هم‌زمان با ۲۰ جون، روز جهانی پناهجویان، نمایندگی‌های دپلوماتیک و قنسولی افغانستان با نشر اعلامیه‌ای از جامعه جهانی خواسته اند که به وضعیت پناهجویان و مهاجران افغان توجه کند.
این نمایندگی‌ها امروز پنجشنبه با نشر اعلامیه‌ای ضمن نگرانی از وضعیت پناهجویان افغان گفته اند که از زمان تسلط طالبان بر افغانستان هزاران افغان به دلیل سرکوب شدید، آزار و اذیت و نقض جدی حقوق بشر مجبور به ترک افغانستان شده اند.
در اعلامیه آمده است: "ما قدردانی عمیق خود را از همه کشورهای میزبان اتباع افغان به دلیل حمایت مداوم آنها ابراز می کنیم. با این حال، ما از این کشورها می‌خواهیم که تلاش های خود را برای حمایت از حقوق پناهجویان و مهاجران افزایش دهند. این شامل حفظ اصل عدم بازگرداندن و توقف بازگرداندن اجباری و اخراج افراد در معرض خطر است."
همچنان نمایندگی‌های دپلوماتیک و قنسولی افغانستان، از کشورهای میزبان خواسته اند که اقدامات گسترده‌تری را برای حفاظت از مدافعان حقوق بشر، فعالان و سایر افراد در معرض خطر که به دنبال پناهندگی هستند، از طریق گذرگاه‌های امن، تسهیل مسیرهای اسکان مجدد، تسریع درخواست پناهندگی و فراهم کردن فرصت‌هایی برای امنیت مالی از طریق مشاغل و بورسیه‌های تحصیلی روی دست بگیرند.
در اعلامیه آمده است: "درک این نکته ضروری است که بدون یک سیستم فراگیر و نماینده در افغانستان که حقوق، امنیت و خدمات اساسی را برای همه مردم آن تضمین کند، تلاش‌ها برای جلوگیری از جریان پناهجویان همچنان چالش‌زا خواهد بود".
امسال ملل متحد از روز جهانی پناهندگان با شعار "همبستگی با پناهندگان و استقبال از پناهندگان" تجلیل می‌کند. انتونیو گوتیرش، منشی عمومی ملل متحد از کشورها خواسته است که در این روز مرزهای خود را به روی پناهجویان باز کنند.
در همین حال، ولکر ترک، کمیشنر عالی حقوق بشر ملل متحد در شبکۀ ایکس نگاشته است که با پناهندگانی ملاقات کرده که از خشونت، درگیری و آزار و شکنجه گریخته، اما آنها با خطرات جدید، روایت‌های خصمانه، و سیاست‌های محدودکننده پناهندگی مواجه اند.
ولکر ترک تاکید کرده است: "هر انسانی حق پناهندگی، امنیت و کرامت دارد. این حقیقت باید نقطه شروع همه سیاست‌ها و اقدامات باشد".
سازمان ملل متحد گفته است که افغانستان از رهگذر آمار پناهجویان در ردۀ سوم در جهان قرار دارد. به گفتۀ کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان، در حال حاضر ۹.۲ میلیون افغان در جهان مجبور شده اند که به عنوان پناهنده در شماری از کشورها زندگی کنند.
این اداره ملل متحد گفته است که ۵.۶ میلیون نفر از آنها پناهنده هستند و مابقی در شرایط مشابه پناهندگان زندگی می‌کنند.
این در حالی است که بر اساس آمار ملل متحد پس از اگست ۲۰۲۱ که طالبان بار دیگر بر افغانستان حاکم شدند، تنها ۱.۵ میلیون افغان به ایران و پاکستان مهاجر شده اند. کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان در ماه دسمبر ۲۰۲۳ گزارش داد که سه میلیون و ۷۵۲هزار شهروند افغان در ایران و دومیلیون و ۴۹هزار مهاجر نیز در پاکستان ثبت نام کرده اند.
همچنان این اداره ملل متحد ده‌هزار مهاجر افغان را در تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان ثبت کرده است.