دیدبان حقوق بشر میگوید که مقامهای طالبان رسانهها در ولایات و ولسوالیها را به گونهٔ گسترده سانسور کرده و در مقابل خبرنگاران از خشونت کار گرفته اند.
این نهاد روز دوشنبه هفتم مارچ (۱۶ حوت) با نشر گزارشی گفت که وضعیت خبرنگاران، به ویژه خبرنگاران زن در سایر ولایات افغانستان "بسیار بدتر" از وضعیت خبرنگاران کابل است.
دیدبان حقوق بشر افزوده که خبرنگاران در ولایات با تهدید، بازداشت و لت و کوب طالبان مواجه بوده و ناگزیر دست به خود سانسوری زده اند.
بر اساس این گزارش خبرنگاران زن در ولایات با "شدیدترین" سرکوب طالبان رو به رو اند.
فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان در دیدبان حقوق بشر گفت: "آزار و حملۀ طالبان به خبرنگاران در خارج از مناطق اصلی شهری تا حد زیادی گزارش نشده است و این باعث شده که رسانهها در ولایات دور افتاده خود سانسوری کرده یا فعالیت خود را متوقف کنند. در بسیاری ولایات، طالبان عملاً گزارشدهی در مورد طیف وسیعی از موضوعات را حذف و زنان خبرنگار را از این حرفه بیرون کرده اند."
دیدبان حقوق بشر که با برخی از خبرنگاران در ۱۷ ولایت این کشور صحبت کرده، به نقل از آنان گفته است که طالبان بر خلاف وعدههای شان در بارۀ تطبیق قانون رسانههای افغانستان، فعالیتهای خبرنگاران را در بخشهای این کشور محدود کرده اند.
بر اساس معلومات این نهاد با وضع محدودیتها از سوی طالبان و پس از مسلط شدن این گروه بر افغانستان، دستکم ۸۰ درصد خبرنگاران در سراسر افغانستان بیکار شده و نشرات صدها رسانه متوقف شده است.
این خبرنگاران که در ولایات فعالیت دارند همچنین گفته اند که طالبان به گونۀ فعال، گزارشهای آنان را نظارت کرده و آنان مجبور اند محتوای گزارشهای خود را پیش از نشر آن با ریاستهای اطلاعات و فرهنگ ولایات شریک کنند.
این خبرنگاران همچنین گفته اند که طالبان به آنان هشدار داده اند که موضوعاتی را نشر نکنند که مخالف سیاستهای آنان و یا در مورد اعمال خشونتهای مقامهای این گروه باشد.
در گزارش آمده است که طالبان بسیاری از خبرنگاران افغان در ولایات را که تظاهرات ضد طالبان، بازداشتهای خودسرانه، افزایش نرخ مواد خوراکی و سایر موضوعات را پوشش داده اند، مورد ضرب و شتم قرار داده اند.
محدویت بر خبرنگاران زن
دیدبان حقوق بشر میگوید که طالبان به بسیاری خبرنگاران زن در ولایات دستور داده اند که دست از کار بکشند، اما شمار محدود که اجازۀ کار در رسانهها را دریافت کرده اند، از صحبت به گونۀ مستقیم با مردم منع شده اند.
در این گزارش وضع محدودیتها برای خبرنگاران زن توسط طالبان در ولایات نگرانکننده خوانده شده و در آن آمده است که بسیاری از آنان تلاش کرده اند که با وجود تبعیض جنسیتی و تهدیدات امنیتی به کار شان ادامه دهند.
به گفتۀ دیدبان حقوق بشر در حال حاضر در برخی ولایات هیچ خبرنگار زن وجود ندارد.
این نهاد به نقل از خبرنگارن ولایات گفته است که طالبان با ادامۀ کار زنان در رسانههای ولایات مخالفت کرده و مانع فعالیت آنان در رسانهها شده اند.
عدم دسترسی به اطلاعات
دیدبان حقوق بشر عدم دسترسی به اطلاعات از سوی مقامهای طالبان را یکی از مشکلات دیگر خبرنگاران در افغانستان عنوان کرده و گفته است که مقامهای این گروه از دادن اطلاعات به خبرنگاران خودداری میکنند.
این نهاد گفته است که در حال حاضر، دسترسی به اطلاعات در این کشور بسیار محدود شده و خبرنگاران برای سفر به ولسوالیها، ناگزیر اند مجوز کتبی از مقامات طالبان داشته باشند.
دیدبان حقوق بشر به نقل از خبرنگاران افغان گفته است که در حال حاضر، تنها ۱۰ درصد حوادث در این کشور گزارش میشود و متباقی به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات و محدویتهای وضع شده از سوی طالبان، این رویدادها "دست ناخورده" باقی میمانند.
این در حالی است که وزارت امر به معروف و نهی از منکر، جلب و جذب و سمع شکایات گروه طالبان در ماه ستمبر و پس از آن یک سلسله مقررات جدید نشراتی را برای رسانههای تصویری افغانستان اعلام کرد.
بر اساس این مقررات، رسانههای تلویزیونی نباید فلمهایی را نشر کنند که "خلاف اصول شرعی و ارزشهای افغانی" بوده و نیز نشر فلمهای داخلی و خارجی که در آن "فرهنگ و عنعنات بیگانگان" بازتاب یافته و سبب "بد اخلاقی" در اجتماع میشود، منع قرار داده شده است.
طالبان همچنین دستور داده اند که برنامههای "طنزی و تفریحی" تلویزیونها نباید به گونهای تهیه شود که در آن به کسی "تحقیر و اهانت" شده باشد. همچنین نشر سریالهایی که در آن به "شعایر دینی یا کرامت انسانی" اهانت شده باشد، منع شده است.
وزارت امر به معروف و نهی از منکر، جلب و جذب و سمع شکایات گروه طالبان از تلویزیونها خواسته است تا فلمها و ویدیوهایی را نشر نکنند که در آن "عورت" مردان هویدا باشد. اما در مورد "عورت" وضاحت داده نشده است.
بر اساس مقررات جدید طالبان، مجریان زن باید حجاب اسلامی را رعایت کنند. همچنین نشر سریالها و برنامههای تمثیلی که در آن ممثلین زن حضور داشته باشند، منع شده است، اما وضاحت داده نشده است که چرا باید زنان تمثیل نکنند.