقتی اعلامیهٔ امریکا نشر شد به این موضوع اشاره نشده بود.
آقای غنی افزود که زلمی خلیلزاد در مذاکرات با طالبان "سری" رفتار می‌کرد. او گفت که "بار ها به خلیلزاد گفتم مسودهٔ [توافقنامهٔ دوحه] را که تهیه کرده‌ای از آن به مرگ پشیمان خواهی شد" اما او بر کارهایش تاکید داشت.
این در حالی است که زلمی خلیلزاد، محمد اشرف غنی را به عدم حمایت از روند صلح متهم کرده بود. اما آقای غنی گفت که انتونی بلینکن، وزیر خارجهٔ امریکا به کرات به او گفته بود که طالبان حاضر نیستند با او مذاکره کنند.
او افزود که مشکل خلیلزاد "همراه من این بود که افغان بودم و مسلمان بودم".
آقای خلیلزاد تا اکنون در رابطه به این اظهارات آقای غنی واکنش نشان نداده است.
نشانه‌های سقوط
رییس جمهور غنی ادعا کرد که مقامات امریکایی یک روز پیش از سقوط طوری وانمود کرده بودند که همه چیز تمام است.
او گفت صبح یک شنبه ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱، سفارت ایالات متحده اسنادهای خود را به آتش کشیده و کارمندان آن به میدان هوایی رفتند و حتا هزاران نفر از نیروهای قطعات صفری که مربوط امنیت ملی و از بهترین نیروهای افغانستان بودند را نیز تخلیه کردند.
آقای غنی افزود: "اگر این‌ها تصمیم داشتند که جمهوریت را حمایت کنند، چرا این نیروها را تخلیه کردند؟ و به کدام دلیل هرکسی را که همراه شان کار کرده بود از آشپز گرفته تا جنرال‌ها ویزه دادند."
قطع پول نقد
محمد اشرف غنی گفت که بانک مرکزی افغانستان ماهانه ۲۰۰ میلیون دالر را از ذخایر پول افغانستان از امریکا می‌گرفت و برای استحکام بازار لیلام می‌کرد، اما این روند سه روز پیش از سقوط متوقف شد.
او گفت که آقای بلینکن در این خصوص برایش گفت که "تعزیر سر تان نامده اما ما از آمدن طالبان تشویش داریم. مقدار را کم میکنم اما پول برایتان روان میکنم، اما پول روان نکردند."
او گفت که نگرانی امریکا از این بود که این پول‌ها به دست طالبان نافتد.
آقای غنی ادعا کرد که آقای بلینکن به گونهٔ واضح به او گفته بود که "دیگر سر قانون اساسی تان ایستاد شده نمی‌توانید" و "پیشنهاد انتقال قدرت از طریق لویه جرگه نیز قابل پذیرش طالبان نیست".
رییس جمهور غنی به همین گونه در میان عاملان سقوط جمهوریت از عبدالله عبدالله نام برد و افزود که بار سقوط جمهوریت نباید تنها به دوش رییس جمهور پیشین انداخته شود.
او عبدالله عبدالله را از مقصرین سقوط نظام و مسوول عدم تحکیم جمهوریت خوانده گفت که در جریان هفت سال ۵۰ در صد حکومت تحت اثر داکتر عبدالله بود. "حال میخواهند تمام مسوولیت را به دوش من باندازند". "آیا عبدالله مانع تمام اقدامات مثبت نبود؟"
آقای غنی ادعا کرد که آقای عبدالله قانون اساسی را قبول نداشت. او همچنان اتهام وارد کرد که یگانه گزینهٔ آقای عبدالله برای وزارت دفاع، بسم الله محمدی بود و می‌گفت "باید پنجشیر را خوش نگهدارم".
آقای غنی در پاسخ به پرسشی که گویا به خیانت ملی متهم شده است در اشاره به انتخابات سال ۱۳۹۸ و حلف وفاداری آقای عبدالله گفت که کسی که حلف موازی یاد می‌کند خیانت ملی کرد.
اشرف غنی اضافه کرد که "من خو حالی یک سال است که در کابل نیستم، سیاسیونی که مرا مقصر می‌خواندند، به ویژه عبدالله و کرزی و خلیلزاد چرا موفق نشدند یک قدم در راه همکاری ایجاد کنند؟"
آقای عبدالله عبدالله نیز تا اکنون در خصوص این اتهامات آقای غنی واکنش نشان نداده است.
عدم ایستادگی مسوولان امنیتی
آقای غنی از عدم ایستادگی مسوولان بلند پایهٔ امنیتی افغانستان در سقوط جمهوریت یاد آوری کرد.
محمد اشرف غنی گفت که قرار بود نشست کابینه ساعت سه پس از چاشت ۱۵ اگست ۲۰۲۱ برگزار شود، اما اکثریت مطلق در کشور وجود نداشتند. او گفت: "وزیر دفاع کشور [بسم الله محمدی] قبل از این که من برایم در طیاره نشسته بود. بعد از آن وزارت دفاع تخلیه شد."
رییس جمهور غنی همچنان گفت که در آغاز نه ولایت شمالی افغانستان به گونهٔ حیرت آور سقوط کرد، با وجود آنکه امکانات را در اختیار عبدالرشید دوستم و عطا محمد نور قرار داده بود.
او گفت که "به جنرال دوستم و جنرال عطا امکانات دادیم و قوای هوایی را نیز در اختیار شان قرار دادیم" اما روز بعدی آنان به اوزبیکستان رفتند.
اشرف غنی همچنان افزود دو روز پیش از سقوط، احمد ضیا سراج، رییس امنیت ملی افغانستان به گونهٔ واضح در نشست شورای امنیت ملی گفت که "قابلیت جنگ را نداریم و شام همان روز هر سه مقام امنیتی (وزارت داخله، دفاع و امنیت ملی) با مشاور امنیتی ملی به نتیجه رسیدند که قابلیت جنگی نداریم."
آقای غنی اضافه کرد که من آخرین نفری بودم که از افغانستان برآمدم. او دلیل بیرون شدنش را جلوگیری از تکرار حادثهٔ مرگ داکتر نجیب الله، رییس جمهور پیشین افغانستان عنوان کرد.
داکتر نجیب‌الله، رییس جمهور پیشین افغانستان در سال ۱۹۹۶ پس از آنکه طالبان وارد کابل شدند، از دفتر ملل متحد بیرون کشیده شد و سپس جسد خونین‌اش در چهارراهی آریانا در نزدیکی ارگ به دار آویخته شد.
رییس جمهور منتخب استم
محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان یک سال پیش از بیرون شدن از افغانستان گفت که هنوز هم رییس جمهور منتخب افغانستان است. او افزود: من بر اساس قانون اساسی رییس جمهور بودم و تا زمانی که مردم افغانستان به گونهٔ قانونی قدرت به کسی دیگر انتقال ندهند، رییس جمهور استم.
آقای غنی اضافه کرد که میراث و امانتی را که به او سپرده شده است، بدون رای و انتخاب مردم به "دل و سر خود" به کسی دیگری تحویل داده نمی‌تواند.
این در حالی است که پس از بیرون شدن آقای غنی از افغانستان، امرالله صالح، معاون اول وی گفته بود که بر اساس حکم قانونی اساسی افغانستان، سرپرست مشروع ریاست جمهوری این کشور است.
او سال گذشته در یک پیام تویتر نگاشت: "برای تحکیم این جایگاه با تمام رهبران کشور در مشوره استم."
آقای صالح نگاشته بود که بر اساس مادهٔ ۶۰، فصل سوم قانون اساسی افغانستان "معاون اول ریيس جمهور در حالت غياب، استعفا و يا وفات رییس جمهور، مطابق به احکام مندرج اين قانون اساسی، عمل می‌کند."
طالبان اقلیت اند
محمد اشرف غنی گفت که طالبان یک قوه اقلیت استند و نپذیرفتن سایر اقوام و فرهنگ‌های افغانستان توسط آنان وحدت ملی را بیشتر تضعیف خواهد کرد و اگر طالبان حاکم شوند دیکتاتوری سختی را ایجاد خواهند کرد.
او اضافه کرد که طالبان باید از پاکستان و از القاعده خود را جدا بسازند.
آقای غنی گفت که "طالبان در شیرپور خانه های مردم را غصب کرده اند" و تحت حاکمیت آنان "زنان حقوق شان را از دست داده اند، جوانان را از وطن بیرون کردند و کسانی که تحصیل یافته ها بودند و به درد می‌خوردند جای آنان را به ملا صاحبان داده اند."
رییس جمهور پیشین افغانستان در اشاره به این که طالبان عفو عمومی اعلام کرده اند و باید به افغانستان بر گردد گفت که "گناهی را مرتکب نشده ام که محتاج عفو طالبان باشم."
او افزود که این طالبان است که صلح را نپذیرفتند و با خارجی‌ها توافق کردند و "برای یک سال بر هیچ خارجی حمله نکردید، تنها افغان‌ها را کشتید. برایم اساس این اقدام خود را مبنای شریعت نشان دهید. اگر می‌خواهید در مقابل تان سر خم کند، در صدسال چنین نخواهم کرد."
او در رابطه به این دو باره به افغانستان برخواهد گشت یا نه گفت که پس از مشوره با دوستان افغانش به این نتیجه رسیده است که شرایط برگشت او به کابل آماده نیست.
رییس جمهور پیشین افغانستان در پایان این مصاحبه گفت که فصل ناتمام امان‌الله خان را خودش، داوود خان و داکتر نجیب‌الله، روسای جمهور پیشین افغانستان تکمیل کرده نتوانستند و از جوانان خواست تا این فصل را تکمیل کنند.
این مطلب بر اساس مصاحبهٔ شبکهٔ نشراتی افغان تهیه شده است.
