انتخاب رئیس جمهور در ایالات متحده آمریکا در حقیقت در چند مرحله انجام میشود. نخست رقابت درون حزبی است تا نامزد نهایی حزب مشخص شود. سپس رای دهندگان در روز انتخابات به نامزد مورد نظر شان رای می دهند، اما این مرحلۀ نهایی نیست. معیار پیروزی در انتخابات، کسب آرای بیشترین مجمع انتخاب کنندگان می باشد.
هر نامزد ریاست جمهوری که بیشترین رای یک ایالت را از آن خود کند، برندۀ تمامی آرای هیات انتخاباتی آن ایالت می شود. هر ایالت شمار متفاوت اعضای هیات های انتخاباتی دارد و شمار این اعضا در ۵۰ ایالت به ۵۳۸ عضو می رسد. معیار پیروزی رئیس جمهور این است که کم از کم ۲۷۰ رای اعضای هیات های انتخاباتی را از آن خود کند.
در افغانستان رایدهندگان در یک روز با استفاده از رای واحد غیرقابل انتقال به نامزد مورد نظر شان رای می دهند. معیار پیروزی در این انتخابات کسب ۵۰ در صد به اضافۀ یک رای در صورت رقابت میان بیشتر از دو نامزد می باشد. اگر هیچ یک از نامزدان این نصاب را تکمیل نتوانست، دور دوم انتخابات میان دو نامزد پیشتاز برگزار شده و نامزد دارای بیشترین آرا در این دور برندۀ انتخابات می شود.
انتخابات برتر
پیتر گالبریت، معاون پیشین نمایندۀ ویژۀ سازمان ملل متحده در افغانستان می گوید که از نظر مشروعیت و بیشترین آرای مردم، سیستم رایدهی در افغانستان برتر است، اما در صورتی که عاری از تقلب و دستکاری باشد.
آقای گالبریت با انتقاد از انتخابات در امریکا به عنوان یک سیستم کهنه و مربوط قرن هژدهم می گوید که در ایالات متحده نامزدی که برندۀ تمام آرای مجمع انتخاب کنندگان یک ایالت می شود، ممکن است که رای کمتر مردم را از خود کرده و بازنده انتخابات شود، اما با اینحال رئیس جمهور شود.
پیتر گالبریت انتخابات سال ۲۰۰۰ امریکا را مثال می آورد که در آن جورج بش از نظر کمیت آرا بازندۀ انتخابات شد اما با کسب بیشرین آرای مجمع انتخاب کنندگان به ریاست جمهوری رسید.
اما فضل احمد معنوی، رئیس پیشین کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان می گوید که در ایالات متحده سطح بلند آگاهی مردم، موجودیت احزاب معدود اما نیرومند سیاسی و نفس اعتماد مردم نسبت به روند با وصف کهنه بودن سیستم انتخاباتی، نتایج پذیرای انتخاباتی را به دست می دهد.
آقای معنوی سیستم انتخابات افغانستان را غلط خوانده و آن را سدی برای رشد احزاب سیاسی تلقی می کند. او می افزاید که در این سیستم گاهی اتفاق می افتد که ۸۰ در صد آرا باطل شود یا بی تاثیر باقی بماند که این خود "یک فاجعه" است.
ماهیت انتخابات به عنوان یک رکن اساسی دیموکراسی چیست؟ عبدالله عظیم، پژوهشگر علوم سیاسی در ایالات متحده می گوید که هر سیستم انتخاباتی خوبی ها و کاستی های خود را دارد، اما آنچه در کل سیستم های انتخاباتی را از هم متمایز می سازد اصل شفافیت و شایسته گزینی است.
به باور آقای عظیم هرگاه رای دهندگان آگاهی و پختگی کافی داشته و بر بنیاد برنامه و منافع علیای کشور شان به نامزد مورد نظر شان رای بدهند و گرایش ها و تمایلات قومی، سمتی، زبانی و مذهبی را کنار بگذارند، فرآیند انتخابات خوب خواهد بود، در غیر آن این گونه گرایش های منفی خوبترین سیستم های انتخاباتی را می تواند ناکام و نابکار ثابت کند.
تفاوت های مالی
انتخابات در افغانستان و ایالات متحده تنها از رهگذر سیستم های انتخاباتی از هم متمایز نبوده بلکه در صرف هزینه های انتخاباتی دو کشور نیز تفاوت چشمگیری وجود دارد.
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان گفته است که در انتخابات ۱۳۹۳ افغانستان حدود ۱۲۰ میلیون دالر از سوی آن کمیسیون صرف خواهد شد. مزید بر آن هر نامزد ریاست جمهوری تا ده میلیون افغانی و هر نامزد شورای ولایت تا ۵۰۰ هزار افغانی را می توانند صرف مبارزات انتخاباتی شان کنند.
اما در انتخابات سال ۲۰۱۲ در ایالات متحده بیشتر از چهار میلیارد دالر به مصرف رسید که بیشتر این پول صرف تنویر ذهنی و سمت دهی افکار عامه و دسترسی نامزدان به اهداف سیاسی شد. با در نظرداشت این حقیقت، می توان برداشت کرد که پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده بدون بنیۀ قوی مالی، امریست تقریباً ناممکن.
هر نامزد ریاست جمهوری که بیشترین رای یک ایالت را از آن خود کند، برندۀ تمامی آرای هیات انتخاباتی آن ایالت می شود. هر ایالت شمار متفاوت اعضای هیات های انتخاباتی دارد و شمار این اعضا در ۵۰ ایالت به ۵۳۸ عضو می رسد. معیار پیروزی رئیس جمهور این است که کم از کم ۲۷۰ رای اعضای هیات های انتخاباتی را از آن خود کند.
در افغانستان رایدهندگان در یک روز با استفاده از رای واحد غیرقابل انتقال به نامزد مورد نظر شان رای می دهند. معیار پیروزی در این انتخابات کسب ۵۰ در صد به اضافۀ یک رای در صورت رقابت میان بیشتر از دو نامزد می باشد. اگر هیچ یک از نامزدان این نصاب را تکمیل نتوانست، دور دوم انتخابات میان دو نامزد پیشتاز برگزار شده و نامزد دارای بیشترین آرا در این دور برندۀ انتخابات می شود.
انتخابات برتر
پیتر گالبریت، معاون پیشین نمایندۀ ویژۀ سازمان ملل متحده در افغانستان می گوید که از نظر مشروعیت و بیشترین آرای مردم، سیستم رایدهی در افغانستان برتر است، اما در صورتی که عاری از تقلب و دستکاری باشد.
آقای گالبریت با انتقاد از انتخابات در امریکا به عنوان یک سیستم کهنه و مربوط قرن هژدهم می گوید که در ایالات متحده نامزدی که برندۀ تمام آرای مجمع انتخاب کنندگان یک ایالت می شود، ممکن است که رای کمتر مردم را از خود کرده و بازنده انتخابات شود، اما با اینحال رئیس جمهور شود.
پیتر گالبریت انتخابات سال ۲۰۰۰ امریکا را مثال می آورد که در آن جورج بش از نظر کمیت آرا بازندۀ انتخابات شد اما با کسب بیشرین آرای مجمع انتخاب کنندگان به ریاست جمهوری رسید.
آقای معنوی سیستم انتخابات افغانستان را غلط خوانده و آن را سدی برای رشد احزاب سیاسی تلقی می کند. او می افزاید که در این سیستم گاهی اتفاق می افتد که ۸۰ در صد آرا باطل شود یا بی تاثیر باقی بماند که این خود "یک فاجعه" است.
ماهیت انتخابات به عنوان یک رکن اساسی دیموکراسی چیست؟ عبدالله عظیم، پژوهشگر علوم سیاسی در ایالات متحده می گوید که هر سیستم انتخاباتی خوبی ها و کاستی های خود را دارد، اما آنچه در کل سیستم های انتخاباتی را از هم متمایز می سازد اصل شفافیت و شایسته گزینی است.
به باور آقای عظیم هرگاه رای دهندگان آگاهی و پختگی کافی داشته و بر بنیاد برنامه و منافع علیای کشور شان به نامزد مورد نظر شان رای بدهند و گرایش ها و تمایلات قومی، سمتی، زبانی و مذهبی را کنار بگذارند، فرآیند انتخابات خوب خواهد بود، در غیر آن این گونه گرایش های منفی خوبترین سیستم های انتخاباتی را می تواند ناکام و نابکار ثابت کند.
تفاوت های مالی
انتخابات در افغانستان و ایالات متحده تنها از رهگذر سیستم های انتخاباتی از هم متمایز نبوده بلکه در صرف هزینه های انتخاباتی دو کشور نیز تفاوت چشمگیری وجود دارد.
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان گفته است که در انتخابات ۱۳۹۳ افغانستان حدود ۱۲۰ میلیون دالر از سوی آن کمیسیون صرف خواهد شد. مزید بر آن هر نامزد ریاست جمهوری تا ده میلیون افغانی و هر نامزد شورای ولایت تا ۵۰۰ هزار افغانی را می توانند صرف مبارزات انتخاباتی شان کنند.
اما در انتخابات سال ۲۰۱۲ در ایالات متحده بیشتر از چهار میلیارد دالر به مصرف رسید که بیشتر این پول صرف تنویر ذهنی و سمت دهی افکار عامه و دسترسی نامزدان به اهداف سیاسی شد. با در نظرداشت این حقیقت، می توان برداشت کرد که پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده بدون بنیۀ قوی مالی، امریست تقریباً ناممکن.