بسیاری از کشورها پس از تسلط دوبارهٔ طالبان بر افغانستان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ روابط دپلوماتیک خود را با افغانستان قطع کردند، اما ترکیه یگانه عضو پیمان ناتو است که در این کشور جنگ‌زده حضور دپلوماتیک دارد.
اخیراً فاز دوم بند برق آبی کجکی در ولایت هلمند توسط شرکت ترکی "۷۷ کانسترکشن" تکمیل شد. این شرکت تقریباً۱۶۰میلیون دالر در این پروژه سرمایه گذاری کرده است.
چندین مقام ارشد طالبان از جمله عبدالغنی برادر و عبدالسلام حنفی، معاونین رییس الوزرای حکومت طالبان در مراسم افتتاحیه این بند شرکت کردند. جهاد ارگین، سفیر ترکیه در کابل نیز در این مراسم حضور داشت.
ارگین در این مراسم گفت: "اگرچه بند کجکی سرمایه‌گذاری مهمی در روابط اقتصادی بین کشور ما و افغانستان است، اما روابط ما متنوع‌تر و عمیق‌تر است." او افزود که حجم تجارت بین دو کشور در شش ماهه نخست سال جاری ۲۳ درصد افزایش یافته است.
روابط ترکیه - افغانستان
برخی از کارشناسان فکر می کنند که تعامل ترکیه با افغانستان میراث مشترک مصطفی کمال اتاترک، بنیانگذار ترکیه‌ای مدرن و امان الله خان، پادشاه افغانستان در دهه ۱۹۲۰ است.
الپر کسکن، یکی از اعضای ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، به صدای امریکا گفت: "این میراث مثبت در طول این سال‌ها هرگز قطع نشده است."
ترکیه از سال ۲۰۰۱ تا زمان بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ در چوکات نیروهای تحت رهبری ناتو در افغانستان حضور داشت، اما به گفته آقای الپر ترکیه در تمام این مدت تلاش کرد تا نیروهای ترکی به هیچ وجه در جنگ فعال علیه مردم افغانستان قرار نگیرند.
الپر گفت: "به عقیده من این چیزی است که رژیم کنونی، طالبان، در افغانستان نیز از آن آگاه استند."
ترکیه پیش از پایان ضرب الاجل طالبان برای خروج نیروهای خارجی از افغانستان در ماه اگست ۲۰۲۱، نیروهای خود را از افغانستان خارج کرد.
میدان هوایی کابل
به گفته وزارت دفاع ترکیه، یکی از آخرین مأموریت‌های سربازان ترک در افغانستان، ارایه خدمات عملیاتی و امنیتی میدان هوایی کابل بود.
مقامات ارشد ترکیه بارها برای مدیریت میدان هوایی کابل علاقمندی نشان داده اند. ترکیه حتا پیش از مسلط شدن طالبان بر افغانستان گفته بود که می‌خواهد در تامین امنیت و مدیریت میدان هوایی کابل همکاری کند. اما طالبان گفته اند که به نیروهای خارجی اجازۀ حضور در افغانستان را نمی‌دهند.
رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه در جریان نشست سران ناتو در مادرید در ماه جون گفت که ترکیه پیشنهاد مدیریت میدان هوایی کابل را به قطر و امارات کرده است اما منتظر پاسخ این گروه است.
با این حال، خبرگزاری رویترز در هفتم جولای به نقل از منابع آگاه از مذاکرات گفت که طالبان به واگذاری تمام عملیات‌های میدان هوایی به امارات متحده عرب نزدیک شده اند.
برخی از کارشناسان می گویند پیشنهاد ترکیه با وجود شکست خوردن پیشنهاد، قابل توجه بود.
مایکل کوگلمن، معاون برنامهٔ آسیا در مرکز ویلسن گفت: "این مسئله کوچکی نیست. ترکیه یکی از معدود کشورهایی بود که در موقعیتی قرار داشت که برای توافقی جهت تامین امنیت میدان هوایی کابل مذاکره کند."
او به صدای امریکا گفت: "این توافق به نتیجه نرسید، اما این واقعیت که ترکیه حتا در آن دخیل بود بسیار مهم است."
به رسمیت شناختن
ترکیه به طور رسمی طالبان را به رسمیت نشناخته است و آقای کوگلمن فکر می‌کند که ترکیه نمی‌خواهد اولین کشوری باشد که این کار را انجام دهد.
ترکیه تاکنون میزبان امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان، برای گفتگوهای در سطح بالا در ماه اکتوبر سال گذشته و در نشست "دپلوماسی آنتالیا" که توسط وزارت خارجه ترکیه در ماه مارج سازماندهی شده بود، بوده است.
تامس وست، نماینده ویژه ایالات متحده برای افغانستان در تویتی از ترکیه به خاطر میزبانی این رویداد تشکر کرد و گفت که "من مشتاقانه منتظر گفتگو با شرکای مهم در مورد تعامل بین المللی با افغانستان هستم."
مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه پس از دیدار با متقی گفت: "ما به جامعه جهانی در مورد اهمیت تعامل با دولت طالبان گفته ایم. در واقع، شناسایی و تعامل دو چیز متفاوت هستند."
ترکیه به طالبان توصیه کرده است که یک دولت فراگیر تشکیل دهد و تحصیل دختران را تحت حاکمیت خود تضمین کند. انقره همچنین بارها در مورد اهمیت ثبات در افغانستان برای جلوگیری از ورود بیشتر پناهجویان به ترکیه صحبت کرده است.
بر اساس آمار ریاست مهاجرت ترکیه، مقامات ترکیه در سال ۲۰۲۱ حدود ۷۰ هزار مهاجر غیرقانونی افغان را دستگیر کرده اند.
کمک های بشردوستانه
از زمان تسلط مجدد طالبان بر افغانستان، اداره دولتی مدیریت حوادث و حالات اضطراری ترکیه ۵۵۷۰ تن کمک‌های بشردوستانه را به این کشور فرستاده است. هلال احمر ترکیه که در افغانستان فعالیت می کند، به مردم آسیب دیدهٔ زلزله اخیر نیز کمک کرده است.
ادارهٔ همکاری و هماهنگی ترکیه که یک ادارهٔ دولتی است و از سال ۲۰۰۵ در افغانستان فعالیت دارد، اخیراً دو هزار بستهٔ کمکی را به کودکان افغان که دچار سوتغذیه هستند، توزیع کرده است.
مؤسسه یونس امره، یک مرکز فرهنگی متعلق به دولت ترکیه، دیانت، اداره امور مذهبی ترکیه و حداقل ۴۶ مکتب معارف افغان-ترک در هفت ولایت افغانستان وجود دارند.
با این حال، برخی از تحلیلگران می گویند که ترکیه برای افزایش محبوبیت داخلی خود دپلوماسی عمومی فعال در افغانستان دارد.
هارون ستاین، مدیر تحقیقات انستیتیوت پالسی خارجی در این باره گفت: "انقره دوست دارد خود را به عنوان یک بازیگر جهانی ببیند، و بنابراین مشارکت بنیادها و دستگاه‌های آموزشی آن در افغانستان یک علامت سیاسی داخلی خوب است تا نشان دهد که سیاست خارجی فعالی دارد."
اما ستاین فکر می‌کند که سیاست انقره در قبال افغانستان با افکار عمومی مردم ترکیه همخوانی ندارد.
او به صدای امریکا گفت: "آنها [ترک‌ها] به عوض سیاست خارجی به هزینهٔ زندگی اهمیت می‌دهند. آنها بسیار شبیه همه افراد دیگر در سراسر جهان هستند، مثلاً [آنان می‌گویند] هزینهٔ زندگی ما سر به فلک کشیده است. غم این را بخورید. به ما ارتباط ندارد که در افغانستان چه اتفاق می‌افتد."