بر اساس یک گزارش، طالبان حتا قبل از خروج کامل قوای بین‌المللی به رهبری ایالات متحده از ظرفیت مالی معادن افغانستان اگاهی داشتند.
بر اساس یک گزارش تازه نشر شدهٔ ملل متحد، استخراج معادن، یکی از منابع عواید طالبان به شمار می‌رفت.
ملل متحد گفته است که طالبان تنها در سال ۲۰۲۰ میلادی تخمیناً ۴۶۴ میلیون دالر از سکتور معادن در افغانستان عاید به دست آوردند و استخراج معادن، یکی از ستراتیژی‌های استقلال مالی این گروه به شمار می‌رفت.
در این گزارش ملل متحد آمده است که رهبران طالبان تلاش می‌کردند تا مناطقی را زیر کنترول خود بیاورند که دارای معادن غنی و دست نخورده است.
بر اساس این گزارش، طالبان در دورهٔ حکومت پیشین افغانستان، از جمله ۷۱۰ منطقهٔ دارای معادن، ۲۸۰ زون ذخایر معادن را در کنترول خود داشتند.
گروه ناظر مبارزه بر ضد فساد اداری مستقر در لندن موسوم به Global Witness، نیز در سال ۲۰۱۶ میلادی گزارش داده بود که عناصر مسلح ضد حکومت افغانستان، به شمول طالبان سالانه تا ۲۰میلیون دالر تنها از طریق استخراج غیر قانونی معادن لاجورد سود می‌بردند.
معادن افغانستان و چین
تحلیلگران منتظر اند بیبینند که آیا چین در بخش استخراج معادن افغانستان سرمایه‌گذاری خواهد کرد یا خیر؟ چین حتا قبل از مسلط شدن طالبان در سکتور معادن افغانستان از جمله مس عینک ولایت لوگر سرمایه‌گذاری کرده بود.
گروه متالورژی چین که یک شرکت دولتی است، در سال ۲۰۰۷ میلادی قرارداد مس عینک را در ولایت لوگر به دست آورد.
مقام‌های حکومت پیشین افغانستان گفته بودند که گروه متالورژی چین قرار بود ۲.۸ میلیارد دالر در معدن مس عینک سرمایه‌گذاری کند. این پروژه شامل اعمار یک دستگاه تولید برق، خط آهن و استخدام ۵۰۰۰ نفر می‌شد و به استثنا شمار معدودی از کارشناسان چینی، اکثر کارگران افغان در این پروژه مصروف کار می‌شدند.
اما این شرکت چینی به دلیل مشکلات امنیتی تا حال قادر نشده است کار استخراج معدن مس عینک را آغاز کند.
پس از آنکه کابل به دست طالبان سقوط کرد، مقام‌های این شرکت دولتی چین گفته اند که مایل اند به صورت مشروط کار این پروژه را از سر بگیرند.
یکی از مقام‌های این شرکت که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به رسانهٔ Global Times چین گفته است که این شرکت کار از سرگیری پروژه مس عینک را مورد بررسی قرار خواهد داد، مشروط بر اینکه ثبات در افغانستان تامین شود و جامعهٔ بین‌المللی از جمله حکومت چین، رژیم طالبان را به رسمیت بشناسد.
مقام‌های چینی از جامعهٔ بین‌المللی خواسته اند تا با طالبان در تعامل باشد، اما آنان خود تا حال طالبان را منحیث حکومت افغانستان به رسمیت نشناخته اند.
طالبان گفته اند که آنان از سهم‌گیری احتمالی چین در بازسازی افغانستان استقبال می‌کنند.
سهیل شاهین، سخنگوی طالبان در دوحه، پایتخت قطر، به رسانه‌های چینی گفته است: " چین یک کشور بزرگ اقتصادی است و فکر می‌کنم که آنان [مقام‌های چینی] می‌توانند نقش بزرگی در بازسازی افغانستان بازی کنند."
اما شماری از کارشناسان انتظار ندارند که چین به زودی در سکتور معادن افغانستان سرمایه‌گذاری کند.
کریگ سینگلتون، عضو بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، در مورد احتمال سرمایه‌گذاری چین در سکتور معادن افغانستان گفت: "فکر می‌کنم که هنوز بسیار زود است که چین قادر باشد تا استخراج [معادن افغانستان] را به گونهٔ واقعی آغاز کند."
به گفتهٔ سینگلتون، وضعیت امنیتی هنوز هم در افغانستان وخیم است و حتا بهترین طرح‌های سرمایه‌گذاری در این کشور می‌تواند به هم بریزد، به خصوص زمانیکه کشور میزبان نتواند "محیط امنیتی امن و با ثبات را تضمین کند."
سینگلتون می‌گوید که چین در قسمت سرمایه‌گذاری در بخش ستکور معادن افغانستان، عمل‌گرا خواهد بود و "از انجام هرگونه حرکت بزرگ" تا زمانی اجتناب خواهد کرد که مقام‌های آن کشور درک بهتری از برنامه‌ها و اهداف طالبان پیدا کنند.
راد شونر، یک دانشمند و کارشناس بخش امنیتی، به صدای امریکا گفت که به باور وی، طالبان قادر نخواهند بود تا برای چین امنیت و ثباتی را تضمین کنند که بیجینگ برای استخراج معادن افغانستان به آن نیاز دارد.
به گفتهٔ این کارشناس، چین تجربهٔ طولانی برای سرمایه‌گذاری در کشور‌های بسیار بی‌ثبات ندارد.
ارزش تخمینی ذخایر معادن افغانستان
ارزش ذخایر معادن افغانستان بین یک تا سه تریلیون دالر امریکایی تخمین شده است. مقام‌های حکومت پیشین افغانستان در سال ۲۰۱۰ میلادی ابراز امیدواری کرده بودند که سکتور معادن افغانستان نه تنها فقر را در آن کشور از بین خواهد برد، بلکه موجب ختم چندین دهه جنگ نیز خواهد شد.
روزنامهٔ نیویارک تایمز در ماه جون ۲۰۱۰ میلادی با نشر مقاله‌ای گزارش داد که یک تیم از مقام‌های وزارت دفاع امریکا و زمین شناسان ایالات متحده ذخایر دست ناخورده معادن افغانستان را کشف کرده اند که ارزش آن به یک تریلیون دالر امریکایی می‌رسد، معادنی که می‌تواند اقتصاد این کشور را به صورت اساسی تغییر بدهد.
وزارت معادن افغانستان در سال ۲۰۱۹ میلادی گزارش داد که این کشور دارای ذخایر معدنی از سنگ آهن گرفته تا مس، طلا، مواد معدنی کمیاب و سایر منابع طبیعی است که در سطح جهان از کیفیت بالا برخوردار است.
بر اساس این گزارش حکومت پیشین افغانستان، این کشور بیش از ۲.۲ میلیارد متریک تن آهن، ۱.۳ میلیارد تن سنگ مرمر، تقریباً ۳۰ میلیون تن مس، ۱.۴ میلیون تن مواد معدنی کمیاب و ۲۷۰۰ کیلوگرام طلا دارد.
در این گزارش آمده است که ذخایر معدنی افغانستان در هیچ رده‌ای در سطح جهانی قرار ندارند ، اما این کشور می تواند به "یک بازی‌گر مهم در بسیاری از بازارها" تبدیل شود.