سازمان گزارشگران بدون مرز و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان با نشر یک گزارش مشترک گفته اند که با مسلط شدن طالبان بر این کشور، فعالیت ۴۰ درصد رسانهها در افغانستان متوقف شده و نیز ۸۰ درصد خبرنگاران به شمول زنان بیکار شده اند.
بر اساس یافتههای این گزارش از ۱۵ اگست تا کنون، ۲۳۱ رسانه در این کشور از فعالیت باز مانده و در حال حاضر تنها ۳۱۲ رسانه در این کشور فعال است.
یافتههای این نهادها نشان میدهد که در پی سقوط افغانستان به دست طالبان، بسیاری رسانهها در کابل و ولایات به فعالیتهای نشراتی خود پایان داده اند و در حال حاضر، در کابل از هر دو رسانه، تنها یکی از آنان فعالیت دارد.
تاثیرات بر کار خبرنگاران
در این گزارش که روز سهشنبه ۲۱ دسمبر (۳۰ قوس) نشر شد، آمده است که سقوط کابل به دست طالبان تاثیرات منفی بر کار خبرنگاران به ویژه زنان در این کشور گذاشته و در این مدت ۶۴۰۰ خبرنگار و دست اندر کار رسانهای وظایف شان را از دست داده اند.
در این گزارش آمده است که خبرنگاران زن در افغانستان بیشترین آسیب را دیده اند که از هر پنج نفر، چهار تن آنان بیکار شده اند.
گزارشگران بدون مرز و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان گفته اند: "از ۱۰هزار و۷۹۰ کارمند رسانهای در افغانستان، هشتهزار و ۲۹۰ مرد و دو هزار و ۴۹۰ زن تا پیش از تشدید جنگ و به ویژۀ پس از ۲۴ اسد، تنها چهارهزار و ۳۶۰ نفر در رسانهها کار میکنند."
این نهادها همچنین گفته اند که در حال حاضر، در بسیاری از بخشهای افغانستان هیچ خبرنگار زن وجود ندارد. یافتههای این گزارش نشان میدهد که از میان ۳۴ ولایت افغانستان، در ۱۵ ولایت آن هیچ خبرنگار و کارمند زن در رسانهها حضور ندارد.
فشارهای طالبان بر خبرنگاران
گزارشگران بدون مرز و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان گفته است که با سقوط حکومت پیشین و مسلط شدن طالبان بر این کشور، کار خبرنگاری در این کشور "پیچیدهتر" شده است.
در این گزارش آمده است: "خبرنگاران پیش و پس از تهیه هر خبر و گزارشی باید موضوع گزارش را با مسوولان محلی وزارت اطلاعات و فرهنگ شریک سازند و با مجوز آنها گزارش خود را تهیه و نشر کنند. در برخی دیگر از ولایات رسانهها مجبور شده اند برنامههای خبری و موسیقی را با برنامههای مذهبی جاگزین کنند."
پیش از این، وزارت امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان با وضع مقررات جدید بر رسانهها در این کشور گفته بود که پس از این شبکههای تلویزیونی نباید فلمهایی را نشر کنند که "خلاف اصول شرعی و ارزشهای افغانی" بوده و نیز نشر فلمهای داخلی و خارجی که در آن "فرهنگ و عنعنات بیگانگان" بازتاب یافته و سبب "بد اخلاقی" در اجتماع میشود، منع قرار داده شده است.
رضا معینی، مسوول گزارشگران بدون مرز برای افغانستان گفته است که نیاز است تا از متوقفشدن "زنجیرهای رسانهها" در افغانستان جلوگیری شود و نیز طالبان باید به جای اینکار، احترام و آزادی رسانهها را در اولویت قرار دهند.
مشکلات اقتصادی رسانهها
گزارشگران بدون مرز و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان در این گزارش گفته اند که افزون بر فشارها، بسیاری رسانهها در این کشور با مشکلات مالی و اقتصادی مواجه اند.
این نهادها گفته اند که با بیرون شدن نیروهای خارجی از افغانستان کمکها بر رسانههای این کشور قطع شده و آنان نیز با کمشدن و عدم اعلانات برای درامد شان رو به رو استند.
حجتالله مجددی، رییس اجرایی انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان گفت: "متوقف شدن نیمی از رسانهها و از دست رفتن ۶۰۰۰ شغل در رسانهها فاجعهای برای آزادی بیان و اطلاعرسانی در کشور است. اگر نهادهای جهانی به خبرنگاران و رسانهها کمک نکنند و اگر حکومت اقدامهای فوری اتخاذ نکند، نیمی دیگر از رسانهها و خبرنگاران نیز...به سرنوشت رسانههای تعطیل شده و خبرنگاران بیکار شده دچار میشوند."
در این گزارش به نقل از ذبیحالله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان آمده است که آنان تلاش میکنند تا زمینۀ بهتر را برای خبرنگاران و ادامه فعالیت رسانهها مساعد کنند.
آقای مجاهد پذیرفته است که در برخی ولایات افراد این گروه با خبرنگاران "رفتار نادرست" کرده اند که به گفتۀ وی، تلاشها برای جلوگیری از این کار ادامه دارد.
این در حالی است که پیش از این کمیتۀ مصوونیت خبرنگاران افغانستان گفته بود که خشونتها علیه خبرنگاران در این کشور افزایش یافته و در هفتههای اخیر، چندین خبرنگار از سوی طالبان بازداشت و لت و کوب شده اند.