پس از خاکسپاری پیکر مارشال محمد قسیم فهیم، اکنون پرسش هایی در مورد جانشین وی مطرح می شود. کمتر از یک ماه به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است و برخی ها می پرسند که آیا رئیس جمهور کرزی معاون اول اشرا تعیین خواهد کرد و اگر تعین می کند، او کی خواهد بود؟
از یک سو حکم قانون اساسی است که بر تعیین جانشین مارشال قسیم فهیم با تایید ولسی جرگه تاکید می ورزد و از جانب دیگر کمتر از یکماه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان مانده است. در این میان رئیس جمهور حامد کرزی باید تصمیم بگیرد که چی وقت و کی را به صفت معاون اول خود برگزیند.
گلرحمان قاضی، رئیس کمیسیون نظارت بر تطبیق قانون اساسی افغانستان به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که در وضعیت موجود، ماده ٦٨ قانون اساسی صراحت دارد. آقای قاضی می گوید که در صورت استعفا یا وفات یکی از معاونین ریاست جمهوری، شخص دیگری از سوی رئیس جمهور با تایید ولسی جرگه به این پست تعیین می گردد.
رئیس کمیسیون نظارت برقانون اساسی می گوید که همان معیاراتی که در مورد شخص رئیس جمهور موجود است، در مورد تعیین معاونین او نیز صدق می کند. آقای قاضی گفت که میعاد زمانی برای تعیین معاون جدید وجود ندارد، اما این اصل قانونی است تا خلای قدرت به وجود نیاید.
نذیر احمد حنفی، رئیس کمیسیون امور تقنینی ولسی جرگه می گوید که رای اعتماد به معاونین رئیس جمهور، همانند رای اعتماد به وزرای کابینه می باشد. به این مفهوم که شخص معرفی شده از سوی رئیس جمهور با درنظرداشت اکثریت آرای اعضای حاضر در ولسی جرگه تایید یا رد می گردد.
آقای حنفی گفت: "در مورد معاونین ریاست جمهوری، قانون اساسی افغانستان صراحت دارد. در صورت فوت، استعفا و عزل معاون اول و دوم ریاست جمهوری، رئیس جمهور یک نفر را انتخاب و به ولسی جرگه معرفی می کند و حسب معرفی او ولسی جرگه به او رای اعتماد می دهد".
جانشینی موروثی؟
مارشال فهیم با آنکه معاون اول رئیس جمهور افغانستان بود، یکی از رهبران جبهه شمال و جمعیت اسلامی نیز بود.
عطا محمد نور، والی بلخ و یکی از بزرگان جبهه شمال و جمعیت اسلامی می گوید که تلاش ها برای تعیین جانشین مارشال فهیم همانگونه که در گذشته و در مورد افرادی چون برهان الدین ربانی، رئیس پیشین شورای عالی صلح صورت گرفت، انجام خواهد یافت.
آقای نور گفت: "رهبر ما شهید شد. همه جمع شدیم فرزند ارشدش را تعیین کردیم و توانستیم از این بحران برآییم. بدون شک این با دقت و مشورت صورت گرفت. کوشش می کنیم که این مشکل را هم و تاثیر منفی اش را به حد نهایی با ظرفیت های ممکنه کمتر بسازیم."
ادیب فهیم، بزرگترین فرزند مارشال قسیم فهیم که درحدود سی سال عمر دارد کارمند حکومت افغانستان است. اگر چه ادیب فهیم در مراسم تشعیع جنازۀ پدرش در ارگ ریاست جمهوری پس از رئیس جمهور کرزی خطابهء مختصری ایراد کرد، اما مشخص نیست که آیا رهبران جبهه شمال و رئیس جمهور کرزی او را بحیث جانشین مارشال فهیم انتخاب خواهد کرد.
حسین فهیم، برادر مارشال فهیم که سابقۀ کار در حکومت پس از طالبان را ندارد، یونس قانونی، رئیس پیشین و عضو کنونی ولسی جرگه و عطا محمد نور، والی بلخ دیگر نامهایی است که در بحث های ابتدایی در مورد جانشین مارشال فهیم از آنها یاد می شود.
از یک سو حکم قانون اساسی است که بر تعیین جانشین مارشال قسیم فهیم با تایید ولسی جرگه تاکید می ورزد و از جانب دیگر کمتر از یکماه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان مانده است. در این میان رئیس جمهور حامد کرزی باید تصمیم بگیرد که چی وقت و کی را به صفت معاون اول خود برگزیند.
گلرحمان قاضی، رئیس کمیسیون نظارت بر تطبیق قانون اساسی افغانستان به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که در وضعیت موجود، ماده ٦٨ قانون اساسی صراحت دارد. آقای قاضی می گوید که در صورت استعفا یا وفات یکی از معاونین ریاست جمهوری، شخص دیگری از سوی رئیس جمهور با تایید ولسی جرگه به این پست تعیین می گردد.
رئیس کمیسیون نظارت برقانون اساسی می گوید که همان معیاراتی که در مورد شخص رئیس جمهور موجود است، در مورد تعیین معاونین او نیز صدق می کند. آقای قاضی گفت که میعاد زمانی برای تعیین معاون جدید وجود ندارد، اما این اصل قانونی است تا خلای قدرت به وجود نیاید.
نذیر احمد حنفی، رئیس کمیسیون امور تقنینی ولسی جرگه می گوید که رای اعتماد به معاونین رئیس جمهور، همانند رای اعتماد به وزرای کابینه می باشد. به این مفهوم که شخص معرفی شده از سوی رئیس جمهور با درنظرداشت اکثریت آرای اعضای حاضر در ولسی جرگه تایید یا رد می گردد.
آقای حنفی گفت: "در مورد معاونین ریاست جمهوری، قانون اساسی افغانستان صراحت دارد. در صورت فوت، استعفا و عزل معاون اول و دوم ریاست جمهوری، رئیس جمهور یک نفر را انتخاب و به ولسی جرگه معرفی می کند و حسب معرفی او ولسی جرگه به او رای اعتماد می دهد".
جانشینی موروثی؟
مارشال فهیم با آنکه معاون اول رئیس جمهور افغانستان بود، یکی از رهبران جبهه شمال و جمعیت اسلامی نیز بود.
عطا محمد نور، والی بلخ و یکی از بزرگان جبهه شمال و جمعیت اسلامی می گوید که تلاش ها برای تعیین جانشین مارشال فهیم همانگونه که در گذشته و در مورد افرادی چون برهان الدین ربانی، رئیس پیشین شورای عالی صلح صورت گرفت، انجام خواهد یافت.
آقای نور گفت: "رهبر ما شهید شد. همه جمع شدیم فرزند ارشدش را تعیین کردیم و توانستیم از این بحران برآییم. بدون شک این با دقت و مشورت صورت گرفت. کوشش می کنیم که این مشکل را هم و تاثیر منفی اش را به حد نهایی با ظرفیت های ممکنه کمتر بسازیم."
ادیب فهیم، بزرگترین فرزند مارشال قسیم فهیم که درحدود سی سال عمر دارد کارمند حکومت افغانستان است. اگر چه ادیب فهیم در مراسم تشعیع جنازۀ پدرش در ارگ ریاست جمهوری پس از رئیس جمهور کرزی خطابهء مختصری ایراد کرد، اما مشخص نیست که آیا رهبران جبهه شمال و رئیس جمهور کرزی او را بحیث جانشین مارشال فهیم انتخاب خواهد کرد.
حسین فهیم، برادر مارشال فهیم که سابقۀ کار در حکومت پس از طالبان را ندارد، یونس قانونی، رئیس پیشین و عضو کنونی ولسی جرگه و عطا محمد نور، والی بلخ دیگر نامهایی است که در بحث های ابتدایی در مورد جانشین مارشال فهیم از آنها یاد می شود.
