قوای مسلح افغانستان که از چند هفته به اینسو مسوولیت کامل امنیتی کشورشان را به دوش گرفته اند، با کمبود شدید طیاره های جنگی روبرو اند. قوای هوایی افغان با استفاده از ماشیندار و راکت ها دست داشتۀ شدن ذریعۀ هیلیکوپتر های ترانسپورتی Mi-17 روسی عملیات هوایی را انجام می دهد.
در حالیکه تجهیز قوای مسلح افغانستان با طیاره های جنگی از دوسال بیشتر به اینسو به تاخیر افتاده است و مأموریت هوایی ناتو برای حمایت سربازان افغان اکنون به پایین ترین سطح خود رسیده است، قوای هوایی نوپای افغان حتا هنگام فراهم آوری حمایت بسیار ابتدایی هوایی در تقلا می باشد.
این موضوع برای قوای مسلح ۳۵۰ هزار نفری افغانستان که با تندروان در جنگ اند و در هر هفته حدود ۱۰۰ کشته می دهند، بسیار نگران کننده است. زیرا به باور آنان بدون حمایت هوایی شکست دشمن دشوار خواهد بود، به ویژه پس از آنکه ده ها هزار سرباز خارجی ماموریت جنگی شان را در افغانستان پایان بخشیدند.
ناتو هم اکنون سرگرم آموزش و مشاورت به بیش از ۳۹۰ پیلوت نظامی افغان است که اکثر آنان هیچ گونۀ تجربۀ تاکتیکی جنگی ندارند. از سوی دیگر طیاره هایی که تا کنون در اختیار قوای هوایی افغان قرار گرفته است، اکثراً ترانسپورتی است.
اکنون یگانه جنگ افزار هوایی سربازان افغان چند هیلیکوپتر محدود Mi-35 است و قوای هوایی افغانستان برای اشباع کمبود طیاره های جنگی، ماشیندار های ۲۳ میلیمتری و راکت های ۵۷ میلیمتری را در هیلیکوپتر های ترانسپورتی Mi-17 نصب کرده اند تا از آن در ماموریت های حمایتی هوایی کار بگیرند. اکنون قوای مسلح افغانستان ۸۶ هیلیکوپتر Mi-17 را در اختیار دارند.
جنگ افزار ناکافی
دگروال عبدالشفیع نوری، قوماندان بخش حفظ و مراقبت قوای هوایی افغانستان به خبرگزاری رویترز گفته است که شمار هیلیکوپتر های جنگی برای حمایت تمام ماموریت ها بسنده نیست و به گفتۀ وی اکنون شمار پرواز های جنگی حدود ۳۰پرواز در روز است.
هیلیکوپتر های ترانسپورتی Mi-17 که اکنون به جنگ افزار هوایی تعدیل شده اند، برای نخستین بار در اوایل همین ماه در مناطق شمالشرقی و در کوهستانات ولایت بدخشان برای حمایت هوایی در یک جنگ تمام عیار به کار گرفته شد.
جنرال مایکل روتشتاین، فرمانده مرکز آموزشی ناتو برای قوای هوایی افغان می گوید که فعالیت هیلیکوپتر های تعدیل شده توسط سربازان افغان تفاوت بزرگی را در جنگ بر ضد شورشگری ایجاد کرده است. قوای هوایی افغانستان در نظر دارد که تا آغاز فصل بهار که گمان می رود شورشگری تندروان نیز در آن زمان تشدید یابد، حدود ده هیلیکوپتر Mi-17 را مسلح سازد.
همچنان، تا ماه جون سال روان میلادی قوای هوایی افغانستان همچنان حدود ده هیلیکوپتر کوچک و تعدیل شدۀ MD-530 را در اختیار خواهند داشت که در آن نیز ماشیندار نصب خواهد بود. قرار است شش چرخ این هیلیکوپتر ها در اوایل ماه آینده در اختیار سربازان افغان قرار گیرد.
جنرال روتشتاین تصدیق می کند که پیشگویی این نکته بسیار دشوار بود که قوای هوایی در سالهای آیندۀ برای افغانستان چقدر موثر خواهد بود، اما وی اضافه می کند که سربازان افغان از عهدۀ آن به در خواهند آمد.
در زمان جنگ های داخلی افغانستان و سپس در هنگام تهاجم به رهبری ایالات متحده برای سرکوب طالبان، قوای هوایی افغان تقریباً به کلی از بین رفت. در اوج عملیات ناتو در افغانستان در سال ۲۰۱۱، نیرو های ائتلاف نزدیک به ۱۳۳ هزار ماموریت هوایی را در یک سال انجام دادند که از آن جمله ۳۴ هزار ماموریت آن حمایت جنگی هوایی بود.
سال گذشته، قوای هوایی افغان حدود ۷۰۰۰ ماموریت هوایی را انجام دادند که بخش کوچک آن فراهم آوری حمایت هوایی به نیرو های زمینی بود.
آهن پاره، نه طیاره
پروژۀ هفت ساله برای ساختار مجدد نیرو های هوایی افغان مملو از پسگرد و تاخیر های متکرر بوده است. در سال ۲۰۱۱ یک پیلوت قوای هوایی ۹ سرباز امریکایی را در میدان هوایی کابل به ضرب گلوله از پا در آورد. سال بعد از آن، ایالات متحده تحقیقات را در مورد ادعا هایی آغاز کرد که گویا شماری از پیلوت های افغان در پرواز های فاقد مدرک مواد مخدر را انتقال می دهند.
مفتش ویژه ایالات متحده برای بازسازی افغانستان یا سیگار گزارش داد که سال گذشته شمار زیاد ۲۰طیارۀ ترانسپورتی ایتالیایی G222 که مبلغ ۴۸۶ میلیون دالر کمک مالی امریکا برای قوای هوایی افغان خریداری شده بود، پس از آنکه زمینگیر شد و سربازان افغان به دلیل نداشتن پرزه جات قادر به ترمیم آن نبودند، به نرخ آهن پاره به فروش رسید.
گذشته از همه، اکنون سربازان افغان منتظر دریافت ۲۰ طیارۀ A-29 استند که قادر به پرتاب بم های ۲۰۰ کیلویی می باشد. قرار بود این طیاره ها تا اوسط سال ۲۰۱۲ به قوای افغان فراهم شود، اما مناقشات حقوقی سبب تاخیر فراهم آوری آن شد. اکنون در نظر است که این جنگ افزار تا ماه دسمبر سال روان میلادی یعنی چندین ماه گذشته از موسم جنگ در افغانستان، در اختیار سربازان افغان قرار گیرد.
قابلیت های نیرو های هوایی افغان گسترش یافته است، اما هنوز هم ماموریت آموزشی ناتو باید پیلوت های افغان را در کنار آموختاندن شیوۀ پرواز طیاره های جدید، روش های استفادۀ تاکتیکی از آن را نیز بیاموزاند.
در کنار مبارزه با دشمن، یکی از وظایف قوای هوایی عملیات نجات است. بخش زیاد ۵۰۰۰ منسوب امنیتی افغان که سال گذشته از بین رفتند، به این خاطر بود که آنان هرچه عاجلتر برای درمان به مراکز صحی رسانده نشدند.
عمدتاً، پیلوت های جدید کار ناآزموده باید هرچه سریع هماهنگی میان قوت های زمینی و هوایی، معلومات پرواز، تفکیک قوای دوست از دشمن و جلوگیری از کشتار غیرنظامیان را بیاموزند که به گفتۀ مشاورین ناتو، آموزش شیوه های غربی آن مدت زیادی را در برمی گیرد.
