زمانیکه عبدالخلیل رسولی در اوایل سال روان از تهدیدات موجود در افغانستان به ایران فرار کرد، فکر می‌کرد که زندگی و آیندهٔ بهتری را برای خانواده‌اش تامین خواهد کرد، اما اکنون این خبرنگار افغان در ایران گیر مانده است و با ویزای منقضی شدهٔ اقامت، گزینه‌های بسیار اندک برای زندگی در آنجا دارد.
رسولی می‌گوید که ویزای اقامت شان در ایران از سه ماه به اینسو منقضی شده است و نمی‌داند که "چه واقع خواهد شد". او برای ویزهٔ فرانسه نیز درخواست داده است، اما نمی‌داند که آیا این تلاشش ثمر خواهد داد یا نه.
این خبرنگار آوارهٔ افغان دغدغه دارد که ممکن هر لحظه دستگیر شده و به افغانستان رد مرز شود. او می‌گوید که توان پرداخت جریمهٔ اقامت بیش از حد مجاز در ایران را ندارد. به گفتهٔ وی باید هر عضو خانوادهٔ‌اش برای هر روز اقامت اضافی در ایران ۵۰ دالر بپردازد.
رسولی که ۳۶ سال عمر دارد، دو ماه پیش از سقوط افغانستان به دست طالبان، از هرات به کابل آمده بود و پس از آنکه طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ کابل را تصرف کردند، این خبرنگار افغان با همسر و دو دختر ده و شش ساله‌اش به شهر تهران در ایران رفتند.
او می‌گوید که "به خاطر تهدیدات امنیتی و مشکلات" برگشت به افغانستان برایش خطرناک است. رسولی با اشاره به کار خبرنگاری‌اش در حکومت پیشین افغانستان گفت: " بعضی موضوعات را ما خواسته و یا ناخواسته علیه طالب گفتیم."
تماس‌ها و پیام‌های تهدیدآمیز
در زمانیکه رسولی در هرات به صفت خبرنگار کار می‌کرد، در مورد طیفی از موضوعات برای روزنامهٔ هشت صبح گزارش می‌داد. اما این خبرنگار افغان ادعا می‌کند که پس از دریافت "تماس‌ها و پیام‌های تهدیدآمیز" خانواده‌اش را به کابل روان کرد.
رسولی می‌گوید که پس از سقوط کابل نیز به نوشتن ادامه داد و در مورد وضعیت پوهنتون‌ها و رسانه‌ها در ولایت‌های غربی افغانستان در زیر سلطهٔ طالبان گزارش می‌داد.
همکاران رسولی نیز زیر فشار قرار گرفتند. در اکتوبر ۲۰۲۱ روزنامهٔ هشت صبح در مورد قدردانی سرپرست وزارت داخلهٔ افغانستان از بم گذاران انتحاری گزارش داد و اندکی بعد طالبان بر دفتر این رسانه در کابل یورش بردند.
رسولی می‌گوید که طالبان به کارمندان و خبرنگاران هشت صبح هشدار دادند که از نشر مطالبی که با پالیسی‌های طالبان همسو نیست، پرهیز کنند. او می‌گوید که طالبان خشمگین بودند زیرا هشت صبح به جای آنچه طالبان "استشهادی" می‌خوانند، در گزارش خود از عبارت "حملهٔ انتحاری" کار گرفته بود.
طالبان به تماس‌های صدای امریکا برای ابراز نظر و تبصره در مورد این ادعاها پاسخ نداده است.
حتا پس از نقل مکان به کابل نیز، رسولی می‌گوید که احساس مصوونیت نمی‌کرد. او می‌گوید که در کابل در خانهٔ امن نگهداری شده و سپس به شهر مزار شریف منتقل شد تا اینکه با خانواه‌اش به ایران رفت.
گزینه‌ها رو به کاهش اند
ناظران رسانه‌ها می‌گویند که خبرگزاری‌ها و کارکنان آنها با خشونت، سانسور و مشکلات اقتصادی روبرو هستند.
گزارشگران بدون مرز در ماه اگست گزارش داد که از جمله‌ای ۵۴۳ رسانه ۲۱۳ آنها بسته شده و بیش از ۶۴۰۰ خبرنگار به ویژه زنان، شغل خود را از دست داده اند.
هیات معاونت ملل متحد در افغانستان (یوناما) در ماه نومبر اعلام كرد كه پس از تسلط طالبان، بيش از ۲۰۰ مورد تهديد، بازداشت خودسرانه و بدرفتاری با خبرنگاران را ثبت كرده است.
اما طالبان این بیانیه یوناما را رد کرد. حیات مهاجر فراهی، معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ، در رسانه‌های محلی گفته است که "ما این ادعاها را دور از واقعیت می‌دانیم" و افزوده که "طالبان از تمام حقوق اساسی خبرنگاران دفاع خواهند کرد".
جستجو برای مصوونیت
رسولی در تهران با حدود ۲۰ تا ۲۵ خبرنگار افغان که آنها نیز به ایران نقل مکان کرده اند، در تماس است. اما او امیدوار است که به اروپا برود.
او گفت: "من با خانواده ام برای گرفتن ویزهٔ فرانسه به اینجا آمدیم."
او نامه‌ای را به اشتراک گذاشته که در آن گروه رسانه‌ای فرانسوی "Syndicat National des Journalistes" و فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران از منظوری سریع درخواست او حمایت کرده اند.
در نامهٔ فدراسیون بین المللی خبرنگاران که صدای امریکا آن را دیده، آمده است: "پس از مشورت با شرکای ما در افغانستان، فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران متقاعد شده است که عبدالخلیل رسولی ترس موجهی از امنیت خود در داخل افغانستان دارد."
نیکولا ایج، کارمند گروه رسانه‌ای SNJ به صدای امریکا گفت که او و همکارانش - گروهی از داوطلبان - خبرنگاران را به سازمان‌هایی که می‌توانند در اسکان مجدد آنان را کمک کنند، معرفی کرده اند.
او تخمین زد که حدود ۳۰۰ خبرنگار از افغانستان عمدتاً به پاکستان و همچنین به ایران، ترکیه و اوزبیکستان "به امید دریافت ویزه" و نقل مکان به کشور سوم، فرار کرده اند.
او گفت که روند دریافت ویزه در حال "دشوار و پیچیده شدن" است و افزود که "این روند در اکثر کشورها در حال کند شدن است".
او گفت که اعتراضات سراسری ضد دولتی در ایران نیز این روند را پیچیده تر کرده است.
گروه رسانه‌ای SNJ از دولت‌ها می‌خواهد که این روند را تسریع کنند و می‌افزاید که بسیاری از خبرنگاران، به‌ویژه زنان در پاکستان یا ایران، با مشکلات اقتصادی مواجه هستند.
عقیله مبارز حیدری مانند رسولی از هشت ماه به اینسو در ایران اقامت دارد و منتظر گرفتن ویزای مهاجرت به کشور ثالث می‌باشد.
خانم حیدری ۲۴ ساله قبل از ترک افغانستان با تلویزیون و رادیو نگاه و رادیو معرفت در کابل کار می‌کرد. او مجری برنامه های سیاسی در برنامه رادیویی نگاه بود که در آن در مورد طالبان بحث می‌کردند.
و گفت: "وقتی آنها به قدرت رسیدند، زندگی من در خطر شد."
حیدری حتا اکنون معتقد است که اگر مجبور به برگشت شود، جانش در خطر خواهد بود.
این خبرنگار هنگام فرار به ایران با خانواده‌های دیگر سفر می‌کرد تا "به دلیل نبودن با یک محرم" توسط طالبان متوقف نشود.
حیدری گفت: "ترک کشور و وظیفه سخت است، اما من فقط به این فکر می‌کردم که چگونه به خاطر طالبان از افغانستان فرار کنم."
او نیز برای رفتن به کشور ثالث درخواست کرده است، اما پاسخی دریافت نکرده است. این در حالی است که ویزه خانم حیدری نیز منقضی شده است.
خانم حیدری گفت: "دردناک است که ماه‌ها در بلاتکلیفی زندگی کرد." او گفت که بازگشت به افغانستان تحت حاکمیت طالبان یک گزینه نیست، زیرا این گروه "علیه زنان" است.
او گفت: "من در بارهٔ آینده‌ام چیزی نمی‌دانم."
