مرکز خبرنگاران افغانستان در گزارشی می‌گوید که فشار طالبان بر خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته و این مرکز به شمول کشته شدن یک خبرنگار و زخمی شدن ۱۹ تن دیگر ۱۶۸ مورد خشونت علیه خبرنگاران را ثبت کرده است.
این مرکز روز جمعه ۲۹ دسمبر (هشتم جدی) در گزارشی گفته است که طالبان ۶۱ خبرنگار را در سال ۲۰۲۳ بازداشت کرده و دو تن از آنان را به یک سال زندان محکوم کرده اند.
در گزارش آمده است: "جان باختن یک خبرنگار و زخم برداشتن ۱۹ خبرنگار دیگر، ۸۷ مورد تهدید و ۶۱ مورد بازداشت خبرنگاران شامل می‌باشد. موارد ثبت شده نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها در سال ۲۰۲۳ به لحاظ کمی نسبت به ۲۶۰ رویداد ثبت شده در سال ۲۰۲۲ کاهش قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد اما از نظر کیفی و ساختاری تغییری مشاهده نمی‌شود".
این مرکز سال گذشته میلادی ۲۶۰ مورد خشونت علیه خبرنگاران را ثبت کرده بود که شامل جراحت دو خبرنگار، ۱۱ مورد خشونت فزیکی، ۱۲۸ مورد تهدید و ۱۱۹ مورد بازداشت شامل آن بود.
گزارش گفته است که از مجموع حوادث ثبت شده در سال ۲۰۲۳، هشت مورد تعطیلی رسانه‌ها بوده است که از این تعداد، پنج مورد موقت از یک هفته تا چند هفته بوده و سه رسانه دیگر به شمول دو ویب سایت و یک رادیو هنوز اجازه فعالیت دوباره را ندارند.
علاوه بر این، بر اساس گزارش این مرکز، در ۱۲ ماه گذشته حداقل چهار محکمه برای محاکمۀ مدیران رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان برگزار شده است.
در گزارش آمده است: " این دادگاه‌ها برای رسیدگی غیابی به اتهام‌های مدیران مسوول ده رسانه خصوصی، محاکمه حضوری سه کارمند رادیو و تلویزیون ملی و مدیران مسوول دو رادیو خصوصی برگزار شد که بجز در پرونده کارمندان رادیو و تلویزیون ملی و مدیر مسوول یک رسانه خصوصی که جنایی اعلام شد، دیگر متهمان به خاطر کار رسانه‌ای تحت پیگرد قرار گرفتند".
بر اساس گزارش از جمله محکوم شدگان، در حال حاضر مدیر مسوول دو رسانه که هر کدام به یک سال زندان محکوم شده اند، دورۀ محکومیت شان را سپری می‌کنند.
یافته‌های گزارش نشان می‌دهد که استخبارات و همچنان وزارت امر به معروف حکومت طالبان به شکل مستقیم و غیر مستقیم خبرنگاران را بازداشت، تهدید و ترسانده اند. همچنان این دو نهاد در قبال سرکوب رسانه‌ها و آزادی بیان در سال ۲۰۲۳ مسوول شناخته شدند و تلاش زیادی کردند تا دستورالعمل‌های رسانه‌ای را با شدت و جدیت اجرا کنند.
به گفتۀ مرکز خبرنگاران افغان گرچه وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان برای رسیدگی به شکایات و تخطی‌ها از طریق کمیسیون اختصاصی آن، تلاش کرده است، اما اعمال قدرت و فشار نمایندگان استخبارات و امر به معروف سبب شده که نه تنها در بهبود وضعیت عملکرد موفقی نداشته، بلکه در برخی موارد حتا حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها را این کمیسیون نقض کرده است.
این مرکز بار دیگر به ۱۴ دستورالعمل حکومت طالبان برای خبرنگاران و رسانه‌ها در دو سال گذشته اشاره کرده و گفته است که محدودیت‌های اعمال شده سبب نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها شده است.
حکومت طالبان هنوز در خصوص این گزارش چیزی نگفته است، اما پیش از این مقامات این گروه بارها تاکید کرده اند که رسانه‌ها و خبرنگاران تحت حمایت قرار می‌گیرند، در صورتی که خلاف شریعت، ضد نظام و در مغایرت با دستورالعمل‌ها فعالیت نداشته باشند.