یک مقام پیشین کمیسیون برگزاری انتخابات افغانستان می گوید پیچیده گی تخنیکی در قانون جدید انتخابات، مداخلات کشورهای دور و نزدیک در این فرایند، و چالش های امنیتی در افغانستان از عمده ترین نگرانی ها در قبال انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی خواهد بود.
زکریا بارکزی، معاون پیشین دارالإنشا کمیسیون مستقل انتخابات و رئیس دیده بان دیموکراسی افغانستان می گوید این پیچیده گی، انتخابات قبلی ریاست جمهوری کشورش را با آزمون مواجه ساخت.
بحث شرایط موجود سیاسی – امنیتی تا شرایط دور اول ریاست جمهوری افغانستان یک مقدار پیش بینی شفافیت، عمومی بودن و عادلانه بودن انتخابات را متفاوت ساخته است.
سید اسحق گیلانی، نامزد حذف شده از فهرست ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری با انتقاد جدی از مداخلات خارجی ها مخصوصاً اشاره به کشورهای بزرگ ذی نفوذ و ذی منافع در افغانستان گفت "نقش مردم در تمثیل اراده سالم سیاسی می تواند نقطه خوشبینی برای برگزاری انتخابات شفاف و تعیین یک راه کار دیموکراتیک و سازنده برای آینده سیاسی افغانستان باشد."
آقای گیلانی همچنین گفت که حالا شعور و سطح آگاهی مردم نسبت به انتخابات قبلی ریاست جمهوری در این کشور رشد قابل توجه کرده است و مردم نیز تجربه های خوبی از وضعیت گذشته شان دارند.
پیش بینی های کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در ایجاد میکانیزم برگزاری انتخابات برای فیلتر شدن مشکلات که می تواند شفافیت پروسه انتخابات را به نحوی مخدوش بسازد، چه خواهد بود؟ این همان نکته ای است که کمیته مشترک نظارت مبارزه با فساد اداری افغانستان بر کمیسیون مستقل انتخابات در این خصوص نیز تاکید داشته است.
یکی از نکته هایی که بیشتر سبب نگرانی اعضای جامعه مدنی، برخی جریان های سیاسی و افکار عامه در افغانستان قرار گرفته روش، مقدار و نحوه مصارف نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی این کشور مطابق قانون انتخابات افغانستان است.
نامزدان ریاست جمهوری افغانستان مطابق قانون انتخابات این کشورحق دارند تا مبلغ 10 میلیون افغانی در مبارزات انتخاباتی شان مصرف کنند اما مصارف بیشتر از آن جداً نقض قانون انتخابات خواهد بود.
آقای بارکزی در این مورد گفت "پیچیده گی تخنیکی در تعیین حد مصارف مخصوصاً نامزدان ریاست جمهوری در قانون انتخابات افغانستان وجود دارد، بدلیل اینکه هرگاه نامزدان تنها در هفت هزار مرکز رای دهی در سراسر افغانستان ناظر تعیین کنند و میزان مصرف آنها اگر یک هزار افغانی تعیین گردد تنها هفت میلیون افغانی مصارف آنها خواهد شد پس مشکل است که نامزدان ریاست جمهوری با سه میلیون دیگر بتوانند مبارزات انتخاباتی شان را پیش ببرند."
بارکزی اضافه می کند در حالیکه تجربه نشان داده است مخصوصاً برخی کشورهای همسایه افغانستان با تزریق پولهای سیاه برای مصارف کمپاین انتخاباتی نامزدان دلخواه شان بحث عادلانه بدون انتخابات را زیر سوال می برند.
نقش حکومت در شفافیت انتخابات
زلمی زابلی، رئیس کمیسیون شکایات مجلس سنای ضمن ابراز عین نگرانی از عدم مداخله حکومت افغانستان در روند انتخابات این کشور تاکید کرد و گفت "مشکل خواهد بود که برخی والیان با صراحت کلام و بدون کدام هراس به نفع نامزدان دلخواه شان کامپاین می کنند و بدون اینکه محدودیت قانون انتخابات در این مورد را در نظر داشته باشند آن را به گونه چلنج(آزمون) به رخ ریاست جمهوری افغانستان نیز می کشند در حالیکه حکومت افغانستان اعم در گذشته و حال بدون کدام عکس العمل خاموشانه نظاره می کند."
آقای زابلی نگرانی مداخله حکومت مخصوصاً والیان را در کنار مداخله و چالش های ایجاد شده ناشی از رویکرد خارجی ها در این کشور بزرگترین چالش در مورد شفافیت پروسه انتخابات افغانستان خواند.
بحث چالش ها و پیچیده گی های احتمالی در مورد شفافیت انتخابات افغانستان از جمله نگرانی های متداوم بوده است که بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان نیز روی آن چندین بار انگشت گذاشته است.
صادق مدبر، رئیس دارالانشای شورای وزیران حکومت افغانستان درگفتگوی اختصاصی با رادیو آشنا صدای امریکا با تکرار تاکید حکومت بر برگزاری شفاف انتخابات افغانستان گفت که آنها میکانیزم جلوگیری از مداخله نماینده گان حکومت مخصوصاً والیان را روی دست گرفته اند که این می تواند مجموع نگرانی های موجود در این خصوص را تضمین کند.
آقای مدبر در پاسخ به اینکه تعهدات به برگزاری انتخابات شفاف قبلاً هم از جانب حکومت داده شده بود اما هیچگاه جامعه عمل نپوشید گفت "این بار رئیس جمهور نهایت جدی و مصمم است و هرگاه دیده شود که نماینده حکومت یا والی یکی از ولایت برخلاف میکانیزم طراحی شده حکومت عمل کند با عکس العمل جدی مواجه خواهد شد.
هرچند برگزاری انتخابات شفاف افغانستان از جمله آرزوی همه مردم افغانستان است اما زمان می تواند به مجموع نگرانی های مردم در این خصوص پاسخگو باشد.
زکریا بارکزی، معاون پیشین دارالإنشا کمیسیون مستقل انتخابات و رئیس دیده بان دیموکراسی افغانستان می گوید این پیچیده گی، انتخابات قبلی ریاست جمهوری کشورش را با آزمون مواجه ساخت.
بحث شرایط موجود سیاسی – امنیتی تا شرایط دور اول ریاست جمهوری افغانستان یک مقدار پیش بینی شفافیت، عمومی بودن و عادلانه بودن انتخابات را متفاوت ساخته است.
سید اسحق گیلانی، نامزد حذف شده از فهرست ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری با انتقاد جدی از مداخلات خارجی ها مخصوصاً اشاره به کشورهای بزرگ ذی نفوذ و ذی منافع در افغانستان گفت "نقش مردم در تمثیل اراده سالم سیاسی می تواند نقطه خوشبینی برای برگزاری انتخابات شفاف و تعیین یک راه کار دیموکراتیک و سازنده برای آینده سیاسی افغانستان باشد."
آقای گیلانی همچنین گفت که حالا شعور و سطح آگاهی مردم نسبت به انتخابات قبلی ریاست جمهوری در این کشور رشد قابل توجه کرده است و مردم نیز تجربه های خوبی از وضعیت گذشته شان دارند.
پیش بینی های کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در ایجاد میکانیزم برگزاری انتخابات برای فیلتر شدن مشکلات که می تواند شفافیت پروسه انتخابات را به نحوی مخدوش بسازد، چه خواهد بود؟ این همان نکته ای است که کمیته مشترک نظارت مبارزه با فساد اداری افغانستان بر کمیسیون مستقل انتخابات در این خصوص نیز تاکید داشته است.
یکی از نکته هایی که بیشتر سبب نگرانی اعضای جامعه مدنی، برخی جریان های سیاسی و افکار عامه در افغانستان قرار گرفته روش، مقدار و نحوه مصارف نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی این کشور مطابق قانون انتخابات افغانستان است.
نامزدان ریاست جمهوری افغانستان مطابق قانون انتخابات این کشورحق دارند تا مبلغ 10 میلیون افغانی در مبارزات انتخاباتی شان مصرف کنند اما مصارف بیشتر از آن جداً نقض قانون انتخابات خواهد بود.
آقای بارکزی در این مورد گفت "پیچیده گی تخنیکی در تعیین حد مصارف مخصوصاً نامزدان ریاست جمهوری در قانون انتخابات افغانستان وجود دارد، بدلیل اینکه هرگاه نامزدان تنها در هفت هزار مرکز رای دهی در سراسر افغانستان ناظر تعیین کنند و میزان مصرف آنها اگر یک هزار افغانی تعیین گردد تنها هفت میلیون افغانی مصارف آنها خواهد شد پس مشکل است که نامزدان ریاست جمهوری با سه میلیون دیگر بتوانند مبارزات انتخاباتی شان را پیش ببرند."
بارکزی اضافه می کند در حالیکه تجربه نشان داده است مخصوصاً برخی کشورهای همسایه افغانستان با تزریق پولهای سیاه برای مصارف کمپاین انتخاباتی نامزدان دلخواه شان بحث عادلانه بدون انتخابات را زیر سوال می برند.
نقش حکومت در شفافیت انتخابات
زلمی زابلی، رئیس کمیسیون شکایات مجلس سنای ضمن ابراز عین نگرانی از عدم مداخله حکومت افغانستان در روند انتخابات این کشور تاکید کرد و گفت "مشکل خواهد بود که برخی والیان با صراحت کلام و بدون کدام هراس به نفع نامزدان دلخواه شان کامپاین می کنند و بدون اینکه محدودیت قانون انتخابات در این مورد را در نظر داشته باشند آن را به گونه چلنج(آزمون) به رخ ریاست جمهوری افغانستان نیز می کشند در حالیکه حکومت افغانستان اعم در گذشته و حال بدون کدام عکس العمل خاموشانه نظاره می کند."
آقای زابلی نگرانی مداخله حکومت مخصوصاً والیان را در کنار مداخله و چالش های ایجاد شده ناشی از رویکرد خارجی ها در این کشور بزرگترین چالش در مورد شفافیت پروسه انتخابات افغانستان خواند.
بحث چالش ها و پیچیده گی های احتمالی در مورد شفافیت انتخابات افغانستان از جمله نگرانی های متداوم بوده است که بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان نیز روی آن چندین بار انگشت گذاشته است.
صادق مدبر، رئیس دارالانشای شورای وزیران حکومت افغانستان درگفتگوی اختصاصی با رادیو آشنا صدای امریکا با تکرار تاکید حکومت بر برگزاری شفاف انتخابات افغانستان گفت که آنها میکانیزم جلوگیری از مداخله نماینده گان حکومت مخصوصاً والیان را روی دست گرفته اند که این می تواند مجموع نگرانی های موجود در این خصوص را تضمین کند.
آقای مدبر در پاسخ به اینکه تعهدات به برگزاری انتخابات شفاف قبلاً هم از جانب حکومت داده شده بود اما هیچگاه جامعه عمل نپوشید گفت "این بار رئیس جمهور نهایت جدی و مصمم است و هرگاه دیده شود که نماینده حکومت یا والی یکی از ولایت برخلاف میکانیزم طراحی شده حکومت عمل کند با عکس العمل جدی مواجه خواهد شد.
هرچند برگزاری انتخابات شفاف افغانستان از جمله آرزوی همه مردم افغانستان است اما زمان می تواند به مجموع نگرانی های مردم در این خصوص پاسخگو باشد.