شماری از استادان دانشگاه ها در ایالات متحدهٔ امریکا، به این باور اند که وضع ممنوعیت بر آموزش دختران، افغانستان را با کمبود کادرها مواجه می‌کند و پیامد های ویرانگر و جبران ناپذیر آموزشی، اجتماعی و اقتصادی خواهد داشت.
هشتم مارچ، روز بین‌المللی زنان، در حالی در نقاط مختلف جهان تجلیل می‌شود که زنان و دختران افغانستان از ابتدایی‌ترین حق بشری و مدنی شان که کسب آموزش و تحصیل است، محروم می باشند.
نصیر آرین، استاد تاریخ و ادبیات در دانشگاه پنسلوانیا، به این باور است که در گذشته وقفه‌های ايجاد شده در تحصیل دختران و پسران در دانشگاه ها، در سال های بعد نشان داد که "اکثریت مطلق دانشگاه های افغانستان به قلت کادرهای متخصص دچار شد و افرادی از روی مجبوریت و ناگزیری در نهادهای تحصیلی آمدند که متاسفانه نتوانستند یک نسل پر بار را برای آیندۀ افغانستان عرضه کنند."
مصطفی ثاقب، استاد علوم سیاسی در دانشگاه روتگرس ایالت نیوجرسی، می گوید که کادرهای موجود، پاسخگوی نیازمندی‌های آموزشی و مسلکی افغانستان نیست و جلوگیری از آموزش کادر جدید، بحران اکادمیک افغانستان را عمیق تر خواهد ساخت.
آقای ثاقب به صدای امریکا گفت: "متاسفانه محدودیت‌هایی که به خاطر تحصیل خانم‌ها در افغانستان به وجود آمده در طولانی مدت و کوتاه مدت عواقب بسیار بسیار وخیم و تاسف باری خواهد داشت و بزرگترین تاثیر آن در هر حالت، وابستگی افغانستان از نگاه اقتصادی به سایر کشور ها می باشد."
با این حال، نقیب الله صافی، کارشناس صحت عامه، برای تربیۀ فرزندان موجودیت مادر با سواد را پنج مرتبه مثمر تر نسبت به یک پدر با سواد می‌خواند.
اقای صافی افزود: "اگر بخواهیم یک افغانستان مترقی و افغانستان که بتواند با همسایه ها و دیگر دنیا در یک سطح پیشرفت کند داشته باشیم، مرد ها و زن ها هر دو دسترسی به تعلیم و تکنالوژی معاصر داشته باشند. تعلیم دنیوی و اخروی، علوم سیاسی و اجتماعی و دینی ضرور است و نمی توانیم نیمی از قشر جامعه را از کار شان بی بهره بسازیم."
این در حالیست که ریچارد بنیت، گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در افغانستان، در گزارش تازهٔ خود گفته است که انکار تبعیض‌آمیز طالبان از حقوق بنیادی بشری زنان و دختران ممکن به مثابهٔ جنایت علیه بشریت محاسبه شود.
راه حل
مقامات وزارت معارف و تحصیلات عالی طالبان می گویند که برای رفع مشکلات موجود تلاش کرده و زمینه را برای تحصیل دختران در چارچوب اصول اسلامی فراهم می سازند. اما زمان مشخصی در این خصوص ارایه نکرده اند.
اکنون این سوال بر می خیزد که آیا راه بیرون رفت کوتاه مدت و دراز مدتی برای جلوگیری از پیامد های این معضل هم وجود دارد؟
نصیر آرین، در کوتاه مدت فشار از جانب کشورهای بیرونی را که بر طالبان نفوذ دارند، موثر می داند. او تاکید می ورزد در دراز مدت، به یک سرمایه گذاری جدی در بخش ترویج فرهنگ آموزش برای دختران نیاز است.
آقای آرین تاکید کرد که تجربهٔ تاریخی در افغانستان نشان داده که "متاسفانه خیلی مردم در افغانستان هنوز هم وجود دارد که مخالف حضور دختران در دانشگاه ها و مدارس استند و حکومت های بیست سال اخیر نتوانستند در این زمینه فرهنگ سازی کنند. بنابراین برای حل دایمی این معضل ما نیازی به فرهنگ سازی و تفسیر جایگزین از تفسیر طالبان دین و مذهب داریم."
با این‌حال، مصطفی ثاقب و نصیر آرین، هر دو بر یک نکته اتفاق نظر دارند و آن اینکه دختران افغان نباید امید خود را از دست دهند چرا که به گفتۀ آنان، وضعیت کنونی پایدار نخواهد ماند و به زودی روزنۀ امید و تغییر بنیادی جایگزین این حالت خواهد شد.
