فعالان حقوق بشر میگویند که حکومت ایران در آستانه نخستین سالروز مرگ مهسا امینی، زن ۲۲ سالهٔ کرد ایرانی که در توقیف پولیس "گشت و ارشاد" آن کشور جان باخت، سرکوب معترضان را تشدید کرده است.
فعالان گفته اند که حکومت ایران شخصیتهای برجسته را دستگیر میکند و فعالان و بستگان افرادی را سرکوب میکند که اعضای خانوادههایشان سال گذشته در جریان مظاهرات گستردهٔ ضد حکومتی توسط پولیس آن کشور کشته شدند.
اعتراضات سراسری ایران به تاریخ ۱۶ سپتمبر ۲۰۲۲ پس از آن آغاز شد که مهسا امینی ۲۲ ساله در حبس پولیس گشت ارشاد جان باخت. بر اساس گزارشها، امینی ظاهراََ به خاطر رعایت نکردن حجاب توقیف شده بود.
مرگ امینی موجب اعتراضات گستردهٔ ضد حکومت در داخل و خارج ایران شد، اما بر اساس گزارش دیدبان حقوق بشر، حکومت ایران اعتراضات مردمی را "با بیرحمی سرکوب کرد" و صدها نفر کشته و هزاران معترض بازداشت شدند.
به گفته فعالان، پس از آنکه حکومت ایران هزاران معترض را بازداشت کرد، صدها معترض را به ضرب گلوله به قتل رساند، اعتراضات ضد حکومتی تا اندازهای فروکش کرد، اما اعتراضات هنوز هم در برخی حالات به شکل پراکنده، رخ میدهد.
حالا فعالان در خارج از ایران معتقد اند که مقامات ایرانی به شدت از خطر بروز اعتراضات مردمی در نخستین سالروز مرگ مهسا امینی آگاه اند. این فعالان میگویند که حکومت ایران به منظور جلوگیری از اعتراضات گسترده که سال گذشته در سراسر آن کشور رخ داد، پیشگام شده و سرکوب معترضان را تشدید کرده است.
مهدی یراحی، خواننده سرشناس ایران پس از آن دستگیر شد که با نشر آهنگی از زنان خواست تا با سرپیچی از مقررات حکومت آن کشور، چادرشان را بردارند.
بر اساس خبرگزاری فعالان حقوق بشر (HRANA) حکومت ایران ۱۱ فعال حقوق زنان را در ولایت گیلان بازداشت کرده است، ولایتی که سال گذشته شاهد اعتراضات گسترده ضد حکومتی بود.
در همین حال، سازمان عفو بینالملل گفته است که خانوادههای افرادی که سال گذشته کشته شدند، با "دستگیری و بازداشت خودسرانه" مواجه اند و حکومت ایران تلاش می کند تا از این طریق صدای آنان خاموش کند و افرادیکه مرتکب کشتار معترضان شده اند از مجازات معافیت حاصل کنند.
هادی قایمی، رییس اجرایی مرکز حقوق بشر ایران مستقر در نیویاک به خبرگزاری فران پرس گفت که حکومت ایران از طریق سرکوب معترضان و بازداشت آنان به صورت آشکار تلاش میکند تا قبل فرا رسیدن نخستین سالروز مرگ مهسا امینی در میان مردم ترس و رعب ایجاد کند
در عین حال، سازمان عفو بین الملل با نشر گزارشی گفته است که خانوادههای قربانیان که توسط نیروهای امنیتی ایران کشته شدند، در ماههای اخیر مورد بازجوییهای توهین آمیز، دستگیری و بازداشت خودسرانه و یا پیگرد قانونی و محکومیت ناعادلانه قرار گرفتهاند.
دیانا التاهاوی، معاون منطقهای سازمان عفو بین الملل برای شرق میانه و شمال افریقا، میگوید که ظلم مقامات ایرانی حد و مرز ندارد." او همچنین گفته است که حکومت ایران تلاش می کند تا "بر جنایات خود سرپوش " بگذارد.
حکومت ایران پس از مرگ مهسا امینی در سپتمبر سال گذشته، شاهد موج گستردهٔ تظاهرات بوده است، تظاهراتی که حکومت ایران آن را "اغتشاش" خواند و به شدت سرکوب کرد. این اعتراضات، یکی از بزرگترین چالشهایی بود که رهبری ایران پس از انقلاب ۱۹۷۹ میلادی با آن مواجه شده است.