هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) با نشر یک گزارش تازه گفته است که، ۳۳۶ مورد نقض حقوق بشر علیه خبرنگاران و کارمند رسانهی را در بیش از سه سال حاکمیت طالبان بر این کشور مستند کرده است.
یوناما روز سهشنبه ۲۶ نومبر (ششم قوس) در این گزارش که تحت نام "آزادی رسانهها در افغانستان" منتشر شده از صدها مورد بازداشت خودسرانه، شکنجه، بدرفتاری و تهدید خبرنگاران در این کشور ابراز نگرانی کرد.
بر بنیاد این گزارش، یوناما از ۱۵ اگست ۲۰۲۱ که طالبان بر افغانستان مسلط شدند، تا ۳۰ سپتمبر امسال، از ۲۵۶ مورد توقیف خودسرانۀ خبرنگاران، ۱۳۰ مورد شکنجه و بدرفتاری و ۷۵ واقعۀ تهدید یا ارعاب پرده برداشته است.
ملل متحد افزوده که در حال حاضر، خبرنگاران به شمول کارمندان زن در رسانهها با محدودیتها و اقدامات تبعیضآمیز زیادی مواجه اند و این اقدامات بر توانایی آنها در انجام کارها، تاثیر منفی گذاشته است.
در این گزارش همچنان آمده است که خبرنگاران و کارمندان رسانهای در حال حاضر، در محیط تحت سانسور و محدودیتهای شدید برای دسترسی به اطلاعات به کار خود ادامه میدهند.
روزا اوتنبایووا، رییس یوناما گفته است: "برای هر کشوری، داشتن رسانههای آزاد نه تنها که یک انتخاب، بلکه ضرورت است. خبرنگاران و کارمندان رسانهای در شرایط دشوار فعالیت میکنند. آنها اغلب با قواعد نامشخصی درباره آنچه میتوانند و نمیتوانند گزارش دهند، روبرو هستند و خطر ارعاب و بازداشتهای خودسرانه را به دلیل پنداشته شدن انتقاد قبول میکنند."
رییس یوناما از حکومت طالبان خواسته است که مصوونیت و امنیت خبرنگاران و کارمندان رسانهای را در جریان انجام وظیفه تضمین کرده و همچنان اهمیت حضور زنان و دختران را در بخش رسانهای به گونۀ کامل به رسمیت بشناسد.
ولکر ترک، کمیشنر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد یافتههای این گزارش را "تکان دهنده" خوانده و از طالبان خواسته است که باید اقدامات خود را با تعهدات افغانستان تحت قوانین بینالمللی به شمول میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی هماهنگ کنند.
ترک افزود: "باید تمام تلاشها انجام شود تا خبرنگاران و کارمندان رسانهای از جمله تمامی زنان، مورد احترام و حفاظت قرار گیرند."
این در حالی است که در تازهترین مورد، مرکز خبرنگاران افغانستان به مناسبت ۲۱ نومبر (اول قوس) "روز جهانی تلویزیون" گفت که محدودیتهای طالبان بر تلویزیونها در افغانستان رو به افزایش نهاده و در یک سال پسین، کم از کم ۱۲ تلویزیون یا به دستور مستقیم طالبان یا هم به دلیل محدودیتهای این گروه بسته شده است.
این نهاد مدافع رسانهها و خبرنگاران افغانستان افزود که در سه سال گذشته طالبان کم از کم ۲۱ فرمان یا دستورالعمل را صادر کرده اند که با قانون رسانهها که خود این گروه بر انفاذ آن تعهد کرده اند، همخوانی ندارد. از این جمله، هدف هفت فرمان یا دستورالعمل محدود کردن آزادی رسانههای تصویری است.
طالبان در سه سال گذشته که بر افغانستان حاکم شده اند، محدودیتهای فراوانی را بر رسانهها وضع کرده اند.
به گفتۀ این نهاد، جلوگیری از کار زنان در تلویزیون ملی، ممنوع بودن حضور زنان در نمایشنامههای تلویزیونی و ممنوع شدن نشر فلم و سریال و اجباری شدن پوشیدن ماسک برای زنان حین اجرای برنامههای تلویزیونی، ممنوع شدن تصویربرداری و مصاحبۀ تصویری در شماری از ولایتهای افغانستان، ممنوع شدن پخش نشرات تلویزیونهای بینالمللی در افغانستان به شمول صدای امریکا، ممنوعیت بر نشر بحثهای زندۀ تلویزیونی، ممنوعیت بر دعوت از کارشناسان تایید نشده از سوی حکومت طالبان، دستورهایی است که از سوی طالبان بر تلویزیونها صادر و نافذ شده است.
گروه