نمایشگاه و کنفرانس علمی، تحقیقی به هدف یافتن مارکیت برای نباتات تیلی به مدت چهار روز با اشتراک متخصصین زراعتی کشورهای تاجکستان، ایران و افغانستان در شهر مزارشریف به همکاری وزارت های زراعت و مواد مخدر برگزارگردید.
در این نمایشگاه نزدیک به چهل نوع نباتات تیلی یا روغن زا به نمایش گذاشته شده است.
میر امان الدین حیدری، معین وزارت زراعت، مالداری وآبیاری افغانستان می گوید که رشد، انکشاف، توسعه و کشت نباتات تیلی درکشور از راهکار های اصلی وزارت زراعت بوده که بخاطر جلوگیری از وارد شدن روغن بی کیفیت می تواند برای رشد اقتصاد دهاقین موثر باشد.
آقای حیدری می گوید که با آنکه کشت و حاصل گیری نباتات تیلی چهار درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است اما به دلیل چالش اقتصادی و نبود مارکیت برای فرآورده های دهاقین در هرسال بین دو تا سه صدهزار تن روغن وارد افغانستان می گردد.
آقای حیدری می گوید: "بخاطر کشت نباتات روغنی، پروگرام های متعدد را وزارت زراعت در دست دارد، که سال های پیش ما بیشتر از ۱۶۰ هزار تن ما تولید داشتیم، یعنی چهار درصد افزایش داشتیم، اما بخاطر که دهقان ما بخاطر روزگار بیشتر آنها همو زراعت سابق و عنعنوی خود را از دست دادند، به این خاطر ما سالانه بیشتر از دوصد هزارتن روغن مصرف داریم."
معین وزارت زراعت کشور می گوید که در صورت ترویج کشت ،استفاده درست و ایجاد مارکیت برای نباتات تیلی نیازمندی مردم از تورید روغن های وارداتی کاهش پیدا می کند.
مسئولان وزارت تجارت کشور می گویند که سالانه نزدیک به پنج صد میلیون دالر روغن از سایر کشور وارد افغانستان می گردد.
درهمین حال، کاتب شمس، رئیس اداره زراعت بلخ می گوید که هرچند سطح کشت نباتات تیلی مانند پخته در افغانستان کاهش یافته است و در این نمایشگاه بیشتر روی کشت و زرع نباتات تیلی مثل پنبه، تبادله نظر صورت خواهد گرفت تا تولید کنندگان بتوانند فرآورده های شان را به بیرون از کشور نیز صادر کنند.
آقای شمس گفت: "در گذشته ها ۱۲۵ هزار هکتار زمین درافغانستان پخته کشت می شد اما فعلا سطح کشت بسیار پائین آمده به دلیل اینکه مارکیت وجود ندارد، و هدف از برگزاری این محفل این است که چطور ما بتوانیم مارکیت نباتات تیلی ازجمله پنبه را در افغانستان مثل گذشته انکشاف بدهیم، از ورود روغن بی کیفیت جلوگیری شود."
با این حال، مسئولان وزارت مبارزه با مواد مخدر کشور گفته اند درصورتیکه کشت نباتات روغنی رشد یابد می توانند بهترین بدیل کشت برای جلوگیری دهقانان از کشت مواد مخدر باشد.