محمد عثمان اکرم، یکی از پیشکسوتان طنز، فعال مدنی و رسانهای افغانستان، روز سه‌شنبه ۱۰ سپتمبر (۲۰ سنبله) در اثر ابتلا به بیماری سرطان در شهر کابل درگذشت.
دوستان و همکاران اکرم ضمن ابراز تاسف، درگذشت این طنزنویس منتقد را از طریق رسانه‌های اجتماعی تایید کردند.
طنزپردازی اکرم با ایجاد مجلهٔ زنبيل غم در سال ۱۹۹۷ میلادی زمانی که طالبان برای بار نخست در افغانستان حاکم بودند، آغاز شد، در دوره‌ای که افغانستان با بحران‌های شدید سیاسی، اقتصادی و جنگ داخلی روبرو بود. این مجله به تدریج به سکویی برای بحث‌های انتقادی درباره مسایل اجتماعی و سیاسی افغانستان تبدیل شد.
این مجله در حاکمیت نخست طالبان مخفیانه و تنها با استفاده از قلم به مدت یک سال فعالیت کرد، تا اینکه شرایط حاکم آن دوره، وی را مجبور کرد تا پخش و نشر زنبیل غم به طور موقت متوقف شود.
طنز‌های سیاسی اجتماعی و فرهنگی اکرم که گاهی گزنده پنداشته می‌شد، سبب شد تا برخی به وی لقب عثمان "عقرب" را بدهند که اشاره به زبان تند و نیش‌دار طنز‌های وی بود.
علاوه بر پیشبرد مجله زنبیل غم، اکرم به عنوان مجری برنامه تلویزیونی طنز طلاق در یک شبکه خصوصی نیز فعالیت داشت. طنز او که با انتقاد سازنده همراه بود، تاثیر عمیق در میان مردم افغانستان داشت، به ویژهٔ در شهرهای عمده تحسین و استقبال شد.
به گفتهٔ شماری از همکاران و دوستان اکرم، آثار طنز او نه تنها نقایص سیاسی اجتماعی، به شمول مبارزه با فساد اداری را بازتاب می‌داد، بلکه تغییر مثبت را در جامعه ترغیب می‌کرد. اکرم به مسایلی می‌پرداخت که سایر رسانه‌ها کمتر به آن می‌پرداختند.
اکرم که به نام مستعار سرگردان و عقرب سرگردان نیز شناخته می‌شد، مجری برنامه‌های طنزی تلویزیونی-تلک، پخته‌پرانک و روزهای آغازین زنگ خطر در یکی از تلویزیون‌‌های خصوصی محلی بود.
میراث و نبود اکرم
محمد عثمان اکرم تنها یک طنزپرداز نبود. کار و فعالیت فرهنگی او به دههٔ ۱۹۸۰ میلادی بر می‌گردد. او در این مدت نقش‌های متعددی از جمله ناشر، مدرس، نویسنده و تهیه‌کننده برنامه‌های طنزی تلویزیون و رادیو بود.
تاثیر محمد عثمان اکرم بر جامعه افغانستان عمیق بود. او از طریق طنز و دیدگاه‌های انتقادی خود توانست توجه بسیاری از مخاطبان را جلب کند و ردپایی ماندگار در گفت‌وگوهای فرهنگی افغانستان به جای بگذارد، به ویژه در میان فرهنگیان و فعالان رسانهای افغانستان.
صدیق‌الله توحیدی، رییس اجرایی پیشین کمیته مصوونیت خبرنگاران افغانستان، ضمن ابراز تاسف از درگذشت اکرم، در صفحه فیسبوک خود، مرگ این طنزپرداز را ضایعهٔ بزرگ خوانده است.
توحیدی در این پیام نوشته است: "عثمان مردی بی تعلق و سربلند بود که هیچ وقت برای خود قلم نزد. او طنز را برای بهبودی وضع جامعه و انتقاد از گژی و زشتی‌ها می‌نوشت. واقعن به خاطر از دست دادن چنین مردی باید گریست و گریستم...نبود مرحوم عثمان اکرم ضایعه جبران ناپذیر به اهل فرهنگ ورسانه در افغانستان است."
انجمن قلم افغانستان در صفحهٔ فیسبوک خود نوشته است: ''درگذشت عثمان اکرم سلطانی (نامور به عقرب سرگردان) طنزنویس و مجری برنامه‌های طنزی تلویزیونی (تلک، پخته‌پرانک، روزهای آغازین زنگ خطر) و بنیادگذار مجلهٔ "زنبیل غم" را برای اعضای خانوادهٔ آن سبزیاد و جامعهٔ ادبی ما تسلیت می‌گوییم.''
سمیع حامد، شاعر و نویسندهٔ افغان، در واکنش به درگذشت عثمان اکرم در صفحهٔ رسمی فیسبوک خود نوشت: "عثمان اکرم سلطانی ( عقرب سرگردان) رفت و فصلی از طنزرسانه‌ای افغانستان با درگذشت او ورق خورد. یادش فروزنده باد!''
اتحادیه ژورنالیستان آزاد افغانستان در صفحهٔ فیسبوک خود نبود عثمان اکرم را ضایعه جبران ناپذیر به اهل فرهنگ و رسانه در افغانستان دانسته است.
محمد عبدالله، یکی از دوستانش، در واکنش به درگذشت اکرم نوشته است: "مرد با دانش، با درک، بادرد و با وجدان بود که بر حرفه خبرنگاری نیز تسلط داشت. در پردازش طنز استعداد فطری و عجیب داشت که به خاطر برملا ساختن نارسایی ها و تلنگر بر مسوولین غافل از آن استفاده می‌کرد. هیچ گاهی احساساتش بر کار حرفه‌یی غلبه نمی‌کرد. حکومت برایش چند پرونده آزار دهنده (شمشیر آویزان) ترتیب کرده بود که یک قضیه آن تا محکمه کشانده شد و من وکیل مدافع اش بودم."
فعالان رسانهای معتقد‌ند که درگذشت محمد عثمان اکرم، معروف به سرگردان، خلای عمیقی را در فعالیت‌های فرهنگی به ویژه بازتاب نقایض جامعه از منظر طنزپردازی به وجود می‌آورد. به گفتهٔ فعالان مدنی و رسانهای، استقامت و تعهد او به آزادی بیان، الهام‌بخش نسل‌های نویسندگان و فعالان مدنی بود و میراث او همچنان به تاثیرگذاری بر طنز و رسانه‌های افغانستان ادامه خواهد داد.
گروه