نهادهای امدادرسان و شاهدان عینی گفته اند که مقامهای ایرانی هر هفته هزاران مهاجر افغان را بدون در نظرداشت تهدید گرسنگی و فقر در افغانستان، رد مرز میکنند.
پس از مسلط شدن طالبان در افغانستان، این کشور با بحران جدی اقتصادی و بشری به دلیل قطع کمکهای خارجی و انجماد سرمایههای افغانستان در بانکهای خارجی روبرو شده است، اما روند اخراج اجباری افغانها از ایران همچنان ادامه دارد.
ملل متحد هشدار داده است که افغانستان با خرابترین بحران بشری دست و گریبان بوده و بیش از نصف جمعیت آن کشور با کمبود حاد مواد غذایی روبرو است.
برخی کسانیکه از ایران رد مرز شده اند به خبرگزاری فرانسپرس گفته اند که پیش از منتقل شدن به مرز افغانستان، در بازداشتگاههای مزدحم و کثیف در ایران نگهداری شده و مسوولان ایرانی با آنان بدرفتاری کرده اند.
عبدالصمد، ۱۹ ساله، که پیش از رد مرز شدن، کارگر ساختمانی در ایران بود به فرانسپرس گفته است که مسوولان ایرانی، مهاجرین افغان را "انسان نمیپندارند" و ادعا دارد که در بازداشتگاه به خاطر اینکه پول کرایه برای رد مرز شدن را نداشته است، از سوی مسوولان ایرانی لت و کوب شده است.
عبدالصمد مدعی است که مسوولان ایرانی دستان و چشمان افغانهایی را که باید رد مرز میشدند بسته و آنان را توهین و تحقیر میکردند. هرچند ادعاهای این مهاجر افغان مستقلانه تایید نشده است و مسوولان کمیشنری ملل متحد در امور پناهندگان نیز نخواستند که به پرسشهای فرانسپرس در این مورد پاسخ دهند.
ادارۀ بینالمللی مهاجرت گفته است که تنها در سال روان بیش از یک میلیون مهاجر افغان از ایران رد مرز شده اند. آمار این اداره نشان میدهد که تنها در یک هفتۀ اخیر ماه اکتوبر، ۲۸ هزار افغان از ایران رد مرز شده اند.
انتونیو ویتورینو، رییس سازمان بینالمللی مهاجرت با نشر بیانیهای گفته است که اخراج فزایندۀ مهاجرین افغان به کشور شان، چالشهای فرا روی افغانستان را پیچیدهتر میکند و اکثر رد مرز شدگان"مفلس، نیازمند کمک صحی و غذایی" اند.
مسوولان این نهاد ملل متحد که به رد مرز شدگان در مرز افغانستان-ایران مساعدت فراهم میکنند، به خبرگزاری فرانسپرس گفته اند که در سال روان ۳۲۰۰ کودک بدون همراه جبراً به افغانستان برگشت داده شده اند.
کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان، با اشاره به "وضعیت به شدت ناپایدار" در افغانستان، پس از مسلط شدن طالبان، از همه کشورهای جهان خواسته است که اخراج اجباری مهاجرین افغان را متوقف کنند.
در همین حال، شورای پناهندگان ناروی روز چهار شنبه ۱۰ نومبر (۱۹عقرب ) اعلام کرد که از زمان تصرف کابل توسط طالبان، روزانه حدود چهار هزار تا پنج هزار پناهجوی افغان وارد ایران میشوند و انتظار میرود این رقم در زمستان پیشرو به صدها هزار نفر برسد.
پیش از آن، احمد وحیدی وزیر داخلۀ ایران روز سه شنبه هشدار داد که اگر کمکها برای رفع بحران اقتصادی افغانستان فراهم نشود، موج تازۀ مهاجرت از افغان به کشورهای اروپایی آغاز خواهد شد.
بر اساس آمار ملل متحد که در سال ۲۰۲۰ نشر شد، ایران میزبان بیش از ۳.۴ میلیون مهاجر افغان است، حالانکه این کشور خود نیز به دلیل تحریمهای اقتصادی ایالات متحده زیر فشار شدید اقتصادی قرار دارد.
همسایگان افغانستان که پس از مسلط شدن طالبان نشستهایی را در مورد افغانستان برگزار کرده اند، از جامعۀ جهانی خواسته اند تا زمینۀ فراهم آوری مساعدتهای بشری را به افغانها فراهم کنند.