موافقتنامه تمدید حضور پایگاه ۲۰۱ روسیه در تاجیکستان در اکتوبر ۲۰۱۲ در دوشنبه (مرکز تاجیکستان) به امضا رسید و بر اساس آن موجودیت پایگاه نظامی روسیه با بیشتر از شش هزار سرباز که بزرگترین پایگاه روسی در خارج از آن کشور است، تا سال ۲۰۴۲ در تاجیکستان مشروعیت می یابد.
مقام های روسی می گویند که این پایگاه به سود کشور میزبان نیز است و آن چنانیکه در سند یاد شده تذکر رفته است، روسیه در بدل حضور نظامی در تاجیکستان به آن کشور سلاح، مهمات و تجهیزات نظامی را فراهم می سازد.
مقام های تاجیک در بدل جواز برای حضور پایگاه نظامی روسیه در خاک خود خواستار دریافت کمک های بیشتری بودند که این موضوع به مذاکرات طولانی و در نهایت سردیی روابط میان دو کشور منتهی شد تا اینکه مسکو به خواست های دوشنبه گردن نهاد.
حکومت روسیه توافق کرد که سالانه مواد سوخت مورد نیاز تاجیکستان را بدون محصول گمرگی به فروش برساند و نیز به کارگران تاجیک که در روسیه زندگی می کنند شرایط را فراهم ساخت تا خود را در ادارات مربوط آن کشور ثبت و راجستر کنند.
به نقل از رسانه های روسیه، اکنون تاجیکستان این امتیازات را کم دانسته و از مسکو خواستار طرح های دیگر از جمله دریافت پول برای بنیاد نیروگاه های برق شده است، اما مقام های تاجیک این موضوع را رد می کنند.
مخالفت ها و زورگویی ها
عبدالستار خالوف، معین کمیتة حقوق، مدافعه و امنیت مجلس نمایندگان تاجیکستان، هر گونه انگیزة سیاسی را در تاخیر تصویب این موافقتنامه رد کرده و می گوید که شماری از گروه ها در روسیه نمی خواهند که موافقتنامۀ حضور پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان به تصویب برسد. او می گوید که تاجیکستان هیچگونه شرایط جدیدی را به روسیه پیشکش نکرده است.
اما پاویل فیلگینگاویر، تحلیلگر امور نظامی روسیه می‌گویدکه مسکو در همکاری با جمهوریت های اتحاد جماهیر شوروی پیشین از نوعی روش زورگویی کار گرفته و در آینده نیز به همین منوال ادامه خواهد داد.
شماری از کارشناسان نگرانی های تاجیکستان را به تغییرات کلی در منطقه ربط می دهند که به گونۀ ویژه پس از رسیدن سلاح و تجهیزات وعده شده از جانب ناتو به ازبکستان، توازن نظامی در منطقه به گونۀ کلی به سود تاشکند خواهد شد.
مهدی صابروف، کارشناس امور امنیتی منطقه می گوید که فراهم آوری سلاح به کشوری که نظام دموکراتیک ندارد، آسیای مرکزی را با خطر بزرگی روبرو می سازد. زیرا از یک سو مشکلات مرزی آن کشور با همسایگانش حل نشده و از سوی دیگر مشکلات دیگری نیز است که نه تنها گریبانگیر تاجیکستان بلکه سایر کشور های منطقه نیز می باشد.
در نهایت امر شمار زیاد تحلیلگران توافق میان دو طرف را محتمل می دانند، به ویژه پس از خروج نیرو های ناتو از افغانستان، دو کشور تاجیکستان و روسیه بیشتر از هر وقت دیگر به همکاری یک دیگر نیازمند خواهند شد.
مقام های روسی می گویند که این پایگاه به سود کشور میزبان نیز است و آن چنانیکه در سند یاد شده تذکر رفته است، روسیه در بدل حضور نظامی در تاجیکستان به آن کشور سلاح، مهمات و تجهیزات نظامی را فراهم می سازد.
مقام های تاجیک در بدل جواز برای حضور پایگاه نظامی روسیه در خاک خود خواستار دریافت کمک های بیشتری بودند که این موضوع به مذاکرات طولانی و در نهایت سردیی روابط میان دو کشور منتهی شد تا اینکه مسکو به خواست های دوشنبه گردن نهاد.
حکومت روسیه توافق کرد که سالانه مواد سوخت مورد نیاز تاجیکستان را بدون محصول گمرگی به فروش برساند و نیز به کارگران تاجیک که در روسیه زندگی می کنند شرایط را فراهم ساخت تا خود را در ادارات مربوط آن کشور ثبت و راجستر کنند.
به نقل از رسانه های روسیه، اکنون تاجیکستان این امتیازات را کم دانسته و از مسکو خواستار طرح های دیگر از جمله دریافت پول برای بنیاد نیروگاه های برق شده است، اما مقام های تاجیک این موضوع را رد می کنند.
مخالفت ها و زورگویی ها
عبدالستار خالوف، معین کمیتة حقوق، مدافعه و امنیت مجلس نمایندگان تاجیکستان، هر گونه انگیزة سیاسی را در تاخیر تصویب این موافقتنامه رد کرده و می گوید که شماری از گروه ها در روسیه نمی خواهند که موافقتنامۀ حضور پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان به تصویب برسد. او می گوید که تاجیکستان هیچگونه شرایط جدیدی را به روسیه پیشکش نکرده است.
اما پاویل فیلگینگاویر، تحلیلگر امور نظامی روسیه می‌گویدکه مسکو در همکاری با جمهوریت های اتحاد جماهیر شوروی پیشین از نوعی روش زورگویی کار گرفته و در آینده نیز به همین منوال ادامه خواهد داد.
شماری از کارشناسان نگرانی های تاجیکستان را به تغییرات کلی در منطقه ربط می دهند که به گونۀ ویژه پس از رسیدن سلاح و تجهیزات وعده شده از جانب ناتو به ازبکستان، توازن نظامی در منطقه به گونۀ کلی به سود تاشکند خواهد شد.
مهدی صابروف، کارشناس امور امنیتی منطقه می گوید که فراهم آوری سلاح به کشوری که نظام دموکراتیک ندارد، آسیای مرکزی را با خطر بزرگی روبرو می سازد. زیرا از یک سو مشکلات مرزی آن کشور با همسایگانش حل نشده و از سوی دیگر مشکلات دیگری نیز است که نه تنها گریبانگیر تاجیکستان بلکه سایر کشور های منطقه نیز می باشد.
در نهایت امر شمار زیاد تحلیلگران توافق میان دو طرف را محتمل می دانند، به ویژه پس از خروج نیرو های ناتو از افغانستان، دو کشور تاجیکستان و روسیه بیشتر از هر وقت دیگر به همکاری یک دیگر نیازمند خواهند شد.