بنظر شما آيا زندگی براي مردم افغانستان در شش سال گذشته تغيير کرده است؟
من فکرمی کنم که در جریان شش سال اخیر همه ما شاهد تغیرات عمده بوده ایم. همچنان در حکومت، دو بار انتخابات صؤرت گرفت که در آن تعداد زیادې از زنان سهم گرفتند.
دو بار مردم در پروسه رای دهي فعالانه دخیل بودند. حکومت جدید شروع بکار کرد . این همه گام های مهمی است که به سوی پیشرفت و ترقی برداشته شده است.
مکاتب اعمار گردید و تعداد بی شماری شاگردان به این مکاتب رفتند. منظور من اينست که تغييرات بسيار بسيار قابل توجهي رونما شده است. ولی در آنجا به کار های دیگر بیشتری ضرورت است. جهان و جامعه بین المللي شاهد این تلاش ها بوده است. و خود نیز در تلاش بسوی ترقی در افغانستان شریک بوده اند.
چرا شما تصميم گرفتيد که در سال ۲۰۰۵ به افغانستان برويد؟ و شما در مورد آنکشور چه فکر میکنید؟
مانند هر امریکایی ديگر، من حالات و وضع در افغانستان را دنبال می نمودم. بعد از وقوع حادثه یازدهم سپتامبر، با استفاده از بیانیه اي رادیویی رئیس جمهور بش، حمایت خود را با زنان افغان اعلان کرده و در مورد مشکلات شان سخن گفتم، زیرا می خواستم زنان و مردان امریکا به این مشکلات پی برند.
من ارزو داشتم زمینه ای سفر به افغنستان برایم مهیا گردد، تا اینکه بالاخره در سال دو هزار و پنج به آن کشور سفر نمودم و بعدآ هنگام افتتاح سفارت جدید ایالات متحده دوباره از کابل دیدن نمودم.
بزرگترين ضرورت زنان و اطفال افغانستان چيست و جامعه بين المللي چگونه ميتواند نيازمندی هاي آنها را بر آورده سازد؟
من یک معلم هستم و کارمند کتابخانه بوده ام. من فکر می کنم احتیاج حیاتي یک جامعه بیشتراز همه به تعلیم وتربیه می باشد که یک حکومت باید در صورت امکان برای مردم خود مهیا سازد.
ولی در کنار این ضرورت، احتیاجات دیگر در جامعه را هم در نظر باید گرفت. مثلا سرک ها در مناطق دور افتاده ء کشور با مناطق دیگر باید ارتباط مستقیم داشته باشد. آب پاک اشامیدني، غذا، و سرپناه مهیا گردد.
این همه ضروریات بنیادی هر انسان و هر جامعه به شمار می رود که جامعه بین المللي باید بدان توجه نماید و نموده است. جاده ها ساخته شده است، در جريان پنج سال گذشته، سرک هاي زيادي اعمار گرديده است، مراکز صحي يکي از نيازمندي هاي مردم را تشکيل ميدهد ولی من فکر میکنم مردم افغانستان هم باید برای رسیدن به این اهداف رول مهمی را بازی نمایند.
اختلافات ذات البیني و تفاوت های خود را یکسو بگذارند، یکجا بایستند و بگویند که ما دیگر دهشت افگنی را نمی خواهیم و خواستار استفاده از این فرصتها استند که برای کشور ما میسر گردیده است، تا برای اعمار یک افغانستان با ثبات متکي بخود گامهای موثری برداشته شود.
ميتوانيد بعضی از موفقيت های زنان افغانستان را بيان کنيد؟
گزارشهاي زيادي از موفقيت هاي زنان افغانستان وجود دارد. يکي از چيزهاي که دفعتا بفکر من ميايد زمانيست که در يونيورستي جارج تاون در همين جا يک ميز مدور بود گفته شد که يک زن افغان شرکتي را بنام آرزو تاسيس کرده است.
و تین واقعا اميد وار کننده است و اين خانم افغان سعي ميکنيد که کار هاي دستي و هنر هاي را به زنان بياموزاند که از طريق قالين بافي و ديگر شغل ها آنها بتوانند بخود متکي شوند. و وي به زنان افعان کمک کرد تا قادر شوند قالين هاي بافت خود شانرا صادر کنند.
ما بعضي از اين قالين ها را خريديم و افتخار ميکنم که در قصر سفيد قالين هاي بافت انها موجود است اين تنها يک مثال بود که زنان امريکايي با مردم افغانستان يکجا کار ميکنند، تا مطمئن شوند که زنان کار هاي را که قبلا آموخته اند، را نگهدارند.
اما در پهلوي ان چيز هاي را فرا گيرند که در زندگي خانوادگي شان تغييري را تغيير مثبتي را بميان آورد.
براي مصئونيت زنان افغانستان که در رفتن به وظيفه خطراتي را متقبل ميشوند، چه بايد کرد؟
خوب اين بسيار مهم است که تمام نگراني هاي مربوط به امنيت که اردوي ايالات متحده و حکومت ايالات متحده براي رفع آن کمک ميکنند، اهميت زيادي دارد و در عين حال اينهم درخور اهميت براي افغانستان است تا قواي پوليس و نيروي عسکري خود را باز سازي کند.
البته تمام کشور هاي جامعه بين المللي که در خاک افعانستان براي حفظ زنان، اطفال و معلميني که ميخواهند فرزندان افغانستان را تعليم يافته سازند، در آنکشور با آنها همکاریمیکنند. اين یک امر مهم است که حیات مدنی در افغانستان پیشرفت نماید تا مردم با آزادی تمام اظهار نضر نمایند. من میخواهیم اطفال ما تحصیل نمایند.
این حق مسلم افراد است که در مقابل عناصریکه سد راه تعلیم و تربیه اطفال می گردند ایستادگي نمایند.
من افتخار میکنم که ایالات متحده در عرصه تعلیم و تربیه به افغانستان کمک میکند و به تلاش مشترک خود در زمینه ادامه میدهد.
من بازديدي داشتم از افغانستان وقتي در سال ۲۰۰۵ به کابل رفتم ، از يک موسسه تعليمي و يک ليليه دختران در انجا ديدن کردم. جاي بسيار امني براي کساني بود که از ولايات ميامدند و درحاليکه براي معلمي تربيه ميشدند در آانجا بسر ميبردند.
با اين مفکوره که وقتي آنها به دهکده هاي شان بر ميگشتند، معلمين ديگري را تحت تربيت ميگرفتند و به همين ترتيب سعي ميکردند تا زمانيکه مکاتب در سرتاسر افغانستان شروع گردد، تا اندازه ايکه بتوانند، معلمين بيشتري را تربيت نمايند. و من با معلمين نيز ملاقات نمودم و با معلمينی ملاقات نمودم که به ايالات متحده براف يک مدت کوتاه آمده بودند با خانواده ها زندگي کرده و براي يک سمستر درس خوانده بودند.
در دوران طالبان آنها از تعليم و تربيه محروم ساخته شده بودند. و وقتي که زنان و مردان در مورد تعليم صحبت ميشود محصوصا زنان من ترس شان را درک ميکنم. و از مردم افعانستان ميخواهم تا موقف متحدانه اتخاذ کرده و بگويند که اين براي فرزندان ما بسيار مهم است که يک زندگي بهتر داشته باشند؛ تا آنها بتوانند تعليم يافته شوند.
چه بايد کرد تا به افعانستان داکتران مورد احتياج آنها را داد؟
خوب، اين بسيار مهم است و راههاي زيادي وجود دارد که جامعه بين المللي ميتواند کمک کند و در واقيعيت کمک هم کرده است. يکي از عللي که وفيات کودکان در افغانستان بصورت فزاينده اي کاهش يافته است، مساله صحت عامه ميباشد که بخاطر وجود ان جي او ها به اکثر مناطق افغانستان رسيده است، طوريکه شما گفتيد جامعه بين المللي به آنجا رسيده است . اين بسيار در خور اهميت است که کارمندان امور صحي تربيه شودند.
يکي از چيز هاي که امروز درينجا تذکر داده شد، موضوع کورسهاي اکابر است که زنان مخصوصا کسانيکه در زمان طالبان برزگ شده اند، فرصت تعليم را از دست داده اند. يک تعداد زياد از کتب درسي آنها در واقع کتب مربوط به تعليمات صحي است، تا مادران هم سواد بیاموزند و هم در امور صحت اطفال خود چيز هاي را ياد ميگيرند.
اما اين بسيار مهم است تا مردم براي آموزش سعي کنند و تلاش نمايند که در امور صحت عامه تعليماتي را بدست اوردند تا انها امور صحي را اموخته و کارمندان امور صحي گردند.
چرا تعلميات عالي براي جوانان افغان مهم است؟
خوب بهر حال من اميدوار هستم که تا هر تعداديکه ممکن باشد افغانها از ليسه ها فارغ شوند و بعد تحصيلات عالي را پيش ببرند.
يکي از مهمترين چيز هاييکه مردم افعانستان بايد بدانند، داشتن لياقت و استعداد در هر کار است. مردم تحصيل يافته ميتوانند اداره کنندگان خوب شوند که رهبران خوب شده ميتوانند و وقتي امداد مالي از جامعه بين المللي به آن کشور برسد، راههاي وجود ميداشته باشد که بصورت موفقانه از پول طوري استفاده کنند که به هر يک از مردم افغانستان رسيده بتواند.
و رشد استعداد و لياقت ها به وقت ضرورت دارد. يکي از انکشاف استعداد ها هم تعليم است و در اکثر موارد، تحصيلات عالي است. و من از متعليمن افغان ميخواهم تا ليسه را تمام کنند و براي بدست اوردن سکالرشب سعي نمايند به تحصيلات عالي بپردازند.
نظر شما در مورد قاچاق مواد مخدر چيست؟
خوب ، من اميدوار هستم که مردمي که در تجارت مواد مخدر دست دارند دريابند که اگر بديل ديگري براي محصولات قانوني بتوانند زرع و کشت کنند. دهاقين که به زرع خشخاش مشغول هستند ببينند که اگر راهی داشته باشند که بتوانند محصولات ديگری را عوض خشخشاس زرع کنند، ميتوانند از آن نيز پول بدست آوردند و در بعضي از بخشهاي افغانستان اينکار را انجام داده اند.
در بخشهاي از افغانستان امنيت بشتر وجود دارد ، مردم کشت و زرع خشخاش را متوقف نموده اند و بطور مثال به زرع درختان انار و گل هاي لاله و ديگر محصولات زراعتي پرذاخته اند که پول زيادي را بدست مياورند. و من میدانم که حکومت ايالات متحده با حکومت افعانستان در سعي براي از بين بردن قاچاق مواد مخدر يکجا شده است.
پيام شما به مردان و زنان شجاع پاکستان که سعی ميکنند پيام بوتو را پيش ببرند، چيست؟
ما در عقب تمام کسانيکه براي رسيدن به ديموکراسي تلاش ميکنند ايستاده ايم، و همچنان من بخاطر مرگ بينظير بوتو متاثر هستم و براي مردم پاکستان ابراز تسليت ميکنم.
اين براي مردم پاکستان و افغانستان بسيار مهم است که بسوي ديموکراسي پيش بروند افغانستان و پاکستان سرحدات طولاني دارند و مناسبات اين دوکشور بايد قوي باشد.
و وقتي يکي از کشور ها ديموکراسي را انتخاب کنند و کشور ديگر يعني افغانستان در راه رسيدن به ديموکراسي است و طرقي زيادي بنظر من موجود دارد که هردو کشور يکديگر را کمک نمايند و ميتوانند دوستان واقعي گردند.
من افتخار ميکنم که رئيس جمهور بش از رئيس جمهور کرزي و رئيس جمهور مشرف يکجا دعوت نمود. راههاي زيادي موجود است که انها ميتوانند به يکديگر برسند.
شما در مورد تصويری که هاليود از افغانستان ترسيم ميکند - یعنی بنظر شما فلم های در مورد افغانستان آيا مردم را در مورد وضع افغانستان آگاه ميسازد؟.
کاملا و من ميخواهم بگويم که کتاب خالد حسني کاغذ پران باز در ايالات متحده پرفروش ترين کتاب بود و هنوز هم با کتاب دومي او هزاران خورشيد درخشان در فهرست بهترين و پر فروش ترين هاست اين دو کتاب براي مردم امريکا فرصت اينرا داد تا از چگونگی زندگي مردم افغانستان را قبل در قبل از تهاجم شوروي آگاه شوند.
و زندگي در دوران طالبان چطور ميگذشت و اکنون در چه حال است. و من فکر ميکنم که اين مهم است که به مردم امريکا اينها که واقعا فرصت آشنايي با افغانستان را دادند و اکنون که فلم آن نيز به نمايش گذاشته شده است، يک تعداد زياد مردم انرا ميبينند.
من ميخواهم که امريکاييان در مورد افغانستان معلومات داشته باشند و همچنان ميخواهم که افغانها در مورد امريکاييان اطلاعاتي را بدست اوردند. ميخواهم افغانها بدانند که مردم امريکا چگونه در سرمايه گزاري ها در افغانستان موفق است و چگونه ما ميخواهيم که افعانستان در تشکيل يک ديموکراسي و يک حکومت بر بنياد قانون موفق شود تا از حقوق زنان و مردان دفاع صورت بگيرد.
وقتي يک سال بعد قصر سفيد را ترک کنيد ايا به تعهدات خود براي افغانستان ادامه ميدهيد؟ ميخواهيد چه ميراثي از خود بجا گذاريد؟ بهترين سالهاي زندگي تان در قصر سفيد کدام سالها بوده و چرا؟
من ارزو دارم که به حمایت خود از مردم افغانستان ادامه دهم. و امیدوار استم که اینکار را تا پایان زندگی انجام دهم. حیرت اور است در سال١٩٥٧ زمانیکه من یازده ساله بودم و در صنف ششم مکتب مدلند ایالت تکزاس درس میخواندم، وظیفه خانگي خود را در مورد افغانستان نوشته بودم.
زمانیکه من این گزارش را مینوشتم افغانستان برایم یک کشور مملو از عجیبات معلوم میشد. من هیچگاه تصور نمیکردم که بعدا ً به افغانستان خواهم رفت و با مردمش تا این حد علاقه پیدا خواهیم کرد.
سال اینده زمانیکه از زندگی در قصر سفید دوباره به زندگی عادی برگشتم، میخواهم که کتابخانه رئیس جمهور را تاسس نمایم. اروزی من اینست که یک بخش عمده انرا برای کتابها در مورد افغانستان تخصیص دهم.
من در انتظار ان سالها استم زنان و مردان افغان را به کتابخانه بش دعوت نمایم. ارزوی دیگر من اینست که زنان افغان و امریکای در شورای های مشترک که شما امروز شاهد برگزاری ان بودید اشتراک ورزند.
این شورا تنها از طرف حکومت برگزار نمیگردد بلکه امیدوار استم که یک بخش مهم گردهمایی های پوهنتون جورج تاون نیز گردد.
من میخواهم که منحیث یک فرد عادی به افغانستان سفر های بیشتر داشته باشم. یقناً که شرین ترین خاطرات من در قصر سفید در مورد افغانستان است. من در افغانستان تغیرات شگفت اوری میبینم.
دختران به مکتب میروند. این یکی از بهترین خا طرات من است که افغانستان در نتیجه ای همکاری های ایالات متحده امریکا به چنین پیشرفت نایل امده است.