همزمان با ادامۀ بحران در شرق میانه، به ویژه تنشها میان ایران و اسراییل، عبور طیارههای مسافربری از فضای افغانستان افزایش یافته و شرکتهای هوایی بینالمللی به هدف مصونیت پروازهای خود، از فضای این کشور استفاده میکنند.
خبرگزاری رویترز روز جمعه ۲۳ اگست (دوم سنبله) به استنادتحلیل پروازهای بینالمللی گزارش داده که پروازها از فضای افغانستان در دو هفته ماه جاری میلادی، در تناسب به مدت مشابه سال گذشته، هفت برابر افزایش یافته است.
بر اساس گزارش رویترز، شماری از شرکتهای هوایی بینالمللی به شمول خطوط هوایی سینگاپور، بریتش ایرویز و شرکت هوایی لوفتانزا به جای فضای کشورهای منطقه از حریم هوایی افغانستان برای تردد میان کشورهای آسیایی و اروپایی استفاده میکنند.
افغانستان یک مسیر هوایی کوتاه میان کشورهای اروپایی و شماری از کشورهای آسیایی به شمار میرود که استفاده از این مسیر، سبب صرفهجویی در مصرف سوخت طیارهها میشود.
پس از خروج نیروهای بین المللی به رهبری ایالات متحده امریکا از افغانستان در ماه اگست ۲۰۲۱، شمار زیادی از خطوط هوایی بینالمللی استفاده از حریم هوایی این کشو را متوقف کردند.
خبرگزاری رویترز گزارش داده که پس از نگرانیها از افزایش تنشها میان ایران و اسراییل، خطوط هوایی بینالمللی استفاده از حریم هوایی افغانستان را افزایش داده اند.
وزارت ترانسپورت و هوانوردی حکومت طالبان سال گذشته گفته بود که در سال ۱۴۰۱ خورشیدی، بیش از ۲۵هزار پرواز عبوری از حریم فضایی افغانستان صورت گرفته و آنان از این طریق هشت میلیارد افغانی عاید به دست آوردند.
بر اساس معلومات این وزارت، در یک شبانهروز ۱۰۰ تا ۱۲۰ پرواز عبوری از حریم فضایی افغانستان انجام میشود. طالبان گفته اند که از هر پرواز ترانزیتی و عبوری ۷۰۰ دالر امریکایی هزینه ترانزیت میگیرند.
گزارشها از افزایش پروازهای عبوری از فضای افغانستان در حالی منتشر میشود که حکومت طالبان قرارداد کنترول و ارزیابی مسافران در چهار میدان هوایی بینالمللی را در جون ۲۰۲۲ با شرکت امارات متحده عربی موسوم به "گاک" امضا کرد. بر اساس این قرارداد، در ازای خدمات، بخشی از حق ترانزیت بر فراز آسمان افغانستان به این شرکت داده میشود.
این شرکت علاوه بر کابل در میدانهای هوایی هرات، قندهار و بلخ نیز خدمات مشابهی را ارایه میکند.
پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان در پایان اگست ۲۰۲۱، یک شرکت قطری چنین خدماتی را در میدان هوایی کابل ارایه میکرد. این شرکت ماموریت خود را در اواسط ماه سپتمبر ۲۰۲۲ در میدان هوایی کابل به اتمام رساند.
قبل از استقرار مجدد حاکمیت طالبان در افغانستان، شرکت گاک در دورۀ حکومت پیشین افغانستان نیز مسوولیت کنترول رفت و آمد مسافران را در میدان هوایی کابل بر عهده داشت.