آیتالله علی خامنهای، رهبر ایران میگوید اگر ایالات متحده خواستار احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ تهران با قدرت های جهانی است، باید در گفتار نه بلکه در عمل نشان بدهد.
ایران هفته آینده را منحیث ضرب الاجل برای آغاز لغو تحریمهای امریکا بر آن کشور تعیین کرده است و گفته است که در غیر آن، تهران بازرسی ناظران هستهای سازمان ملل متحد را تحریم خواهد کرد.
خامنهای در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: "حرف و وعدۀ خوب زیاد شنیدیم، اما در عمل نقض شده و ضدش عمل شده است... عمل طرف مقابل را ببینیم ما هم عمل خواهیم کرد".
ساعاتی پیشتر از سخنان آقای خامنهای، حسن روحانی رییس جمهور ایران در جلسۀ کابینۀ آن کشور گفت: "اهل لجبازی نیستیم و برای بازگشت به توافق آماده ایم و به محض اینکه ببینیم ۱+۵ به برجام بازگشته ما هم بازخواهیم گشت."
رییس جمهور ایران گفت که ایران تنها "چند ساعت" نیاز دارد تا به تمام تعهدات خود بر اساس توافقنامۀ هستهای عمل کند.
بر اساس توافق هستهای ایران با پنج عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد به اضافۀ آلمان که در تابستان سال ۲۰۱۵ امضا شد و یکی از دستاوردهای حکومت باراک اوباما، رییس جمهور پیشین ایالات متحده عنوان شده است، در ازای محدود شدن فعالیتهای غنی سازی یورانیم از سوی ایران، شماری از تحریمهای اقتصادی غرب، به ویژه ایالات متحده بر تهران لغو شد.
اما دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحدۀ امریکا که همواره مخالف این توافق بوده و آن را "بدترین معاملۀ تاریخ" میخواند، در سال ۲۰۱۸ خروج ایالات متحده را از این توافق اعلام کرد و تحریمهایی را که بر اساس آن لغو شده بود، دوباره بر ایران اعمال کرد.
در واکنش به اقدام رییس جمهور ترمپ، ایران نیز تعهداتش را به توافق هستهای یک پی دیگر زیر پا کرد و به غنی سازی یورانیم به درجۀ خلوص بلندتر از آنچه که در توافق هستهای بر آن تاکید شده است، پرداخت.
جو بایدن، رییس جمهور کنونی ایالات متحده گفته است که اگر تهران به پابندی به تعهدات خود و اجرای دقیق توافقنامۀ هستهای بازگردد، امریکا نیز به عنوان نقطهای برای شروع مذاکرات بعدی، برای محدود کردن فعالیتهای هستهای ایران، به آن ملحق میشود.
تهران و واشنگتن، هر دو، خواستار احیای توافقنامۀ هستهای اند، اما در مورد اینکه کدام طرف باید گام نخست را بر دارد، اختلاف نظر دارند. ایران می گوید که ایالات متحده ابتدا باید تحریم هایی را که از سوی دونالد ترمپ وضع شده بود، لغو کند. اما واشنگتن پافشاری دارد که ایران باید نخست آنچه را پس از وضع تحریمها نقض کرده است، دو باره بر گرداند.
در همین حال ادارۀ بین المللی انرژی اتمی گفته است که ایران به ناظران هستهای سازمان ملل متحد گفته است که قصد دارد تعداد بیشتری سانتریفیوژهای پیشرفتۀ IR-2mرا در یک کارخانه زیرزمینی غنی سازی یورانیم در نطنز نصب کند؛ اقدامی که در تناقض با تعهدات ایران در توافقنامۀ هستهای قرار دارد.
ایران در ماه های اخیر به نقض توافقنامۀ هستهای سرعت بخشیده است و اعلان کرده است که بتاریخ ۲۳ فبروری بازرسی ادارۀ بین المللی انرژی اتمی را متوقف میسازد.
وزارت خارجۀ فرانسه گفته است که طرفهای اروپایی در این توافقنامه از تهران خواسته اند جلو بازرسان ادارۀ بین المللی انرژی اتمی را نگیرد. آنان گفته اند که روز پنجشنبه در این مورد با ایالات متحده بحث خواهند کرد.
نماینده ایران در ادارۀ بین المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه گفت که رافایل گروسی، رییس این اداره، روز شنبه به تهران سفر می کند تا در مورد با مقامهای ایرانی گفتگو کند.
بر اساس آخرین گزارش ادارۀ بین المللی انرژی اتمی، ایران ۲۱۰۵ کیلوگرام یورانیم را در ذخایر خود دارد. کارشناسان معمولاً می گویند ۱۰۵۰ کیلوگرام یورانیم کم غنی شده میتواند مجدداً در حدود ۹۰ در صد غنی سازی شده و برای ساختن سلاحهای هستهای مورد استفاده قرار گیرد.