سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF)، امروز با نشر گزارش تازهاش در مورد ردهبندی جهانی آزادی مطبوعات در ۲۰۱۷ میلادی، اعلام کرد که آزادی اطلاعرسانی هرگز در جهان چنین در تهدید نبوده است؛ ولی افغانستان در جایگاه خود قرار دارد.
بر اساس این گزارش، شاخص سالانه که معیاری برای سنجش شدت نقض آزادی اطلاعرسانی در جهان است امسال به ۳۸۷۲ رسیده است و از سال ۲۰۰۷ به این ۱۴ درصد افزایش یافته است.
گزارشگران بدون مرز گفته است که امسال وضعیت آزادی بیان در نزدیک به دو سوم کشورها (۶۲.۲) درصد کشورها، ناگوارتر شده است.
این سازمان افزوده است که ردهبندی جهانی آزادی مطبوعات ۲۰۱۷ بیانگر خطر کجرویها در عرصه آزادی رسانهها در جهان است.
کریستف دولوار منشی اول این سازمان با اشاره به به ردهبندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۷ گفته است" کجروی دموکراسیها برای همه کسانی که باور دارند، بدون آزادی مطبوعات پایدار نمیتوان دیگر آزادیها را تضمین کرد سرگیجهآور است. این تند باد ما را به کجا خواهد برد؟".
این سازمان با اشاره به حکومت جدید ایالات متحده امریکا به رهبری دونالد ترمپ و کارزار بریگزیت در بریتانیا، گفته است که رسانهستیزی در جهان پرصداتر شده است.
این گزارش نشان میدهد که ایالات متحده امریکا دو امتیاز از دست داده و در جایگاه ۴۳، بریتانیا و چیلی نیز با از دست دادن دو دو امتیاز در جایگاه ۴۰ و ۳۳ قرار دارند. اما زیلاند نو به طور بیسابقه هشت امتیاز را از دست داده است.
در این گزارش، ناروی نخستین کشور در فهرست ردهبندی و کره شمالی در قعر جدول قرار دارند.
افغانستان
بر اساس این گزارش، تلاشهای "جسورانۀ" روزنامهنگاران افغان و ارادۀ آنان برای اطلاعرسانی و اعلام آمادگی حکومت برای ایجاد میکانیزمی برای حفاظت از خبرنگاران، سبب شده است که افغانستان در جایگاه قبلیاش (یکصدوبیستم در بین ۱۸۰ کشور) باقی بماند؛ ورنه از نظر سازمان گزارشگران بدون مرز، در وضعیت آزادی اطلاعرسانی بهبودی رونما نگردیده است.
این سازمان گفته است "شماری از ولایات به ویژه تحت کنترل طالبان به سیاهچالهای اطلاعرسانی تبدیل شدهاند که در آن خبرنگاران و رسانه امکان فعالیت آزاد ندارند. افزایش ناامنی در بسیاری از ولایات به افزایش تنش میان خبرنگاران و مقامات محلی انجامیده است. شماری از والیان و مسوولان محلی استقلال روزنامهنگاران را نمیپذیرند و به آن احترام نمیگذارند".
به باور سازمان گزارشگران بدون مرز، با وجود نگرانیها و چالشهای زیاد؛ اما افغانستان از نادر کشورهای جهان است که کمیته مشترک مصوونیت خبرنگاران در آن، برای هماهنگی در اقدامهای عاجل برای حفاظت از رسانهها و خبرنگاران تشکیل شده است.
این در حالی است که حکومت افغانستان در سال گذشته، برای بهبود وضعیت مطبوعاتی اقداماتی را انجام داده است. مقرره طرز تأسیس و فعالیتهای رسانههای همگانی خصوصی را ایجاد کرد و کمیتۀ قوانین ریاست جمهوری، کاهش ۹۰ درصدی هزینه ثبت رسانههای خصوصی را تأیید کرد.
حکومت افغانستان اعلام کرده است که هیچ رسانهای در مناطق تحت حاکمیت طالبان وجود ندارد.
سایر کشورهای همسایه افغانستان
در گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، ایران با صعود چهار رتبه، در جایگاه 165 قرار گرفته است؛ اما این کشور به گفتۀ سازمان گزارشگران بدون مرز، "خودسرانه" دهها روزنامهنگار و وبنگار را با اتهامهایی چون "اقدام علیه امنیت ملی" و یا حتا "فساد اخلاقی"، بازداشت و زندانی میکند.
این سازمان گفته است که چهار رتبه صعود ایران در فهرست ردهبندی نه به علت بهبود جدی آزادی اطلاع رسانی؛ بلکه به دلیل بدترشدن وضعیت دیگر کشورها و جهشی مکانیکی است.
گزارشگران بدون مرز، ایران را یکی از پنج "زندان بزرگ جهان" برای فعالان رسانهیی خوانده است و علی خامنهیی رهبر مذهبی ایران در فهرست "دشمنان آزادی مطبوعات" این سازمان قرار دارد.
پاکستان همسایهی دیگر افغانستان، در جایگاه ۱۳۹ قرار دارد و از نظر سازمان گزارشگران بدون مرز، در زمرۀ کشورهای که از آن به عنوان "زندانهای بزرگ جهان" برای روزنامهنگاران یاد میشود، به شمار میرود.
از سوی دیگر، وضعیت آزادی اطلاعرسانی در تاجیکستان و ترکمنستان رو به وخامت نهاده و این کشورها تلاشهای شان را برای مهار و سرکوب رسانهها و روزنامهنگاران افزوده اند.