پس از اعمال یک سلسله محدودیتها برای خبرنگاران افغان، از جمله استفاده از ماسک اجباری برای مجریان زن در رسانههای تصویری، اکنون به نظر میرسد که طالبان خبرنگاران خارجی را که به نظر آنان منتقد حکومتشان اند، هدف قرار میدهند.
در تازه ترین مورد، مقامات طالبان ستفانی گلینسکی، خبرنگار آزاد را از بازگشت به افغانستان منع کردند. خانم گلینسکی در چهار سال گذشته برای رسانههای مختلف بین المللی از افغانستان گزارش تهیه کرده و اخیراً از تمایل برخی از زنان افغان برای فرار از حکومت طالبان خبر داده بود.
گلینسکی به تاریخ ۱۰ اکتوبر (هشتم میزان) در صفحهٔ تویتر خود نگاشت: "طالبان در مورد کارم با من تماس گرفتند. به من گفته شد که ادارههای مربوطه [طالبان] نگرانیهایی دارند و جزییات میخواهند. من همچنین متهم به طرح اتهامات شدم، در حالی که به وضوح اعلام کرده بودم که دیگران این ادعاها را مطرح میکنند. من تنها گزارش میدهم."
گلینسکی گفت که طالبان از طریق وتساپ خواستار معلومات در مورد منابع او شدند اما او این درخواست را رد کرد زیرا به گفتهٔ گلینسکی، این اقدام ممکن زندگی منابع او را به خطر میانداخت و خلاف موازین خبرنگاری پنداشته میشود.
این خبرنگار در ادامه افزوده است: "آنها به من گفتند که دولت [طالبان] از این به بعد همه طرفها را پاسخگو قرار خواهد داد و هرکسی که قانون را زیر پا کند یا نتواند گزارشها را اثبات کند، طبق قانون، از جمله لغو ویزه و عدم ورود [به کشور] ، با آنها برخورد خواهد شد."
صدای امریکا تلاش کرد تا در این مورد با ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان و عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت امور خارجهٔ طالبان تماس بگیرد، اما هیچ یک به تماسها پاسخ ندادند.
لین اودانل، خبرنگار آسترالیایی که برای مجله فارین پالیسی امریکایی و رسانههای دیگر بین المللی کار کرده است و در ماه جولای برای مدت کوتاهی توسط طالبان بازداشت شد، میگوید که او "مورد تهدید، آزار، بازداشت، بازجویی قرار گرفته و وادار به اعترافهای دروغین در تویتر و ویدیو شده است".
اودانل در مصاحبه با صدای امریکا، طالبان را "دروغگو، خیالباف، قاتل، فروشنده مواد مخدر و تروریست" توصیف کرد.
او میافزاید: "چرا آنها بخواهند که حقیقت روش شان برای ماندن در قدرت از طریق خشونت، بازداشت خودسرانه، شکنجه و کشتار توسط خبرنگاران متعهد برای جهان آشکار شود، در حالی که بزرگترین آرزوی آنها کسب شناخت دپلوماتیک است که به آنها مشروعیت میدهد."
مقامات طالبان با رد ادعاهای اودانل، او را به حمایت آشکار از نیروهای ضد طالبان و "جعل گزارش های خشونتهای گسترده" توسط نیروهای طالبان متهم کرده اند.
اودانل پس از رهایی و خروج از افغانستان به تاریخ ۲۱ جولای (۳۰ سرطان) نیز به صدای امریکا گفته بود که طالبان او را برای چهار ساعت در ریاست استخبارات کابل در بازداشت نگهداشتند و به او گفتند که تمامی گزارشهای به گفتهٔ او "موثقی" که در جریان یک سال گذشته نشر کرده را نادرست بخواند و از این بابت پوزش طلب کند.
او افزود که در یک تویت عذر خواهی کرد، اما طالبان آنرا نپسندیدند و حذفش کردند، ویرایشاش کردند و دوباره نشر کردند. این خبرنگار آسترالیایی همچنان گفته است که طالبان از وی فلم گرفتند و او را مجبور کردند بگوید که عذرخواهیاش اجباری نبوده است.
اودانل همچنان گفت که طالبان او را مجبور ساختند تا بگوید که با فرهنگ افغانستان آشنایی نداشته است: "میخواستند با نشر یک تویت اعتراف کنم که از افغانستان و فرهنگ افغانی هیچ نمیدانم و هر آنچه را که نوشتهام، بی بنیاد است."
طالبان در ماه اگست نیز یک خبرنگار پاکستانی را که برای یک چینل هندی کار میکرد، هنگامی فلمبرداری از محل حمله طیارهٔ بدون سرنشین ایالات متحده در کابل، جایی که ایمن الظواهری رهبر القاعده کشته شد، بازداشت کردند.
یک روزنامه نگار هندی که نخواست نامش فاش شود، به صدای امریکا گفت که از مقررات امنیتی و بازرسی جدید طالبان میترسد و به همین دلیل بازگشت خود به افغانستان را به تاخیر انداخته است.
اما ایوان ریدلی، خبرنگار و نویسنده بریتانیایی که در سال ۲۰۰۱ به مدت ۱۱ روز توسط طالبان به دلیل ورود غیرقانونی به افغانستان بازداشت شده بود، میگوید: "اگر صدور ویزه متوقف یا پس گرفته شده باشد، جای تعجب نیست."
ریدلی افزود که بسیاری از کشورها، از جمله ایالات متحده، به خبرنگارانی که مظنون به گزارش های جانبدارانه هستند، ویزه نمی دهند. مقامات امریکایی در سالهای اخیر گهگاه ورود خبرنگاران را ممنوع کردهاند، مانند روزنامهنگار یمنی که از ورود به مراسم جایزه پولیتزر در سال ۲۰۱۹ منع شده بود.
ریدلی گفت که اخیراً بدون هیچ محدودیتی از افغانستان دیدن کرده است.
او به صدای امریکا گفت: "من موفق شدم به همه وزرای کلیدی دسترسی داشته باشم و تمرکز اصلی آخرین سفرم مصاحبه با زنان عادی افغان بود که هرگز فرصت ابراز عقاید یا دیدگاه های خود را نداشتند."
طالبان به طور گسترده به دلیل محدودیتهایشان بر تحصیل، معیشت و حقوق زنان محکوم شدهاند، اما برخی از مقامات طالبان، از جمله سراج الدین حقانی، وزیر امور داخلهٔ طالبان، برای مصاحبههای اختصاصی با خبرنگاران زن خارجی حاضر شده اند.
بیشتر رسانه های خارجی بلافاصله پس از تسلط طالبان افغانستان را ترک کردند و صدها خبرنگار افغان نیز در جریان یک سال گذشته از کشور خارج شده اند.
به اساس گزارش خبرنگاران بدون مرز، از جمله ۵۴۰ رسانه در افغانستان حداقل ۲۱۵ رسانه به دلیل مشکلات مالی، اجتماعی و سیاسی از سال گذشته به این سو مسدود شده اند.
پاولین ادس میول، مدیر مسوول خبرنگاران بدون مرز به صدای امریکا گفت: "دو خبرنگار زن خارجی [توسط طالبان] هدف قرار گرفتهاند و ما فکر نمیکنیم که این تصادفی باشد. ما آن را یک مشکل بزرگ میدانیم."
قبل از بازگشت طالبان به قدرت در اگست ۲۰۲۱، افغانستان با حمایت تمویلکنندگان خارجی دارای چشم انداز رسانهای پر جنب و جوش و قوانین روبه رشد مطبوعات بود.
در حالی که مقامات طالبان می گویند که آنها متعهد به مطبوعات آزاد در محدوده اسلام هستند، ناظران مستقل به اقدامات آنها در محدود کردن آزادی رسانهها و محدودیتهای زیادی که طالبان بر خبرنگاران اعمال کرده اند، اشاره می کنند.
با دشوارتر شدن دسترسی به حقایق در افغانستان، شایعات و اطلاعات نادرست اغلب بیان رویدادهای واقعی در کشور را تحریف میکند.
ادس میول گفت: "دسترسی به اطلاعات یک حق اساسی و بین المللی شناخته شده برای هر انسان است و این امر افغانستان را مستثنا نمی کند."
از دیدگاه اودانل، خبرنگاران باید گروههایی مانند طالبان را پاسخگوی اقدامات شان قرار دهند.
او گفت: "کسانی که [خبرنگاران] این کار را نمی کنند، کار خود را انجام نمی دهند."