وزارت خارجهٔ طالبان روز یکشنبه ۱۳ آگست (۲۲ اسد) تایید کرد که یک هیات تخنیکی ایران به منظور ''رفع ابهامات'' اخیراََ از دستگاه آب‌شناسی (هیدرولوژی) دهراود دریای هلمند بازدید کرد تا جریان آب را مشاهده و اندازه‌گیری کند.
سفر هیات تخنیکی ایران به دهراود در حالی صورت گرفته است که تهران بارها تاکید کرده است که در خصوص حق‌آبۀ هلمند، معاهده ۱۳۵۱ بین افغانستان و ایران تطبیق شود، مقامات حکومت طالبان نیز بارها تعهد خود را با این معاهده بیان کرده اند.
وزارت خارجهٔ طالبان در اعلامیه‌ای که در صفحهٔ ایکس (تویتر) نشر شده، ادعا کرده است که یافته‌های هیات ایرانی نشان می‌دهد که مقدار آب در مقایسه با سال‌های گذشته به ''مراتب کمتر'' بوده است و دلیل آن خشکسالی و تغییرات اقلیم در سطح جهان است.
در این اعلامیه همچنین آمده است: ''در روزیکه هیات ایرانی آب را در دستگاه دهراود اندازی‌گیری نمود، جریان آب کمتر از هفت متر مکعب فی ثانیه بود که این وضعیت واقعاََ تکان دهنده است.''
بر اساس این اعلامیه، مشاهدات هیات ایرانی نشان می‌دهد که ''دریای هلمند دارای حد اقل جریان آب بوده و معاونین آن مانند ارغنداب، موسی قلعه، ارغستان و ترنک به شکل کامل خشکیده اند و تنها در حالت سیلابی آب در آنها جریان می‌یابد که در این صورت، رسیدن آب دریای هلمند به ساحه دلتا بسیار مشکل گردیده است.''
وزارت خارجهٔ طالبان همچنین گفته است که ''در صورت بارندگی و مساعد شدن شرایط مطلوب، حقابه ساکنین پایین دست دریای هلمند در ولایت نیمروز افغانستان و سیستان در جمهوری اسلامی ایران را تامین خواهد نمود."
ساعاتی قبل از نشر اعلامیهٔ وزارت خارجهٔ طالبان،حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رییس جمهور ایران در امور افغانستان و سفیر آن کشور در کابل، گفته بود که کارشناسان ایرانی از سرچشمه‌های دریای هلمند بازدید کرده اند.
کاظمی یکشنبه به خبرگزاری فارس ایران گفت: "هیات فنی ما در حال حاضر در کابل است، بازدید انجام شده و به زودی گزارش آن به دست ما می‌رسد."
به گفتۀ نماینده ویژهٔ رییس جمهور ایران در امور افغانستان، این نخستین‌بار است که متخصصان ایرانی از مرکز آب سنجی، سرچشمۀ دریای هلمند در منطقه "دهراوود" بازدید می‌کند.
پیش از این تهران بارها از حکومت طالبان خواسته بود که به متخصصان تخنیکی این کشور اجازه بدهد که میزان آب موجود در دریای هلمند را سنجش کنند.
مقام‌های دو کشور در خصوص حقابهٔ ایران از آب دریای هلمند در چند ماه گذشته سخنان تندی را رد و بدل کرده اند.
ابراهیم رییسی، رییس جمهور ایران، به حکومت طالبان هشدار داده بود که حقابۀ ایران را از دریای هلمند بدهد.
رییسی به تاریخ ۱۸ می (۲۸ ثور) به خبرنگاران گفت: " حاکمان افغانستان باید اجازه دهند کارشناسان ما مراجعه و صحت و سقم ماجرا را بررسی کنند، اگر کارشناسان ما کمبود آب را تایید کنند حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم به هیچ عنوان ما تضییع شود."
افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ تفاهمنامۀ توزیع آب هلمند را امضا کردند که بر اساس آن افغانستان باید سالانه ۸۱۷ میلیون متر مکعب آب دریای هلمند را به ایران بدهد.
حکومت‌های پیشین افغانستان گفته اند که در سال‌های گذشته بیش از میزانی که در توافقنامه مشخص شده، آب دریای هلمند به ایران سرازیر شده است.
بر اساس اظهارات مقامات حکومت پیشین افغانستان، چهار دهه جنگ و عدم مدیریت آب در افغانستان باعث شده که سالانه حدود ۲.۵ میلیارد متر مکعب آب به ایران سرازیر شود.
در این حال، طی سال‌های اخیر سدهای آب در امتداد این دریا ساخته شده و از سوی دیگر بیشتر مناطق افغانستان از جمله ولایات جنوب غربی و جنوبی چندین سال است که خشکسالی را تجربه می‌کند و سطح آب به مقدار زیاد کاهش یافته است.
بند کمال خان در مرز ایران نیز که توسط محمد اشرف غنی، رییس جمهور پیشین افغانستان، در ماه مارچ ۲۰۲۱ افتتاح شد، در امتداد این دریا ساخته شده است.
گروه