پس از حدود دو ماه از مسلط شدن طالبان بر افغانستان، برای نخستین بار این گروه برای کارمندان زن در ادارۀ پاسپورت اجازه دادند تا به کار شان برگردند.
گروه طالبان در هفته‌های اخیر، مانع حضور کارمندان زن در ادارات دولتی شدند و نیز از سرنوشت بازشدن مکاتب دختران تا کنون خبری نیست.
فریده محمدزی، کارمند ادارۀ ریاست عمومی پاسپورت که از ده سال به این‌سو در این اداره کار می‌کند، گفت که بدون حضور کارمندان زن فعالیت ریاست پاسپورت ناممکن است.
خانم محمدزی افزود که بسیاری از مراجعین ریاست پاسپورت زنان اند و نیاز است تا کارمندان زن در این اداره حضور داشته باشند.
او همچنین گفت: "آرزوی ما هم همین بود که دوباره به کار خود برگردیم و به خدمت خود ادامه دهیم. اما حالا هم مطمین نیستیم که امروز به کار خواسته شدیم، اما در آینده آیا با ما چه می‌کنند."
به گفتۀ خانم محمدزی بسیاری از زنانیکه در این اداره کار می‌کنند، نان آور خانوادۀ شان اند و آنان از سه ماه به این‌سو معاش خود را دریافت نکرده اند.
این کارمند ریاست پاسپورت از طالبان خواست که به زنان اجازۀ کار دهند و زمینۀ بهتر را برای فعالیت آنان در ادارات دولتی فراهم سازند.
فریده محمدزی همچنین گفت: "در حکومت گذشته هم همین رقم بود. در بخش زنان مکمل کارمندان زن حضور داشتند چرا که بعضی از زنان که از اطراف می‌آمدند مشکلات شان این بود که برای گرفتن عکس و بایومتریک پیش مردان نمی‌رفتند و در گذشته هم چنین موضوع در نظر گرفته شده بود."
شکیبا عارفی، یکی از کارمندان دیگر زن در ریاست پاسپورت گفت که از برگشت دوباره به کارش خرسند است، هرچند خانم عارفی تاکید کرد که هیچ امیدی برای برگشت به کارش در حکومت طالبان را نداشت.
در اداره پاسپورت افغانستان ده‌ها کارمند زن کار می‌کند و به گفتۀ مقام‌ها، قرار است در این اداره تا روزهای پیشرو تمامی کارمندان زن به کار شان حاضر شوند.
در روز نخست کاری این زنان شمار اندکی از آنان حضور داشتند. گفته می‌شود که بسیاری این زنان به ولایات شان رفته اند و یا از ترس طالبان دوباره به کار خود برنگشته اند.
خانم عارفی اضافه کرد: "تعداد مراجعین برای تقاضای پاسپورت زیاد است و همچنین وقفه‌ای که پیش آمد، شاید تعداد مراجعین زیاد شود و به همین دلیل به تعداد بیشتر کارمندان زن نیاز باشد."
با آغاز فعالیت ریاست پاسپورت، صدها نفر روز چهارشنبه ششم اکتوبر (۱۴ میزان) در مقابل این اداره تجمع کرده بودند.
مقام‌های طالبان گفته اند که ریاست پاسپورت روزانه بین ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ پاسپورت را به متقاضیان صادر خواهد کرد.
ناظران چه می‌گویند؟
برخی از فعالان حقوق زن، برگشت دوبارۀ کارمندان زن در ریاست پاسپورت را "امیدوار کننده" می‌دانند، اما می‌گویند که این کار طالبان "سمبولیک، نمایشی و برای جلب توجه جامعه جهانی" به هدف به رسمیت شاختن حکومت طالبان است.
کیارنگ سعادت، فعال حقوق زن روز چهارشنبه ششم سپتمبر (۱۴ میزان) به صدای امریکا گفت که نیاز است تا به تمامی کارمند زن اجازۀ کار داده شود و به گفتۀ وی طالبان با فعالیت زنان در اجتماع کنار بیایند.
خانم سعادت افزود: "تنها کار مثبتی‌که این‌بار طالبان داشتند برگشت خانم‌ها در ریاست پاسپورت است که برای آن‌ها اجازه کار و فعالیت دادند. این کمی امیدوار کننده است."
خانم سعادت اجازه دادن فعالیت به زنان را در کابل "نمایشی و سمبولیک" خواند و گفت که این گروه با چنین کارهای شان می‌خواهد تا کشورهای منطقه و جهان حکومت آنان را به رسمیت بشناسد.
او همچنین گفت که با ایستادگی زنان در برابر طالبان و تظاهرات اخیر آنان در کابل و دیگر ولایات، باید برای این گروه واضح شده باشد که زنان نخواهند گذاشت تا حق شان "پامال" شود.
این فعال حقوق زن اضافه کرد: "طالبان دیگر راهی ندارند و اگر به همین‌گونه ادامه دهند و برای خانم‌ها اجازۀ کار و تحصیل داده نشود، یقیناً که خانم‌ها آرام نخواهند نشست و هر کدام شان برای رسیدن به حق خود، حتا از جان خود می‌گذرند."
هدا خموش، یکی دیگر از فعالان حقوق زن به صدای امریکا گفت که در حال حاضر، بسیاری از زنان به شمول استادان پوهنتون، معلمان مکاتب و مامورین دولتی از کار شان محروم شده و در وضعیت ناگوار اقتصادی به سر می‌برند.
خانم خموش افزود که بسیاری این زنان، نان‌آور خانوادۀ شان بودند که در حال حاضر بیکار و در بی‌سرنوشتی به سر می‌برند. او نیز به این باور است که برگشت زنان به کار در ریاست پاسپورت، نمایشی و فریب دادن جامعه جهانی از سوی طالبان به هدف به رسمیت شناختن حکومت شان است.
او از جامعه جهانی خواست که نباید حکومت این گروه را به رسمیت بشناسد و هشدار داد که اگر کشورهای منطقه و جهان حکومت طالبان را به رسمیت بشناسند، "افغانستان دوزخی برای زنان خواهد شد".
طالبان بین سال های ۱۹۹۶ تا اواخر ۲۰۰۱ میلادی زنان را اجازه نمی‌دادند بدون محرم شرعی از خانه بیرون شوند و زنان و دختران از حق تحصیل و کار در بیرون از خانه محروم بودند.
گروه طالبان حدود سه هفته پیش دستور از سرگیری دروس مکاتب متوسطه و لیسۀ پسران را داد و تا کنون در مورد از سرگیری دروس مکاتب متوسطه و لیسۀ دخترانه هیچ تصمیم نگرفته است.
در واکنش به این اقدام، ملل متحد خواستار بازگشایی مکاتب دختران در افغانستان شد و افزود که مهم است تا تمام دختران، به شمول دختران لیسه بدون تاخیر به آموزش شان در این کشور ادامه دهند.