در کارزار انتخاباتی امسال رادیو ها، تلویزیون ها و شبکه های اجتماعی به حیث ابزار کارآ برای بیان طرح ها و برنامه های کاری کاندیدان انتخابات استفاده می شود. مناظرۀ کاندیدان به صفت یک روش مطلوب انتخاباتی در رسانه ها راه باز کرده است.
احمد ضیا رفعت، استاد ژورنالیزم در دانشگاه کابل به این باور است که تغییرات مثبت کمی و کیفی در کار رسانه ها در افغانستان مایۀ ایجاد برنامه های هدفمند و گوناگون در پیوند با انتخابات شده است.
آقای رفعت می گوید برخی برنامه ها به معرفی کاندیدان و معاونان شان، شمار دیگر برنامه ها به معرفی برنامه های کاری نهاد های انتخاباتی و برخی دیگر این برنامه ها به گونۀ ویژه برای بازتاب برنامه های کاری کاندیدان اختصاص یافته است. به این ترتیب دیده می شود که رسانه ها نسبت به گذشته حرفه ای تر عمل می کنند.
آقای رفعت می افزاید که نقاط ضعف نیز در کار شماری از رسانه ها وجود دارد که می توان پرداخت غیر متوازن چنین رسانه ها را به گرایش و وابستگی حزبی و سیاسی آنها نسبت داد.
هرچند فساد اداری، مشکلات اقتصادی، نقض حقوق بشر و بسا موضوعات دیگر، حکومت افغانستان را با انتقادات شدید در سالیان گذشته روبرو ساخته است، گسترش رسانه ها در ۱۲ سال گذشته، برجسته ترین دستاورد برای دیموکراسی ماندگار در آن کشور تلقی می شود.
پوشش غیرمنتظره
اما آنچه کمتر روشن است، پایداری رسانه ها در سالیان آینده می باشد. نادر نادری، رئیس بنیاد انتخابات آزاد و عادلانۀ افغانستان می گوید که پوشش غیرمنتظرۀ رویداد های انتخاباتی نشان داد که کار رسانه یی در افغانستان با روش بنیادی متحول شده است.
نادری گفت "اگر حکومت آینده نسبت به آزادی رسانه ها تحمل نداشته باشد، به تنفیذ قانون باورمند نباشد و بر بنیاد قانون اساسی عمل نکند، در آن صورت تهدید جدی متوجه رسانه ها می شود. با وصف این خوشبینی ها که ستون ها قوی رسانه ها در افغانستان به پا ایستاده است، آینده نا معلوم است."
با این حال آقای نادری در گفتگو با خبرگزاری اسوشیتد پرس استدلال کرد که مردم افغانستان به آزادی رسانه ها عادت کرده اند و به سادگی از آن نخواهند گذشت.
از سوی دیگر، به باور آقای رفعت، با وصف پرداخت حرفه ای و مثبت رسانه ها به رویداد های انتخاباتی، نتایج انتخابات خود می تواند بر سرنوشت رسانه ها در افغانستان اثر گذار باشد.
احمد ضیأ رفعت می گوید "هستند شماری از کاندیدان که به حفظ و تقویت آزادی رسانه ها دست به کار خواهد شد، اما اگر چهره های سنتی به قدرت برسند، جو رسانه یی به اندازۀ امروز باز نخواهد بود و رسانه ها خود به خود ناچار به خودسانسوری خواهند شد. اما روند کنونی به کلی متوقف نخواهد شد."
تهدید بزرگتر از همه، کاهش کمک های مالی خارجی و کمرنگ شدن حضور نیرو های بین المللی در افغانستان است.
شمار زیاد رسانه های نوپای دیداری، شنیداری و چاپی در افغانستان متکی به کمک های خارجی است. شمار اندک رسانه ها از اشتهارات بخش خصوصی تمویل می شوند، اما کار و بار این تشبثات نیز به حضور و معامله با نیرو های ائتلاف تکیه می کند.
ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی در سال ۲۰۱۰ گزارش داد که با سطح پایین سواد در میان افغان ها رادیو و تلویزیون بر جو رسانه ها در افغانستان حاکم است.
بر اساس این گزارش ۶۳ در صد افغانها به گونۀ منظم به رادیو گوش داده و ۴۸ در صد آنان تلویزیون را تماشا می کنند.
احمد ضیا رفعت، استاد ژورنالیزم در دانشگاه کابل به این باور است که تغییرات مثبت کمی و کیفی در کار رسانه ها در افغانستان مایۀ ایجاد برنامه های هدفمند و گوناگون در پیوند با انتخابات شده است.
آقای رفعت می گوید برخی برنامه ها به معرفی کاندیدان و معاونان شان، شمار دیگر برنامه ها به معرفی برنامه های کاری نهاد های انتخاباتی و برخی دیگر این برنامه ها به گونۀ ویژه برای بازتاب برنامه های کاری کاندیدان اختصاص یافته است. به این ترتیب دیده می شود که رسانه ها نسبت به گذشته حرفه ای تر عمل می کنند.
آقای رفعت می افزاید که نقاط ضعف نیز در کار شماری از رسانه ها وجود دارد که می توان پرداخت غیر متوازن چنین رسانه ها را به گرایش و وابستگی حزبی و سیاسی آنها نسبت داد.
هرچند فساد اداری، مشکلات اقتصادی، نقض حقوق بشر و بسا موضوعات دیگر، حکومت افغانستان را با انتقادات شدید در سالیان گذشته روبرو ساخته است، گسترش رسانه ها در ۱۲ سال گذشته، برجسته ترین دستاورد برای دیموکراسی ماندگار در آن کشور تلقی می شود.
پوشش غیرمنتظره
اما آنچه کمتر روشن است، پایداری رسانه ها در سالیان آینده می باشد. نادر نادری، رئیس بنیاد انتخابات آزاد و عادلانۀ افغانستان می گوید که پوشش غیرمنتظرۀ رویداد های انتخاباتی نشان داد که کار رسانه یی در افغانستان با روش بنیادی متحول شده است.
نادری گفت "اگر حکومت آینده نسبت به آزادی رسانه ها تحمل نداشته باشد، به تنفیذ قانون باورمند نباشد و بر بنیاد قانون اساسی عمل نکند، در آن صورت تهدید جدی متوجه رسانه ها می شود. با وصف این خوشبینی ها که ستون ها قوی رسانه ها در افغانستان به پا ایستاده است، آینده نا معلوم است."
با این حال آقای نادری در گفتگو با خبرگزاری اسوشیتد پرس استدلال کرد که مردم افغانستان به آزادی رسانه ها عادت کرده اند و به سادگی از آن نخواهند گذشت.
از سوی دیگر، به باور آقای رفعت، با وصف پرداخت حرفه ای و مثبت رسانه ها به رویداد های انتخاباتی، نتایج انتخابات خود می تواند بر سرنوشت رسانه ها در افغانستان اثر گذار باشد.
احمد ضیأ رفعت می گوید "هستند شماری از کاندیدان که به حفظ و تقویت آزادی رسانه ها دست به کار خواهد شد، اما اگر چهره های سنتی به قدرت برسند، جو رسانه یی به اندازۀ امروز باز نخواهد بود و رسانه ها خود به خود ناچار به خودسانسوری خواهند شد. اما روند کنونی به کلی متوقف نخواهد شد."
تهدید بزرگتر از همه، کاهش کمک های مالی خارجی و کمرنگ شدن حضور نیرو های بین المللی در افغانستان است.
شمار زیاد رسانه های نوپای دیداری، شنیداری و چاپی در افغانستان متکی به کمک های خارجی است. شمار اندک رسانه ها از اشتهارات بخش خصوصی تمویل می شوند، اما کار و بار این تشبثات نیز به حضور و معامله با نیرو های ائتلاف تکیه می کند.
ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی در سال ۲۰۱۰ گزارش داد که با سطح پایین سواد در میان افغان ها رادیو و تلویزیون بر جو رسانه ها در افغانستان حاکم است.
بر اساس این گزارش ۶۳ در صد افغانها به گونۀ منظم به رادیو گوش داده و ۴۸ در صد آنان تلویزیون را تماشا می کنند.
