یک نهاد آموزشی به نام "گهواره" از سال ۲۰۱۷ بدینسو، کتاب‌های داستانی و آموزشی را برای کودکان و نوجوانان به زبان های دری، پشتو و اوزبیکی تالیف و ترجمه کرده و به شکل کتاب های چاپی، پی‌دی‌اف و تصویری به دسترس کودکان و نوجوانان دانش آموزش در داخل و خارج از افغانستان قرار می‌دهد.
ذبیح مهدی، موسس و مدیر مسوول "گهواره" می‌گوید که در بخش ترویج و رشد ادبیات زبان اوزبیکی و ترجمهٔ کتاب‌ها به زبان به طور اساسی کار کرده است، اما تا هنوز هم در قسمت رساندن کتاب‌های چاپی برای کودکان اوزبیک تبار، مشکلات وجود دارد.
ذبیح مهدی، موسس و مدیر مسوول "گهواره" می‌گوید که بر اساس آمار‌ها، پس از زبان‌های دری و پشتو، لسان اوزبیکی افغانستان بیشترین گوینده را دارد، از همین رو در برنامه های آنها شامل شده است.
مهدی به این باور است که برای ترجمه و تالیف کتاب ها به زبان‌های محلی دیگر مانند، ترکمنی، پشه یی و بلوچی، نخست باید در قسمت ادبیات آن کار‌هایی از سوی فرهنگیان این زبانها صورت گیرد تا زمینه را برای رشد این زبانها مساعد سازند.
یکی از آرزو های مهدی اینست تا روزی بتواند از طریق نهاد گهواره، کتاب‌های با مفاهیم بشر دوستی و انسانیت را به همه زبان‌های محلی افغانستان ترجمه و تالیف کند.
در همین حال، مهدی نایاب، یکی از موسسین این نهاد، باور دارد که این کتاب‌ها می‌توانند به آن عده از خانواده‌های افغان که سال‌هاست در خارج از کشور زندگی می‌کنند و کودکان شان زبان مادری شان را فراموش کرده اند، نیز مفید واقع شود.
محمد حسن تولقین، مسوول بخش اوزبیکی در نهاد گهواره، در مصاحبه‌ای با صدای امریکا از از نقش و مزیت این کتاب‌ها برای کودکان گفت: " کاری که نهاد آموزشی گهواره در بخش ادبیات کودک به خصوص ادبیات زبان اوزبیکی کرده در خور ستایش است. تا هنوز هیچ نهادی به این پیمانه کار نه کرده بود."
سخی بیراملی، مسوول نشرات انستیتیوت تحقیقی و آموزشی باختر در برلین و تحلیلگر مسایل سیاسی و اجتماعی، تاثیر گزاری و نقش نهاد های چون گهواره که در ترویج و زنده نگهداشتن زبانها کار می‌کنند، را ارزنده و قابل ستایش می‌داند.
او می‌گوید: "زبان اوزبیکی در افغانستان به مانند زبان‌های محلی دیگر مانند ترکمنی، بلوچی و نورستانی یکی از مهمترین زبان هایست که در صفحات شمال و دیگر مناطق افغانستان صحبت می‌شود. نهاد‌های مثل گهواره و دیگر نهاد های که در عرصه رشد و یا بهتر بگویم، در قسمت زنده نگهداشتن زبانها کار می‌کنند، کار های شان بسیار قابل قدر است. "
بیراملی امیدوار است که در آینده کار هایی زیادی برای همه زبان‌های مروج افغانستان صورت گیرد تا زبان‌های محلی افغانستان بتوانند جایگاه خاص خود در میان زبان های جهان پیدا کند.
