معاونت حکومت طالبان در امور اقتصادی میگوید که زمینهٔ اجرای پروژه تاپی در افغانستان فراهم شده و آماده است تا نیروی ویژهای را برای تامین امنیت این پروژه ایجاد کند، اما شماری کارشناسان افغان میگویند که زمینه تطبیق این پروژه هنوز هم در این کشور فراهم نشده است.
این معاونت روز شنبه ۲۱ جنوری (اول دلو) در اعلامیهای بار دیگر تاکید کرد که حکومت طالبان برای آغاز عملیات اجرایی پروژه تاپی آمادگی کامل دارد.
در این اعلامیه آمده است که هیات وزارت دفاع، داخله و استخبارات حکومت طالبان چند روز پیش با مقامات ترکمنستان دیدار و در مورد امنیت پروژه تاپی به آنها اطمینان داده است.
معاونت اقتصادی حکومت طالبان تاکید کرده است: "امارت اسلامی...آمادگی کامل برای آغاز کار عملی پروژه تاپی در کشور را دارد...اگر نیاز دیده شود، امارت اسلامی آماده است تا برای تامین امور امنیتی این پروژه یک نیروی ویژه را تشکیل کند."
کار پروژه تاپی در افغانستان در سال ۱۳۹۶ خورشیدی در ولایت هرات افتتاح شد، اما به دلیل یک سلسله مشکلات کار آن آغاز نشد.
پس از حاکمیت حکومت طالبان در افغانستان، مقامات ترکمنستان در سفرهای خود به کابل از آغاز پروژه تاپی در سال ۲۰۲۲ میلادی اطمینان حاصل کردند، اما کار عملی آن تا اکنون آغاز نشده است.
به تاریخ ۳۰ اکتوبر ۲۰۲۱ یک هیات ترکمنستانی به سرپرستی وزیر امور خارجه ترکمنستان در سفر به کابل گفت که پنج میلیارد دالر دیگر را آن کشور برای تکمیل پروژه تاپی هزینه میکند.
در حالی که مقامات طالبان امنیت اجرای پروژه تاپی را اطمینان داده اند،اسدالله ندیم، کارشناس نظامی، میگوید که نه تنها امنیت، بلکه ثبات نیز برای اجرای پروژه تاپی مهم است.
آقای ندیم در گفتگو با صدای امریکا افزود که امنیت نسبی در افغانستان نمیتواند به معنای ایجاد ثبات برای تطبیق پروژه تاپی باشد.
او گفت: "در افغانستان اوضاع ثابت نیست و ثبات ندارد. پروژهها از آن جمله تاپی کسانی که آن را گردانندگی میکنند، این موضوع را درک میکنند که در افغانستان هنوز ثبات برقرار نشده، بناً تنها امنیت نسبی نمیتواند آنها را تشویق کند تا دوباره به کارشان آغاز کنند."
به باور ندیم، حتا اگر کار این پروژه آغاز شود، به گونۀ نمایشی خواهد بود، در حالی که کار اساسی آغاز این پروژه از نقطۀ مبدا و تداوم سریع آن تا جنوب آسیا است.
این کارشناس نظامی افزود که در کنار بیثباتی در افغانستان و پاکستان به ویژه مسیری که این پروژه میگذرد، نیز با بیثباتی مواجه است.
او تاکید کرد: "تا زمانی که امنیت کامل و ثبات [سیاسی] برقرار نشود، در افغانستان و پاکستان، تطبیق کامل پروژه تاپی به نظر من دشواریهای خود را دارد."
علیمداد علیم، کارشناس مسایل سیاسی، نیز به صدای گفت که طالبان همواره وعدههایی "میانتهی" داشته اند، چون به گفتۀ او، در حالی طالبان از امنیت و ثبات در افغانستان حرف میزنند، اما هنوز هم مردم شاهد "ناامنی، ترور، آدمربایی و جنایات" در این کشور استند.
علیم افزود که طالبان در مورد عدم حضور و سرکوب داعش نیز بارها صحبت کرده اند، اما چندین بار مردم افغانستان قربانی حملات داعش در کابل و سایر ولایات شده اند.
او گفت: "همین رقم در قسمت تامین امنیت پروژههای منطقهای اولین ادعای شان مثل ادعاهای قبلی میانتهی است، نمیتوانند امنیت را تامین بکنند به هیچ عنوان تضمینی وجود ندارد."
به باور آقای علیم، از آنجایی که حکومت طالبان مشروعیت داخلی و بینالمللی ندارد، تطبیق پروژههای مانند تاپی در موجودیت چنین حکومت-طالبان- بعید به نظر میسرد.
با این حال، معاونت اقتصادی حکومت طالبان بر همکاری مشترک همه کشورها در توسعه سیاسی، امنیتی و اقتصادی منطقه تاکید کرده است.
خط لوله انتقال گاز ترکمنستان از مسیر افغانستان به پاکستان و جنوب آسیا (تاپی) حدود ۱۸۰۰ کیلومتر طول دارد که ۷۳۶ کیلومتر آن از ولایات هرات، هلمند و قندهار افغانستان میگذرد، این پروژه سالانه بیش از ۴۰۰ میلیون دالر از ترانزیت این پروژه عاید این افغانستان خواهد شد.
مجموع هزینه این پروژه ۷.۶ میلیارد دالر برآورد شده است که بیشتر آن بر عهده ترکمنستان است و این کشور در این پروژه ۸۵ درصد و افغانستان، پاکستان و هند هر کدام پنج درصد سهم دارند.
بر اساس معلومات وزارت معادن و پترولیم افغانستان، پس از تکمیل این پروژه، این کشور در ده سال اول ۵۰۰ هزار متر مکعب گاز وارد میکند و در ۳۰ سال آینده این رقم به یکونیم میلیارد متر مکعب افزایش خواهد یافت.
