هر روزه، بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ بازدیدکننده برای دیدن مجموعه آثار هنری باستانی شامل مجسمه ها، جواهرات، سکه ها و سایر اثر هنری مربوط به عصر حجر تا قرن بیستم به موزیم ملی افغانستان مراجعه می کنند.
"هزار شهر باختر"، نمایشگاه تازه ای است که بر منطقه شمال افغانستان متمرکز است، منطقه ای که ثروت عظیم آن به خاطر موقعیت داشتن در مسیر جاده ابریشم و چندین مسیر تجارتی مهم دیگر از چین و هند می باشد.
اما در این نمایشگاه، طلای دوران باختری ها که مجموعه ای از ده ها هزار سکه، تاج و جواهرات طلا و نقره به قدامت بیشتر از ۲۰۰۰ سال قبل است، به خاطر فقدان امنیت برای حفظ آن، در خود نگنجانیده است.
درعوض، این مجموعۀ ارزشمند به جهان سفر می کند. تا اکنون این مجموعه در موزیم بریتانیا در لندن، گالری هنرهای ملی در واشنگتن و سایر نهادها به نمایش در آمده است. اکنون این مجموعه آثار هنری طلا و نقره در موزیم ملبورن استرالیا به نمایش گذاشته شده است.
عمرا خان مسعودی، مدیر موزیم ملی افغانستان می گوید مشکلات زیادی وجود داشت که هر سال ما تلاش می کنیم مشکلات را حل کنیم. او می گوید اکنون این نمایشگاه مثل یک موزیم است.
موزیم دو منزله در نزدیکی قصر دارالامان کابل موقعیت دارد. این موزیم در جنگ داخلی کشور و نابسمانی دهه ۹۰ میلادی آسیب دید و ۷۰ درصد مجموعه آثار باستانی آن – درحدود ۷۰ هزار قطعه بود - به یغما رفت.
با کمک حکومات خارجی، ۹ هزار قلم از این آثار هنری تا اکنون از ایالات متحده، بریتانیا، آلمان و سایر جاها بازیابی شده است.
آثار هنری شگفت انگیز
با وجود این خسارات، مجموعه آثار هنری این موزیم هنوز تاثیر برانگیز است.
مجسمه گچی تمام قد شاهزاده امپراتوری کوشانی در مقابل دروازه ورودی موزیم ملی افغانستان از بازدید کننده گان استقبال می کند اما این مجسمه بی سر است. سر این مجسمه در حمله طالبان در سال ۲۰۰۱ زمانی ویران شد که کمپین تخریب هنرهای قبل از اسلام شروع گردید.
پنج مجسمه چوبی از نورستان متعلق به قرن هجدهم میلادی هر یک با ارتفاع دو متر در انتهای سالن بزرگ موزیم موقعیت دارد، و یک نمایشگاه خاص از دوره بوداییان در افغانستان شامل بعضی اولین نمونه های مجسمه های بودا است.
مسعودی گفت من تصور می کنم موزیم ملی افغانستان می تواند یکی از غنی ترین موزیم ها در منطقه یا جهان باشد.
حدود ۳ میلیون دالر از حکومت افغانستان و ۵ میلیون دالر دیگر از سفارت ایالات متحده وهمچنین کشورهای کمک کننده مثل ایتالیا، جاپان، وهالند در برگرداندن این موزیم به حالت امروزی کمک کرده اند.
یک پروژه ۳ میلیون دلاری، با بودجه وزارت خارجه ایالات متحده شامل متخصصین پوهنتون شیکاگو برای فهرست کردن و مستند کردن همه آثار ثبت شده موزیم بعد از آن کار کرده اند که ۹۰ درصد اقلام ثبت شده طی سالهای جنگ و نابسامانی گم شد.
اما برگرداندن این موزیم به حالت قبلی آن آسان نیست. قطع متناوب برق، مشکل گرمایشی ساختمان و چراغ های روشنایی و – بیشتر از هر چیز دیگر – امنیت ناکافی به معنی این است که موزیم به ساختمان تازه ای ضرورت دارد.
طرح ها تاکنون ترسیم شده است، و موزیم درنظر دارد سال آینده یک فعالیت تبلیغاتی جلب سرمایه را برای جمع آوری ۳۰ میلیون دالر مورد نیاز برای بازسازی ساختمان موزیم آغاز کند.
به دلیل فوق است که آثار هنری طلاهای دوره باختری ها که پنهان بوده اند و تا زمان بازیابی آن تا سال ۲۰۰۳ که تصور می شد گم شده باشد، درحال حاضر، در خارج به نسبت داخل ارزشمندتر است زیرا علاقمندی به این موزیم را جلب می کند.
مدیر موزیم ملی افغانستان می گوید این نمایشگاه ها سیمای دیگر افغانستان را نشان می دهد. مسعودی می گوید این مدنیت باستانی با هنرهای بی نظیر است – این آثار دریچه را برای ما به ملل دیگر باز می کند.
