با وصف ارزیابی‌های محتاطانه و خوشبینانه برخی مقام‌های نظامی امریکا و رهبران افغان مبنی بر توانمندی نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان برای جلوگیری از تصرف آن کشور توسط طالبان، گزارش تازۀ دفتر سرمفتش ویژۀ امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) یافته‌های متفاوتی را بازتاب می‌دهد.
سیگار در گزارش تازۀ خود اوضاع افغانستان را "مبهم" خوانده و ابراز نگرانی کرده است كه نیروهای امنیتی افغانستان پس از خروج کامل نیروهای امریکایی در ماه آگست آماده مقاومت معنادار در برابر طالبان نخواهند بود.
جان ساپکو، مفتش ویژۀ ایالات متحده در امور بازسازی افغانستان در گزارشی که روز چهارشنبه ۲۸ جولای (ششم اسد) منتشر شد، نوشت:" روند کلی به وضوح برای دولت افغانستان نامطلوب است، و اگر به آن پرداخته نشود و معکوس نشود، می تواند با بحران بقا روبرو شود. "
آقای ساپکو در این گزارش گفته است: "نیروهای امنیتی و دفاعی افغان برخی از ولسوالی‌ها را بازپس گرفته اند و دولت افغانستان هنوز هم مراکز ۳۴ ولایت، از جمله کابل را تحت کنترول دارد. اما طبق گزارش‌ها مردم عام، نیروهای امنیتی و دفاعی افغان غافلگیر و غیر آماده معلوم شده، احساس خطر کرده و دفاعی عمل می‌کنند. "
وحید عمر، مشاور ریاست جمهوری افغانستان در واکنش به گزارش سیگار در یک پیام تویتر نگاشته است: "ما با بحران بقا روبرو نیستیم. ما برای هزاران سال وجود داشته و برای هزاران سال دیگر وجود خواهیم داشت. این آزمونی برای مردم و حکومت ما است. آیا قادر خواهیم بود تا حملۀ هماهنگ شدۀ تروریستان بین‌المللی را بر مردم، ارزش‌ها و باورهای مان دفع کنیم؟ بلی، خواهیم توانست."
در چند هفتۀ اخیر نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان از ده‌ها ولسوالی در سرتاسر افغانستان "عقب‌نشینی تکتیکی" کرده اند، اقدامی که به گفتۀ مقام‌های افغان برای جلوگیری از تلفات غیرنظامیان اتخاذ شده است.
با وصف پیشروی طالبان در چند هفتۀ اخیر، مقام‌های افغان با قاطعیت تمام از برنامه، ظرفیت و روحیۀ بلند قوای مسلح افغانستان برای بازپسگیری ساحات تحت تصرف طالبان خبر می‌دهند.
مقام‌های امریکایی از جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده گرفته تا مسوولان وزارت دفاع ایالات متحده در مورد ظرفیت و توانمندی قوای مسلح بیش از ۳۰۰ هزار نفری افغانستان خوشبین به نظر می‌رسند.
رییس جمهور بایدن در اوایل ماه جاری گفت که حکومت افغانستان سقوط نمی‌کند و تمام ظرفیت‌های لازم، از نیرو گرفته تا تجهیزات، را برای بقای نظام دارد. آقای بایدن همچنان گفت که حکومت افغانستان ۳۰۰ هزار قوای مسلح مجهز دارد، حالانکه شمار جنگجویان طالبان به ۷۵ هزار نفر می‌رسد.
در همین حال کنیت مک‌کینزی، فرمانده قوماندانی مرکزی اردوی امریکا می‌گوید که حکومت افغانستان روزهای دشواری در پیشرو دارد، اما گفت که طالبان تلاش می‌کنند تا چنین حسی را برای جنگ ایجاد کند که گویا پیروزی شان حتمی است "آنان غلط فکر می‌کنند...پیروزی طالبان حتمی نیست".
آقای مک‌کینزی روز یکشنبه ۲۵ جولای (سوم اسد) به خبرنگاران در کابل گفت: "ایالات متحده حملات هوایی به حمایت از نیروهای افغان را در چند روز اخیر افزایش بخشیده است و در صورتیکه طالبان به حملات شان ادامه دهند، آماده‌ایم که این میزان حمایت را در هفته‌های آینده افزایش ببخشیم."
به گفتۀ این جنرال امریکایی، حتا پس از تکمیل شدن روند خروج کامل نظامیان امریکایی از افغانستان به تاریخ ۳۱ اگست سال روان، قوای نظامی ایالات متحده به حمایت لوژستیکی به قوای هوایی افغانستان، از راه دور، ادامه خواهد داد.
این در حالی است که قوماندانی مرکزی قوای ایالات متحدۀ امریکا تخمین کرده است که روند خروج نیروهای امریکایی از افغانستان بیش از ۹۵ درصد تکمیل شده است.
این قوماندانی با نشر خبرنامه‌ای گفته است که تا اکنون ۹۸۴ پرواز طیارهٔ نوع سی-۱۷ نظامی، تجهیزات نظامی را از افغانستان بیرون کرده و بیش از ۱۷ هزار قلم از تجهیزات برای تخریب به ادارهٔ لوژستیک دفاعی تحویل داده شده است.
این مرکز گفته است که ایالات متحده رسماً هفت پایگاه را به وزارت دفاع افغانستان تحویل داده است.
سیگار هشدار می‌دهد که هیچ نشانه‌ای از کاهش خشونت‌ها توسط طالبان وجود ندارد. در گزارش سیگار آمده است: " باوجود تقاضا‌های مکرر مقامات امریکایی از طالبان مبنی بر کاهش میزان خشونت‌ها براساس توافقنامهٔ امریکا – طالبان... طالبان این کار را انجام نداده اند."
مقامات نظامی ناتو به سیگار گفته اند که قطعات اردوی ملی بدون نیروهای ویژه از حضور در عملیات‌های نظامی خودداری می‌کنند و گفته اند که " از آنان ( نیروهای ویژه) برای انجام وظایفی که برای نیروهای متعارف مانند پاکسازی مسیر در نظر گرفته شده، سو استفاده می شود."
در گزارش سیگار نیز گفته شده که نیروهای هوایی افغانستان "اضافه بار بوده" و قادر به حفظ سرعت فعلی عملیات‌های خود در آینده نخواهند بود.
حفظ و مراقبت و تدارکات نیروی هوایی افغانستان بیشتر به قراردادی‌های نیروهای امریکایی وابسته بوده و سیگار گزارش داده که به دلیل ادامه خروج نیروهای ایالات متحده، از ماه گذشته به اینسو شمار قراردادی‌ها نیز به نصف کاهش یافته است.