دیوید بیکر و جان جمپر، دو دانشمند امریکایی، و دمیس هسبیس، دانشمند بریتانیایی روز چهارشنبه نهم اکتوبر (۱۸ میزان) به خاطر کار شان در زمینۀ شناسایی رمز و راز پروتین‌ها با استفاده از محاسبات و هوش مصنوعی، مستحق دریافت جایزۀ نوبل کیمیا شناخته شدند.
این سه دانشمند توانستند به کود ساختاری پروتین‌ها که واحد ساختاری حیات پنداشته می‌شود، رخنه کنند، کاری که به گفتۀ هیات داوران جایزۀ نوبل کیمیا "خارق‌العاده" خوانده شده است.
نصف جایزۀ نوبل که شامل دپلوم، مدال و جایزۀ نقدی حدود یک میلیون دالر است، به خاطر "طراحی محاسباتی پروتین" به بیکر تعلق گرفته و نصف دیگر آن به خاطر "پیش‌بینی ساختار پروتین" میان هسبیس و جمپر تقسیم خواهد شد.
کمیتۀ جوایز نوبل با نشر بیانیه‌ای گفته است: "دیوید بیکر به شاهکار تقریباً ناممکن ساختن انواع کاملاً جدید پروتین موفق شده است."
این کمیته گفته است که کار بیکر به ایجاد پروتین‌هایی منجر شده است که از آن برای تولید دواها، واکسین‌ها و آخذه‌ها کار گرفته شده می‌تواند. به گفتۀ این کمیته هسبیس و جپمر با استفاده از مودل‌های هوش مصنوعی معمای "پیش‌بینی ساختار پیچیدۀ پروتین‌ها" را حل کردند که نیم قرن حل ناشده باقی مانده بود.
رویای علمی
ابراز هوش مصنوعی برای پیش‌بینی ساختار سه بعدی پروتین، بر اساس سلسلۀ امینواسیدهای موجود در آن کار گرفته می‌شود و در نتیجۀ کار علمی این دانشمندان اکنون ساختار بیش از ۲۰۰ میلیون پروتین پیش‌بینی شده است.
هینر لینکی، رییس کمیتۀ جایزۀ نوبل کیمیا، در یک کنفرانس خبری گفت: "پروتین‌ها مالیکول‌هایی اند که زندگی را مقدور می‌سازند. پروتین‌ها مجموعه‌هایی را می‌سازند که منجر به تشکل استخوان، جلد، موی و دیگر انساج می‌شود. برای درک زندگی، نخست باید شکل پروتین‌ها را بدانیم. پیش‌بینی ساختار پروتین از دیرزمان یک رویا بود."
جایزۀ نوبل کیمیا در سال ۲۰۲۳ به مونگی باوندی، لویس بروس و الکسی اکیموف به خاطر "اختراع و ترکیب نقاط کوانتومی" اعطا شد.
جایزۀ نوبل فزیک روز سه شنبه به جان هاپفیلد امریکایی و جفری هینتون کانادایی-بریتانیایی‌تبار و جایزۀ نوبل طب روز دوشنبه به ویکتور امبروس و گری روکون، دو دانشمند امریکایی داده شد.
جایزۀ نوبل ادبیات روز پنجشنبه و برندۀ جایزۀ صلح نوبل روز جمعه معرفی خواهند شد. برندۀ جایزۀ نوبل اقتصاد به تاریخ ۱۴ اکتوبر اعلام خواهد شد.
گروه