در حالی که دامنۀ جنگ در شمال افغانستان گسترش یافته است، تحلیلگران می گویند که یک جنگ منطقه یی در آن کشور جنگ زده در حال شکل گیری است که ممکن به سایر کشور های منطقه سرایت کند.
کارشناسان پیش بینی می کنند که تندروان اسلام گرا از کشور های مختلف به شمول آسیای میانه با طالبان در افغانستان یکجا شده اند و روسیه را تهدید میکنند، وضیعتی که ممکن مسکو را ترغیب به مداخلۀ نظامی در افغانستان کند.
حکومت افغانستان همواره از حضور تندروان چیچینی، پاکستانی و عربی در کنار طالبان شکایت دارد و می گوید که با یک جنگ تحمیلی دست و گریبان است.
مایکل سمپل، استاد "انستتیوت مطالعات تحول منازعه و عدالت اجتماعی" پوهنتون کویین لندن تایید میکند که تندوران اسلامگرا از بیش از ۱۰ کشور وارد افغانستان شده و درکنار طالبان در مقابل حکومت افغانستان میجنگند.
آقای سمپل به رادیو آشنا صدای امریکا گفت: "این یک حقیقت تلخ است که رفت و آمد جنگجویان میان افغانستان، پاکستان، ایران، ترکیه، سوریه و عراق تقریبا آزاد است، ولی همۀ این رفت و آمد ها به شکل غیر قانونی و قاچاقی صورت می گیرد."
این کارشناس غربی همچنین گفت که تردد این جنگجویان و هم مرز بودن آن کشور ها با کشور های دیگر سبب می شود تا تندروان سایر کشور ها نیز به منطقه راه پیدا کنند.
آقای سمپل گفت که گروه طالبان نیز پلان دارد تا فراتر از مرز های افغانستان فعالیت های شان را گسترش دهد، اقدامی که ممکن روسیه را ترغیب کند تا وارد مداخلۀ نظامی در افغانستان شود، ولی نه به گونۀ دهۀ هشتاد.
آقای سمپل گفت: "به شکل قبلی امکان ندارد به گونۀ که آنان یکبار افغانستان اشغال کردند، زمانیکه یک تهدید نو در حال شکل گیری باشد، ولادیمیر پوتین و روس نمی تواند بی تفاوتی اختیار کند و مجبور می شود که از خود واکنش نشان بدهد."
این تحلیلگر به این باور است که اگر پای جنگ به منطقه و به روسیه کشانیده شود، مسکو گزینه دیگر بدون مداخله در افغانستان نخواهد داشت.
عبدالقیوم سجادی، عضو ولسی جرگه افغانستان، نیز می گوید که تندروان اسلامگرا از کشور های مختلف به شمول آسیای میانه مثل نهضت اسلامی تاجکستان، حرکت اسلامی ازبکستان و تندوران چینی قبل از ظهور گروه دولت اسلامی در افغانستان حضور داشته اند.
آقای سجادی همچنین گفت که با در نظر داشت رویکرد جدید میان ایالات متحده و ناتو از یک سو و روسیه از سوی دیگر، احتمال مداخلۀ نظامی مسکو در افغانستان بعید نیست.
آقای سجادی گفت: "فکر می کنم که اگر این روند ادامه پیدا کند، حضور نظامی روسیه در افغانستان، منتفی نیست."
در عین حال، آقای سمپل همچنین گفت که یک "جنگ منطقه یی" در افغانستان در حال شکل گیری است.
آقای سمپل گفت: "به نظر من متاسفانه یک جنگ نو منطقه یی در افغانستان در حال شکل گیری است که به هیچ عنوان محدود به مرز های افغانستان نیست. و این یک واقعیت است که جنگجویان چندین کشور به شمول روس و کشور های آسیای میانه در افغانستان با طالبان یکجا شده اند و طالبان نیز اراده دارند تا بالاخره دریا عبور کرده آن طرف مرز جنگ کنند.
افغانستان سوریه نیست
ولی علی نوری زاده، رئیس مرکز پژوهشی ایران و اعراب مستقر در لندن می گوید که با در نظر داشت سابقۀ تجاوز نظامی شوروی سابق بالای افغانستان، مسکو هیچ گونه علاقمندی مداخلۀ نظامی در افغانستان ندارد.
آقای نوری زاده گفت: "اصولا تصور نمی کنم که روسیه در شرایطی قرار داشته باشد و یا اینکه علاقۀ داشته باشد که دو باره در افغانستان آن تجربۀ خونین گذشته خود را تکرار کند. درست است که تعداد جمهوریت های اتحاد جماهیر شوروی سابق هم مرز با افغانستان اند، ولی روسیه مرز مشترک با افغانستان ندارد."
آقای نوری زاده همچنین گفت که هر خطری هم در شمال افغانستان به شمول ولایت کندز وجود داشته باشد، مسکو شاید به ازبکستان و یا تاجکستان کمک کند، ولی خود وارد جنگ در افغانستان نخواهد شد.
احتمال مداخلۀ نظامی روسیه در افغانستان در حالی مطرح شده است که اخیرا گروه طالبان شهر کندز را تسخیر کردند و برای چندین روز آنرا در تصرف خود داشتند. به همین روال درگیری ها در ولایت فاریاب حکومت ترکمنستان را وا داشت تا مقامات امنیتی خویش را تغییر و تبدیل نماید.
شماری از تحلیلگران با استناد بر مداخلۀ نظامی روسیه در سوریه استدلال می کنند که احتمال اقدام مشابه در افغانستان بعید نیست.
اما در عین زمان، آقای نوری زاده می گوید که شرایط در سوریه در مقایسه با افغانستان کاملا متفاوت است، زیرا سوریه آخرین پایگاه روسیه در آن منطقه است.
در همین حال، سید ظفر هاشمی، معاون سخنگوی رییس جمهور، در صحبت با رادیو آزادی گفت، روسیه بحیث یک قدرت مطرح در منطقه، می تواند در از بین بردن تهدیدات در برابر افغانستان و منطقه، نقش مهم بازی کند.
یکجا شدن تندروان با گروه طالبان یگانه تهدید امنیتی برای افغانستان و همسایه های شمالی آن کشور نیست. گروه دولت اسلامی یا داعش تهدید مشابه برای افغانستان تلقی می گردد که از چندین ماه به این سو در برخی از ولایت های افغانستان به خصوص ولایت ننگرهار، هلمند و سرپل حاکمیت حکومت افغانستان را زیر سوال برده است.
