تحلیلگران:‌ قطعنامهٔ طالبان برای تحکیم قدرت شان بود، نه رسیدگی به خواست افغان‌ها و جهان

پس از برگزاری "گردهمایی بزرگ علمای افغانستان" در کابل،‌ شماری از تحلیلگران سیاسی و فعالان مدنی می‌گویند که قطعنامه‌ای که در پایان این نشست شد بیشتر بر تحکیم قدرت این گروه متمرکز بوده است.

نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد، به صدای امریکا گفت که از قطعنامهٔ نشست طالبان مایوس است، زیرا به گفتۀ وی این نشست نه به خواست‌های مردم افغانستان و نه هم به خواست‌های جامعهٔ بین المللی پاسخ گفته است.

فایق گفت: "بر عکس، این جلسه فقط در مورد تحکیم و سلطهٔ گروه طالبان و تجدید بیعت" به رهبر طالبان است که همه تصامیم به نفع گروه طالبان بوده است، نه مردم افغانستان.

به گفتهٔ این دپلومات افغانستان، خواست مردم افغانستان و جامعه بین المللی از طالبان، احترام به حقوق بشر، حقوق زنان، حق تحصیل و کار برای زنان و دختران، تشکیل حکومت فراگیر بوده است و تصامیم نشست طالبان مردم افغانستان را در کوتاه مدت و دراز مدت به انزوای بیشتر قرار می‌دهد. به گفتهٔ فایق، تا زمانیکه طالبان به خواست‌های مردم و جامعهٔ بین المللی تمکین نکند،‌ ادارهٔ این گروه هیچگاهی به رسمیت شناخته نخواهد شد.

حمایت از نظام طالبان، دفاع از آن و بیعت به هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، از نکات عمدۀ قطعنامۀ ۱۱ ماده‌ای "گردهمایی بزرگ علمای افغانستان" بود.

عظیم الله ورسجی، تحلیلگر سیاسی مستقر در ایالات متحده، نسبت به قطعنامهٔ طالبان بدبین به نظر می‌رسد. ورسجی به صدای امریکا گفت:‌ "این قطعنامه پایان امیدواری جامعه بین المللی و مردم افغانستان در مورد احتمال اتخاذ سیاست نرم این گروه در برابر خواسته‌های جامعهٔ بین‌المللی و مردم افغانستان بود."

در نشست سه روزۀ "علمای افغانستان" که در کابل برگزاری شده بود، نمایندگان زنان حضور نداشتند و معاون رییس الوزرای طالبان پیش از برگزاری این نشست گفته بود که مردان از زنان در این گردهمایی نمایندگی خواهند کرد.

هدا خموش، فعال حقوق زنان مستقر در ناروی، به صدای امریکا گفت که قطعنامهٔ طالبان فقط متضمن تامین منافع خود این گروه بوده و منافع مردم افغانستان، به خصوص زنان و دختران را تضمین نمی‌کند و به گفتۀ وی این قطعنامه برای مردم افغانستان غیر قابل قبول است.

خانم خموش گفت:‌"هیچ زنی در این نشست به نمایندگی از زنان حضور نداشت و هیچ برنامه‌ای برای زنان که بتواند حقوق برابر آنان را توضیح بدهد و حضور آنان در جامعه و سیاست را تشریح کند، گنجانیده نشده است."

به گفتهٔ این فعال حقوق زنان، قطعنامهٔ طالبان نه متضمن حقوق برابر زنان است و نه برنامهٔ اقتصادی را برای رفاه جامعه دارد. او گفت: "به صراحت این تحقیر را تحریم می‌کنیم و تعلقی به این نشست نداریم. عصر مدرن راه حل هایی مبنی بر رای مردم و مطالبات مردم می‌خواهد."

شماری از کارشناسان می‌گویند که اشتراک کنندگان در جریان این نشست بر خلاف توقعات افغان ها،‌ در مورد مشکلات فعلی از جمله بازگشایی مکاتب دختران و ایجاد یک حکومت همه شمول بحث نکردند.

محمد اسحاق اتمر، تحلیلگر سیاسی، گفت: "حکومت را بین علما و حاکمان تقسیم کردند. به فکر من در مجموع طالبان فقط بر حاکمیت خود تمرکز کرده و خواستار به رسمیت شناختن از سوی جامعه بین المللی و روی رها سازی پول بحث کردند. آنچه را که افغان‌ها توقع داشتند و برای آنها تبلیغ شده بود، نتیجۀ آن به‌دست نیامد."

قاضی محمد حسن حقیار، تحلیلگر سیاسی می‌گوید که با وجود اینکه بیش از ۳۰۰۰ "علما و متنفذین" حمایت شان را از طالبان اعلام کردند،‌ ملا هبت الله اخندزاده، رهبر طالبان، در مورد ، اشتغال زنان، آموزش، تشکیل یک حکومت فراگیر و سایر موضوعات دیگر صحبت نکرد.

تشکیل حکومت همه‌شمول متشکل از تمام اقوام، گروه‌های سیاسی و اقلیت‌های مذهبی و احترام به حقوق بشر به ویژه حقوق زنان و دختران موضوعات اساسی است که جامعۀ جهانی به خاطر آن طالبان را زیر فشار قرار داده است.

رامش سالمی، یکی دیگر از تحلیلگران سیاسی، گفت: موضوع اصلی بحث در این نشست طالبان، تقویت نظام اسلامی بود. آقای سالمی گفت: "در این جلسه مسایل مربوط به تحصیل زنان و دختران مطرح نشد و همچنان هیچ اشاره ای از یک نظام قوی ملی نشد."

سالمی افزود، از آنجایی که در این نشست به طور صریح روی موضوعات بحث صورت نگرفت ، بنابراین این نشست چندان تاثیر بر جامعه بین المللی نخواهد داشت.

این تحلیلگران با توافق نظر به این باوراند که طالبان برخلاف تعهدات قبلی شان مبنی برای رعایت حقوق بشر، حقوق زنان، آزادی بیان و قطع رابطه با گروه های تندرو، عمل می کنند. به باور این تحلیلگران، طالبان معتقد اند که با این موقفگیری های تند، در نهایت مردم افغانستان را مجبور خواهند کرد تا به اوامر این گروه تمکین کنند و جامعهٔ بین المللی نیز با این گروه کنار خواهد آمد.

اما ورسجی که قبلاََ‌ شارژدافیر حکومت پیشین افغانستان در قطر بود، گفت:‌ "نشست گروه طالبان در کابل، تنها فرصتی بود که می‌توانست با در نظر داشت خواست‌های مردم و جامعهٔ بین المللی با صدور قطعنامه نرم تر در سیاست شان تغییر ایجاد می‌کرد و به دنبال کسب رضایت جهان و مردم می‌شد. اما مشخص شد که طالبان هیچ گونه آمادگی عقب نشینی از اهداف تعیین شدهٔ شان ندارند تا به خواست دیگران تمکین کنند."