دستاورد وزارت معارف، آیا واقعی است یا 'ظاهری و موقتی'

حکومت افغانستان توسعه نظام آموزشی در کشور را پس از سقوط طالبان یکی از دست آورد های مهم خود می داند.

اخیراً وزارت اقتصاد آن کشور طی نشر گزارشی ادعا نمود که وزارت معارف افغانستان در نزدیک شدن به اهداف انکشافی هزاره (Millennium Development Goals) از سایر وزارت خانه های آن کشور پیشتاز تر بوده است.

دسترسی جهانی به تعلیمات ابتدایی از جمله نه هدف انکشافی هزاره است که سازمان ملل متحد برای رسیدن به آن به افغانستان تا سال ۲۰۲۰ میلادی مهلت داده است. مهلت دسترسی به این اهداف به سایر کشور ها سال ۲۰۱۵ میلادی تعیین گردیده است.

اما با در نظرداشت بحران و نا آرامی در افغانستان، مهلت رسیدن به اهداف انکشافی هزاره برای آن کشور برای پنج سال دیگر تمدید گردید و "تحکیم امنیت" به عنوان نهمین هدف انکشافی هزاره برای افغانستان به گونه اختصاصی افزوده شد.

آموزش برای همه، محو بی سوادی و توسعه آموزش های تخنیکی و مسلکی از جمله اهداف فرعی است که زیر چتر هدف اصلی "دسترسی جهانی به تعلیمات ابتدایی" تعیین شده و وزارت معارف افغانستان ادعا دارد که در این بخش ها به دست آورد های چشم گیری رسیده است.

پیشرفت خوب

محمد آصف ننگ، معیین آموزش های تخنیکی و مسلکی وزارت معارف افغانستان می گوید که جذب روز افزون شاگردان جدید در نظام آموزشی، افغانستان را در رسیدن به حد اقل یک هدف انکشافی هزاره تا سال ۲۰۲۰ نزدیک تر ساخته است.

آقای ننگ می گوید "فعلاً ما ۱۰،۵ میلیون شاگرد داریم و سالانه ظرفیت جذب ۱،۵ میلیون شاگرد جدید را داریم. اگر جذب شاگردان جدید تا سال ۲۰۲۰ به همین منوال ادامه یابد، تا آن زمان در حدود ۱۸ میلیون شاگرد در نظام معارف افغانستان مصروف آموزش خواهند بود. به این اساس گفته می توانم که ما در حدود ۴۰ در صد بیشتر از هدف تعیین شده برای افغانستان در نظام معارف شاگرد خواهیم داشت."

آقای ننگ همچنین افزود که وزارت معارف در بخش سواد آموزی شهروندان بی سواد افغانستان نیز به موفقیت های دست یافته است. به گفته او، میزان با سواد سازی شهروندان بی سواد بین سنین ۱۸ تا ۴۰ سال توسط آن وزارت اکنون به بیشتر از ۲۸ در صد می رسد در حالیکه میزان تعیین شده تحت اهداف انکشافی هزاره برای افغانستان ۳۰ در صد تا سال ۲۰۲۰ است.

دستاورد 'ظاهری و موقتی'

اما کارشناسان اقتصادی می گویند که حکومت افغانستان تا حال نتوانسته زمینه دسترسی آن کشور را به اهداف انکشافی هزاره فراهم نماید و باور آنان دست آورد های که حکومت افغانستان به آن اشاره می کند "ظاهری و موقتی" است.

سیف الدین سیحون، استاد اقتصاد در پوهنتون کابل نظام معارف افغانستان را "غیر معیاری" خوانده می گوید که هیچ مکتب افغانستان حتی به معیار های منطقه یی برابری نموده نمی تواند.

آقای سیحون می گوید "تعلیم به منظور آموزش، تعلیم به منظور تغییر، تعلیم به منظور دگرگونی جامعه، تعلیم به منظور درک متقابل یک دیگر. این همه در نظام آموزشی افغانستان نه تنها نهادینه نشده بلکه ما یک معارف کاملاً غیر معیاری داریم که بلاخره برای پیشرفت اقتصادی افغانستان کار آمد نیست."

آقای سیحون افزود که افغانستان طی بیشتر از دوازده سال اخیر فاقد یک دورنمای استراتیژیک اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بود و این سبب شد تا دسترسی به اهداف انکشافی هزاره بدون پالیسی های دقیق و مشخص و صرف به گونه اهداف عام، آن هم بصورت مقطعی، پی گیری گردد.

خواستیم در این مورد واکنش وزارت اقتصاد افغانستان را داشته باشیم، اما با وجود تلاش های زیاد موفق نشدیم.

هر چند دست آورد های حکومت افغانستان در بخش معارف همواره از سوی جامعه جهانی مورد ستایش قرار گرفته، اما کیفیت پایین نظام آموزشی در آن کشور هر از گاهی انتقاد شهروندان افغان را در پی داشته است.

امحای فقر شدید و گرسنگی، ارتقای تساوی جنسیت و توانمند سازی زنان، کاهش مرگ و میر کودکان، بهبود وضعیت صحی مادران، مجادله با ایدز، ملاریا و سایر امراض، حفظ محیط زیست پایدار و گسترش مشارکت جهانی برای رسیدن به انکشاف از جمله سایر اهداف انکشافی هزاره است که در سال ۲۰۰۰ میلادی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد تعیین گردید.

با وجودیکه از تعیین اهداف انکشافی هزاره در حدود چهارده سال می گذرد اما فقر، امراض کشنده، گرسنگی و وضعیت بد زنان در برخی کشور ها هنوز هم بر بشریت سایه افگنده است.