پاکستان در انزوای سردی روابط هند و افغانستان

روابط میان افغانستان و پاکستان یک بار دیگر تیره شده است. مرزبانان دو کشور در منطقه تورخم برای چندین روز به صورت وفقه یی بر یکدیگر آتش گشودند و روز دوشنبه کابل و اسلام آباد سفرای یکدیگر را احضار کردند.

از سوی دیگر، روابط افغانستان با هند، رقیب پاکستان گرمتر شده است. هفتۀ گذشته صدراعظم هند به ولایت هرات سفر کرد و بند سلما را که حالا بند دوستی افغان-هند نامیده شده، افتتاح نمود.

اما با آن که کابل و دهلی جدید اسلام آباد را به حمایت از گروهای دهشت افگن متهم می کنند، سرتاج عزیز، مشاور روابط خارجی صدراعظم پاکستان، در مصاحبه ای اختصاصی با رادیو آشنا صدای امریکا گفت که کشورش قربانی اصلی دهشت افگنی است.

او افزود "هند و تمام جهان آگاه است که پس از حملات یازدهم سپتمبر، پاکستان از دهشت افگنی به اندازۀ رنج برده است که فقط چند کشور به آن اندازه رنج برده اند. ما پنجاه هزار تلفات غیر نظامی داشته ایم که ۵۰ در صد آن در نتیجۀ حملات دهشت افگنی کشته شده اند. ده هزار قوای امنیتی پاکستان کشته شده است. علاوه بر آن، نسبت به هر کشور دیگر ما در مقابل دهشت افگنی مبارزۀ موثر داشته ایم."

با آنهم آقای عزیز اظهارات رئیس جمهور افغانستان را تائید کرد که گروه های "دهشت افگن چون شبکۀ حقانی و طالبان مثل سایر دهشت افگنان" در نقاط مختلف پاکستان مخفیگاه دارند.

مایکل کوگلمن، از مرکز تحقیقاتی ودرو ولسن مستقر در امریکا می گوید که ادعای آقای عزیز در این مورد تا اندازۀ دقیق است، اما او تاکید می کند که پاکستان خود در ترویج تندروی و دهشت افگنی نقش قابل ملاحظه داشته است که حال خود قربانی اعمال خود شده است.

کوگلمن گفت "پاکستان خود دهشت افگنی را حمایت کرده است و گروه های تندرو را حمایت کرده که الزاماً عملکرد های زشت را در پاکستان نه، بلکه در افغانستان و هند انجام داده اند. در چندین سال گذشته، پاکستان وضیعتی را ایجاد کرده است که تندروی و دهشت افگنی می تواند در آن رشد کند. بنا بر این، زمانیکه شما چنین وضیعت را به وجود آوردید، باید با آن دست و پنجه نرم کنید."

مذاکرات صلح افغانستان

پس از حملۀ مرگبار طالبان بالای ریاست دهم امنیت ملی در ماه ثور امسال، رئیس جمهور افغانستان که در گذشته، طالبان را مخالف سیاسی خطاب می کرد، این گروه را دهشت افگن خطاب کرد، و روند مذاکرات چهار جانبه میان افغانستان، پاکستان، امریکا و چین به طور قابل ملاحظۀ کمرنگ شد.

حال سر تاج عزیز برای حکومت افغانستان پیام واضح دارد و آن اینکه کابل باید راه های را جستجو کند تا مذاکرات صلح با طالبان از سر گرفته شود. به گفتۀ سرتاج عزیز، در یک و نیم دهۀ گذشته، نیروهای ناتو نتوانست شورشگری را از طریق اقدامات نظامی حل کند، بنا براین، لازم است تا با طالبان مذاکره صورت بگیرد.

در مقابل، شاه حسین مرتضوی، معاون سخنگوی رئیس جمهور افغانستان، نیز پیام واضح به پاکستان داد.

به گفتۀ آقای مرتضوی، تا زمانیکه پاکستان بر تعهدات کتبی خود عمل نکند و تا زمانیکه گروه طالبان رابطه خود را با شبکه القاعده قطع نکند و قانون اساسی افغانستان را نپذیرد، پاسخ قوای امنیتی افغانستان، ایستادگی در مقابل شورشیان و گروه های دهشت افگن است.

تلاش کابل و دهلی جدید برای انزوای اسلام آباد

ملاقات های اخیر رهبران افغانستان و هند در تهران و سپس در افغانستان، حدس و گمان هایی را مطرح می کند که ممکن آنان تلاش کنند تا پاکستان را در انزوای بین المللی قرار بدهند.

اما آقای کوگلمن به این باور است که حد اقل چنین هم آهنگی تا حال به صورت رسمی میان کابل و دهلی جدید صورت نگرفته است.

کوگلمن گفت "کاملاً مطمئن نیستم که ایران، افغانستان و هند به صورت رسمی و هم آهنگ تلاش کنند تا پاکستان را در انزوا قرار دهند."

اما او افزد که به یقین ادعا کرده می تواند که در این اواخر رویداد های رخ داده و اظهاراتی [در مورد]صورت گرفته است. بنا بر این، ما به مرحلۀ رسیده ایم که حالا [شاهد] همکاری های عمیقتر منطقه ای در جنوب آسیا استیم.

آقای مرتضوی نیز می گوید که هیچ گونه تلاش برای منزوی ساختن پاکستان صورت نگرفته است، اما ادعا می کند که موقفگیری "برحق" حکومت افغانستان موجب شده تا جامعه بین المللی به صورت کل از "حقانیت افغانستان" حمایت کند.

با وجود موقفگیری های مشابه رهبران افغانستان و هند در مورد حمایت اسلام آباد از گروه های دهشت افگنی، پاکستان موقف متفاوت در مورد کابل و دهلی جدید دارد.

آقای عزیز افغانستان و پاکستان را به مثابۀ "برادران دوگانه" یاد کرد، اما گفت که تلاش هند برای منزوی کردن پاکستان، "افکار واهی و پوچ" است.