برخی کارشناسان به این باور اند که تسلط طالبان در افغانستان یک پیروزی استراتیژیک برای پاکستان بوده، اما اکنون به نظر میرسد که برخی از مسایل از جمله نگرانیهای امنیتی در امتداد مرز دو کشور، این تصویر را پیچیده تر ساخته است.
بسیاری از پاکستانیها از جمله عمران خان، صدر اعظم این کشور بازگشت طالبان به قدرت را جشن گرفتند و حتا آقای خان گفت که افغانها "زنجیرهای بردهداری" را شکستند. برخی دیگر از پاکستانیها تسلط طالبان بر افغانستان را به حیث پیروزی بر دشمن هند، که روابط نزدیکی با دولت پیشین افغانستان داشت، تلقی کردند.
علاوه بر این، پاکستان جامعه جهانی خواسته است تا با حکومت طالبان در افغانستان تعامل کند، برای جلوگیری از بحران بشری و هرج و مرج در افغانستان کمک کند و داراییهای منجمد شدهٔ افغانستان را آزاد کند.
پاکستان حتا برای نخستین بار اجازه داد تا کمکهای بشردوستانهٔ هند از طریق خاک پاکستان وارد افغانستان شود.
ایجاد درزهای تازه
با وجود این همه، تنشها بین اسلامآباد و کابل گاهی محسوس میشود که باعث تعجب بسیاری از کشورهای منطقه شده است. پاکستان از زمان به قدرت رسیدن طالبان از تهدیدات تروریستی فرامرزی که منشا آن در افغانستان است، شکایت کرده است.
مقامات پاکستان میگویند که طالبان پاکستانی، موسوم به تحریک طالبان پاکستان (TTP)، حملات خود را از داخل افغانستان تشدید کرده و در ماههای اخیر دهها نیروی امنیتی پاکستان را کشته اند.
در تازه ترین رویداد، روز یکشنبه ششم فبروری در گلوله باری که از داخل خاک افغانستان به سوی نیروهای سرحدی پاکستان صورت گرفت، پنج سرباز پاکستانی کشته شدند. تحریک طالبان پاکستان مسوولیت آن رویداد را بر عهده گرفت.
رووف حسن، مشاور ویژه عمران خان گفت: "نگرانی اصلی پاکستان در این مقطع زمانی، تروریزم برخاسته از خاک افغانستان است که [پاکستان] سالهای متمادی قربانی آن بوده است. "
آقای حسن به صدای امریکا گفت: "ما در حال تعامل نزدیک با مقامات افغانستان برای تدوین یک رویکرد هماهنگ و موثر هستیم. ما نمیتوانیم گروگان این نیروهای تروریستی بمانیم."
مقامات امنیتی پاکستان میگویند که به دنبال خروج نیروهای ایالات متحده و متحدانش از افغانستان، تندروان تحریک طالبان پاکستان ظاهراً از آزادی عملیاتی و تحرک بیشتری در این کشور برخوردار شده اند.
اوایل ماه جاری، سازمان ملل متحد تخمین زد که بین ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ طالب پاکستانی در افغانستان حضور دارند. طی چندین سال گذشته شماری زیادی از طالبان پاکستانی در نتیجه عملیات نیروهای ایتلاف به رهبری امریکا و نیروهای امنیتی حکومت پیشین افغانستان در این کشور کشته شده اند.
نگرانی پاکستان
مقامات پاکستانی به این باورند که طالبان افغانستان از زمان بازگشت به قدرت از فعالیتهای تحریک طالبان پاکستان چشم پوشی کرده اند. اما طالبان افغان میگویند که به هیچ گروهی اجازه نمیدهند از خاک افغانستان در مقابل کشورهای دیگر استفاده کنند.
این در حالی است که پیش از این، مقامات جمهوری افغانستان بر پاکستان اتهام وارد میکردند که این کشور به دهشت افگنان، به شمول طالبان افغان، پناهداده و به آنان تجهیزات و زمینهٔ تعلیمات نظامی را فراهم میکند. اما اسلام آباد همواره این اتهامات را رد کرده است.
طالبان افغان به مقامات پاکستانی گفته اند که با طالبان پاکستانی از راه گفتگو پیش آیند و حتا یک آتش بس یک ماهه میان دولت پاکستان و تحریک طالبان پاکستان با وساطت طالبان افغانستان برقرار شد، اما پس از یک ماه آتش بس، طالبان پاکستانی حملات خود را از سر گرفتند.
شیخ رشید، وزیر داخله پاکستان به قانونگذاران آن کشور گفته است که طالبان افغانستان میگویند که طالبان پاکستانی در دو دهۀ پسین دوشادوش آنان در افغانستان جنگیده اند.
این اظهارات سبب شده تا پاکستان عملیات جدی را علیه طالبان پاکستانی در افغانستان آغاز کند و از طیارههای بدون سرنشین برای سرکوب آنان استفاده کند. شماری از اعضای کلیدی طالبان پاکستان در چند هفته گذشته در مناطق قبایلی نیز کشته شده اند، اما هنوز کسی مسوولیت آن را بر عهده نگرفته است.
یک مقام ارشد پاکستانی که در گفتگوهای دوجانبه با طالبان افغان شرکت داشت، میگوید که پیش از این امیدواری وجود داشت که خشونت گروههایی مانند تحریک طالبان پاکستان پس از روی کار آمدن طالبان افغانستان به میزان قابل توجهی در پاکستان کاهش یابد.
او افزود: " اما چنین نشد و این بدان معناست که این گروهها از جای دیگر حمایت و کمکهای مالی دریافت می کنند. این یک موضوع بسیار جدی برای پاکستان است."
این مقام پاکستانی که نخواست نامش در این گزارش ذکر شود گفت:" ما با آنان [طالبان] بسیارصریح گفتگو کرده ایم. آنان از وجود افراد مشکلساز در افغانستان آگاه اند، اما همچنین به ما میگویند که رسیدگی به این موضوع به زمان، صبر و درک نیاز دارد."