پوشش جنگ درازمدت افغانستان همواره به مثابۀ یک وظیفۀ دشوار به خبرنگاران بوده است. اما، این طبقه می گوید که خرابی وضعیت امنیتی آن کشور، شرایط کاری را برای آنان به ویژه در مناطقه تحت کنترول طالبان و گروه داعش دشوار تر می سازد.
ضیا بومیا، رئیس اتحادیۀ خبرنگاران آزاد جنوب آسیا در افغانستان و عضو ارشد فدراسیون ژورنالیستان افغانستان به صدای امریکا گفت "در مجموع اوضاع افغانستان برای همگان وخیم است اما ژورنالستان به ویژه از آن متاثر شده اند."
گروه خبرنگاران بدون سرحد در هفته جاری از مقامات حکومت افغانستان خواست تا ژورنالستان را در "مناطق جنگی" محافظت کند. این گروه مدافع حقوق خبرنگاران گفت که جنگجویان وابسته به گروه طالبان و داعش تهدیدات شان را علیه ژورنالیستان افزایش داده اند.
گروه خبرنگاران بدون سرحد می گوید که "با افزایش حملات طالبان و گروه داعش، در بارۀ مصؤونیت صدها ژورنالیست و منابع خبری در تعدادی از ولایات افغانستان نهایت نگران" می باشد.
بر اساس گفته های این گروه، آنعده ژورنالیستان که در مناطق جنگی فعالیت دارند از جانب جنگجویان و مقامات محلی تحت فشار قرار دارند. این گروه می گوید در حالیکه مقامات محلی آنان را به "خراب جلوه دادن مبالغه آمیز أوضاع امنیتی مظنون می پندارند، طالبان ژورنالیستان را به عدم بی طرفی متهم می کنند."
ضیاع معلومات در برخی از ولایات
خبرنگاران بدون سرحد می گوید "با وجود تلاش های جسورانۀ خبرنگاران برای پوشش خبری در مناطق جنگی افغانستان –در ولایات هلمند، کندز، بغلان، ننگرهار، تخار، غزنی و فراه، آهسته آهسته آزادی رسانه ها ناپدید شده و معلومات و خبرهای این مناطق به گونۀ شاید و باید به مردم نمی رسد."
نهاد های حامی خبرنگاران در افغانستان نیز نگرانی خود را به خاطر افزایش حملات شورشیان به شمول جنگ های روان در ولایت هلمند که تهدید های جدی را برای مصؤونیت خبرنگاران ایجاد می کند، ابراز داشته اند.
رحیم الله سمندر، رئیس اتحادیه خبرنگاران آزاد افغانستان به گروه خبرنگاران بدون سرحد گفته است "تمام ژورنالیستان را که من دیده ام، نگران اند."
آقای سمندر می گوید "جنگ شدیدی در ولایات بغلان، تخار و کندز جریان دارد. در آن ولایات کم از کم ۵۰ ژورنالیست محلی و حدود ۱۰ خبرنگار رسانه های ملی و بین المللی فعالیت دارند. ژورنالیست های محلی از حمایت رسانه های ملی و بین المللی برخوردار نبوده و کمتر مورد توجه مقامات نظامی و سیاسی قرار می گیرند. آنان این خبرنگاران را به ارایۀ گزارش های جنجال آفرین متهم می کنند."
گسترش ترس و ارعاب
نیرو های امنیتی افغان در نبرد شدیدی با جنگجویان طالب در ولایت هلمند مصروف اند، جاییکه شورشیان چندین ولسوالی را تصرف کرده اند. این درگیری، اردوی ایالات متحده را وادار ساخت تا نزدیک به 100 سرباز خود را به منظور همکاری با نیروهای امنیتی افغان، به لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند اعزام کند.
یک خبرنگار محلی در جنوب افغانستان در یک مصاحبۀ تلیفونی روز پنجشنبه به صدای امریکا گفت "مقامات امنیتی فقط دیروز یک بم تعبیه شده در بیرون دفتر اتحادیۀ ژورنالیستان هلمند را کشف و خنثی کردند." این خبرنگار که بنابر معازیر امنیتی نخواست نامش افشا شود گفت "هدف از تعبیۀ بم ایجاد و گسترش هراس میان خبرنگاران است."
این خبرنگار محلی گفت که طالبان به خاطر گزارش های تحقیقی که موجودیت جنگجویان خارجی را در صفوف آنان در هلمند افشا کرده است، نگران و وحشت زده شده اند.
اما، براساس گفته های این خبرنگار، برخی از مقامات حکومتی در ولایات جنوبی افغانستان نیز در فرا راه خبرنگاران، مشکلات ایجاد می کنند. او می گوید "به گونۀ مثال، وقتی موضوع سربازان خیالی در هلمند توسط رسانه ها گزارش شد، مقامات که در آن خصوص دخیل بودند، خوشحال نبودند."
از جانب دیگر، اوضاع در مناطق شرقی افغانستان نیز تفاوت چندانی با جنوب آن کشور ندارد. جنگجویان داعش در ولایت ننگرهار، جاییکه حضور خود را در برخی ولسوالی های آن ولایت پر رنگ ساخته اند، بسیاری خبرنگاران را تهدید کرده اند.
یک خبرنگار محلی از ننگرهار به صدای امریکا گفت "از داعش می ترسیم. آن گروه بسیاری از ما خبرنگاران را تهدید کرده است. ما را به عدم بی طرفی متهم می کنند."
اطمینان دهی از حفاظت خبرنگاران
مقامات حکومت افغانستان گفته اند که اقدامات ویژۀ را برای مصؤونیت و حفاظت ژورنالیستان در آن کشور روی دست می گیرند.
رئیس اتحادیۀ خبرنگاران آزاد جنوب آسیا گفت "اتحادیۀ ژورنالیستان افغانستان با شورای امنیت آن کشور به یک توافقی دست یافته است که روند مصؤونیت و حفاظت از ژورنالیستان نام دارد."
آقای بومیا به صدای امریکا علاوه کرد که معاون دوم رئیس جمهور افغانستان ریاست کمیتۀ همآهنگی را به عهده دارد تا برای تطبیق و عملی ساختن روند مصؤونیت و حفاظت از ژورنالیستان کمک کند." وی این را هم گفت که آن کمیته شامل مقامات بلندپایۀ امنیتی و قضایی افغانستان و نمایندگان فدراسیون ژورنالیستان افغانستان می باشد.
به گفتۀ آقای بومیا، آن روند شامل ایجاد یک بودجۀ حمایتی برای همکاری با ژورنالیستان متاثر شده و خانواده هایشان می باشد.
افغانستان در شاخص آزادی جهانی خبرنگاران بدون سرحد در سال ۲۰۱۶، در میان ۱۸۰ کشور مقام ۱۲۰ را کسب کرده است. به گفتۀ کمیتۀ حمایت از ژورنالیستان از ۲۰۰۱ به اینسو ۲۷ ژورنالیست افغان و یا هم کارمند رسانه ها کشته شده است.
در تازه ترین رویدادها، عبدالصمد روحانی یک خبرنگار بی بی سی در ۲۰۰۸ در لشکرگاه اختطاف و بعداً هم کشته شد. دیفید گلکی، فوتوژورنالیست ان پی آر و ذبیح الله تمنا، ژورنالیست افغان در ماه جون در هلمند کشته شدند.
گزارش: نور زاهد واشنگتن
مترجم: قدیر مشرف واشنگتن