سازمان عفو بین‌الملل گفته است که در ماه‌های اخیر حکومت پیشین افغانستان و پیش از سقوط آن کشور به دست طالبان، جنایات جنگی مکرر در افغانستان صورت گرفته که این قضایا باید از سوی محکمۀ بین‌المللی جرایم بررسی شود.
این سازمان روز چهارشنبه ۱۵دسمبر (۲۴ قوس) با نشر گزارشی گفته است که طالبان، اردوی ایالات متحدۀ امریکا و نظامیان پشین افغان، مسوول آسیب رساندن به غیرنظامیان، پیش از مسلط شدن طالبان بر این کشور استند.
در این گزارش آمده است که در ماه‌های منتهی به سقوط افغانستان به دست طالبان، بسیاری شفاخانه‌ها، مکاتب، منازل مسکونی و فروشگاه‌ها به صحنۀ "جنایت" مبدل شد و بسیاری از غیرنظامیان در این محلات کشته و زخمی شدند.
در گزارش آمده است که مردم افغانستان در جریان ماه‌های پیش از سقوط دولت پیشین افغانستان، رنج‌های زیادی را کشیده اند و قربانیان آن باید به عدالت دسترسی داشته و غرامت دریافت کنند.
سازمان عفو بین‌الملل افزوده است: "محکمۀ بین‌المللی جرایم باید تصمیم نادرست خود را مبنی بر اولویت‌بندی تحقیقات در مورد عملیات نظامی امریکا و افغانستان لغو کند و به جای آن شواهد مربوط به جنایات جنگی احتمالی را بدون توجه به اینکه به کجا منتهی می‌شود، دنبال کند."
براین کستانر، مشاور ارشد بخش بحران سازمان عفو بین الملل در مصاحبه با صدای امریکا گفت که همه گروه های درگیر در جنگ افغانستان مرتکب جنایات جنگی شده اند اما به گفتۀ وی دشوار است که گفته شود که چند فیصد جرایم را کدام گروه مرتکب شده است.
او گفت: "ما شمار اندکی از رویدادها را دنبال کرده ایم و تا هنوز به مناطق دور دست و دهات افغانستان که قضایای دیگر نیز وجود دارد، دسترسی پیدا نکرده ایم."
این در حالی است که کریم خان، سارنوال محکمۀ بین‌المللی جرایم در سپتمبر سال روان گفته بود که تحقیقات این محکمه در مورد جنایات جنگی در افغانستان به عملکرد طالبان و داعش تمرکز داشته و بررسی جنایات جنگی احتمالی نظامیان امریکایی در آن اولویت بندی نشده است.
کریم خان روز دوشنبه ششم دسمبر (۱۵ قوس) در نشست کشورهای عضو محکمۀ بین‌الملی جرایم از تصمیم‌اش مبنی بر شامل نساختن ایالات متحده در تحقیقات "جنایات جنگی" در افغانستان دفاع کرد و گفت که در دو دهۀ پسین "بدترین جنایات" را طالبان و گروه دولت اسلامی انجام داده اند.
او گفت: "این تصمیم را بر بنیاد شواهدی گرفته‌ام که خراب‌ترین جنایات از نقطه نظر وخامت، مقیاس و گستردگی از سوی گروه مسما به داعش خراسان و نیز طالبان انجام یافته است."
'جنایات طالبان'
سازمان عفو بین‌الملل در این گزارش گفته است که طالبان در جریان تصرف ولسوالی‌ها در ماه‌های جولای و اگست امسال، برخی از اقلیت‌های قومی و مذهبی، نیروهای پیشین افغان و طرف‌داران حکومت پیشین را شکنجه کرده و حتا به قتل رسانده اند.
این سازمان با اشاره به کشتار مردم در پنجشیر، قندهار، غزنی و دایکندی توسط طالبان، گفته است که آنان در این "حملات انتقام‌جویانه" ده‌ها نفر را کشته و زخمی کرده اند.
بر اساس معلومات این سازمان، طالبان با حمله بر ولایت پنجشیر دست‌کم، ۲۰ نفر را در این ولایت بازداشت و شکنجه کرده اند. در این گزارش آمده است که جنگجویان طالبان این اسیران را در یک قفس زندانی کرده و برای دو روز، از دادن غذا، آب و دارو برای آنان خودداری کرده بودند.
در گزارش آمده است که طالبان در ولسوالی سپین بولدک ولایت قندهار، غزنی و دایکندی دست به کشتار طرف‌داران حکومت قبلی و هزاره‌ها زده اند.
عفو بین‌الملل تاکید کرده که به دلیل قطع شبکه‌های مخابراتی و انترنت از سوی طالبان در برخی از نقاط افغانستان، تا کنون شمار دقیق افراد کشته شده از سوی این گروه مشخص نشده است.
در این گزارش به حملات هوایی نیروهای خارجی و نظامیان پیشین افغان در روزهای پایانی حکومت قبلی نیز اشاره شده که به گفتۀ سازمان عفو بین‌الملل در آن، ده‌ها غیرنظامی کشته و زخمی شدند.
سازمان عفو بین‌الملل بی‌توجهی و سهل‌انگاری نظامیان پیشین افغان و نیروهای خارجی را، از دلایل عمدۀ تلفات غیرنظامیان در نتیجۀ حملات هوایی و زمینی از سوی آنان عنوان کرده است.
پیش از این هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان در گزارشی گفته بود که در شش ماه نخست سال جاری میلادی، ۱۶۵۹ غیرنظامی در این کشور کشته و سه‌هزار و۵۲۴ نفر دیگر زخمی شدند که این تلفات نسبت به زمان مشابۀ سال گذشتۀ آن، ۴۷ درصد افزایش یافته است.