حکومت ایالات متحده با درنظرداشت وضعیت "رو به وخامت امنیتی و اقتصادی" در افغانستان، برنامۀ جدیدی را روی دست گرفته است تا از اخراج مهاجران تازه وارد افغان از امریکا جلوگیری شود.
وزارت امنیت داخلی ایالات متحده روز چهارشنبه ۱۶ مارچ (۲۵ حوت) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که اخراج مهاجران افغان به افغانستان "بسیار خطرناک" است. در اعلامیه آمده است که الیهندرو مایورکس، وزیر امنیت داخلی امریکا به افغان‌ها اجازه داده است تا برای اقامت موقت محافظتی درخواست بدهند.
افغان‌های تازه وارد در چارچوب برنامۀ اقامت موقت بشردوستانه، برای دو سال اقامت امریکا را به دست آورده و سپس برای اقامت دایمی در این کشور باید درخواست بدهند. اما نگرانی‌هایی وجود دارد که هزاران نفر آنان مسیر قانونی برای کسب اقامت دایمی امریکا را نداشته و با خطر رد درخواست پناهندگی و اخراج از امریکا روبرو خواهند شد.
برنامۀ اقامت موقت محافظتی برای افغان هایی که با خطر اخراج از امریکا مواجه اند، فرصت ۱۸ ماهۀ اقامت در امریکا را مهیا می‌کند که در این جریان آنان اجازۀ کار را خواهند داشت.
در جریان روند پرهرج و مرج تخلیۀ نظامی از افغانستان – ۱۵ تا ۳۰ اگست ۲۰۲۱ – بیش از ۷۶ هزار شهروند افغان از افغانستان به ایالات متحده منتقل شدند.
وزارت امنیت داخلی امریکا گفته است که آنعده افغان‌هایی که از ۱۵ اگست ۲۰۲۱ تا ۱۵ مارچ ۲۰۲۲ وارد ایالات متحده شده اند، واجد شرایط دریافت اقامت موقت محافظتی پنداشته شده و کسانیکه پس از ۱۵ مارچ ۲۰۲۲ به امریکا منتقل می‌شوند، شامل این برنامه نمی‌شوند.
بیش از ۲۰۰۰ شهروند افغان که با ویزه‌های تحصیلی، کاری و سیاحتی وارد افغانستان شده‌اند و اکنون به دلیل مسلط شدن طالبان بر افغانستان، قادر به برگشت به کشور شان نیستند نیز واجد شرایط برنامۀ اقامت موقت محافظتی شناخته می‌شوند.
بر اساس آماری که وزارت امنیت داخلی امریکا در ماه دسمبر نشر کرد، نزدیک به ۳۷ هزار نفر از جمع ۷۶ هزار نفر که تا کنون از افغانستان به ایالات متحده منتقل شده اند، واجد شرایط دریافت اقامت دایمی امریکا اند، زیرا یا خود آنان یا هم بستگان شان به دلیل کار با حکومت و نظامیان امریکایی مستقر در افغانستان واجد شرایط برنامۀ ویزۀ خاص مهاجرت به امریکا می‌شوند.
وزارت امنیت داخلی امریکا همچنین گفته است که کسانیکه محکوم به ارتکاب جرایم مشخص باشند نیز از دریافت اقامت موقت محافظتی در امریکا محروم می‌شوند.
در اعلامیه، حاکمیت طالبان با استفاده از زور و نقض حقوق بشر از سوی آن گروه، حملات داعش بر غیرنظامیان، وضعیت اجتماعی-اقتصادی به شمول بحران اقتصادی، گرسنگی، خشکسالی، کمبود دسترسی به آب آشامیدنی و خدمات صحی در افغانستان، به عنوان عواملی بر شمرده شده اند که بر اساس آن تصمیم اخیر این وزارت اتخاذ شده است.
بر اساس قوانین ایالات متحده، در صورتیکه ثابت شود که مهاجران در کشورهای متبوع شان، چه به دلیل نا امنی، آفات طبیعی، همه‌گیری یا یک وضعیت فوق‌العادۀ اضطراری، مصوونیت ندارند، وزارت امنیت داخلی امریکا صلاحیت دارد تا به آنان اقامت موقت محافظتی بدهد.
دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحده در زمرۀ سیاست‌های سختگیرانۀ مهاجرتی خود تلاش کرد که برنامۀ اقامت موقت محافظتی را متوقف کند، اما محاکم فدرال ایالات متحده این طرح آقای ترمپ را رد کردند.