تقریباً دو سال بعد از خروج پر هرج و مرج نظامیان امریکایی از افغانستان، اظهارات جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده، مبنی بر اینکه طالبان در بیرون راندن القاعده از افغانستان کمک می‌کنند، بار دیگر بحث حضور گروه‌های تروریستی در آن کشور و توافق صلح میان امریکا و طالبان را دامن زده است.
بایدن روز جمعهٔ گذشته گفت: "یادتان می‌آید در مورد افغانستان چه گفتم؟ گفتم که القاعده آنجا نخواهد بود. گفتم که آنان آنجا نخواهند بود. گفتم که از طالبان کمک خواهیم گرفت. حالا چه می‌شود؟ چه خبر است؟ مطبوعات خود را بخوانید. حق با من بود."
اظهارات بایدن در پاسخ به پرسشی در مورد گزارش وزارت خارجهٔ ایالات متحده بود که کاستی‌های کاری حکومت‌های بایدن و دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحده را به عنوان عوامل کلیدی خروج پرهرج و مرج قوای امریکایی از افغانستان برجسته کرده است.
گفته‌های بایدن بحث‌های جدیدی را در خصوص توافقنامهٔ سال ۲۰۲۰ میان ایالات متحده و گروه طالبان دامن زده است، توافقی که منجر به خروج نظامیان امریکایی از افغانستان شد.
رحمت‌الله نبیل که بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ رییس امنیت ملی افغانستان بود، در یک پیام تویتر نگاشته است: "رییس جمهور بایدن با علنی کردن ضمایم پنهان توافق دوحه افشاگری پیشگامانه کرد و بر ماهیت واقعی طالبان به مثابهٔ گروه واگنر ایالات متحده در منطقه روشنایی افگند."
بر اساس توافقنامهٔ دوحه، طالبان توافق کردند تا در ازای خروج قوای خارجی افغانستان، از مبدل شدن آن کشور به لانهٔ امن گروه‌های تروریستی جلوگیری کرده و نیز حملات خویش را بر نیروهای امریکایی متوقف کنند.
اظهارات بایدن در مورد پسرفت القاعده در افغانستان، همچنین در تناقض با گزارش ماه فبروری ملل متحد قرار دارد. ملل متحد در این گزارش گفته است که گروه‌های تروریستی به شمول القاعده از فقدان استراتیژی امنیتی طالبان بهره برده و آزادانه در افغانستان تحرک دارند.
پایان طولانی‌ترین جنگ امریکا
کارین ژان-پییر، سخنگوی قصر سفید، روز جمعه در مورد اظهارات جو بایدن وضاحت داد و افزود که رییس جمهور بایدن باید تصمیم دشواری می‌گرفت تا به طولانی‌ترین جنگ امریکا نقطهٔ پایان بگذارد و در عین حال مراقب تروریزم نیز باشد.
ژان-پییر با اشاره به کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر پیشین شبکهٔ القاعده، در حملهٔ طیارهٔ بی‌سرنشین امریکایی در شهر کابل گفت: "ما رهبر القاعده را بدون حضور هرگونه نیروی نظامی در ساحه از بین بردیم."
یک مقام امریکایی که نخواست نامش در گزارش گرفته شود، در صحبت با صدای امریکا گفت که اشارهٔ بایدن به "کمک" طالبان در جنگ علیه تروریزم، کشته شدن یک رهبر شاخهٔ خراسان داعش توسط طالبان در افغانستان بود. گزارش شده است که این فرمانده داعش طراح حملهٔ مرگبار انتحاری در نزدیکی میدان هوایی کابل بود. در این حمله که در جریان عملیات تخلیه از افغانستان صورت گرفت، ۱۳ نظامی امریکایی و کم از کم ۱۶۰ شهروند افغان کشته شدند.
این مطلب مرتبط را نیز بخوانید جان کربی: طراح اصلی حمله بر میدان هوایی کابل توسط طالبان کشته شده استارزیابی بایدن در مورد عملیات بر ضد القاعده در افغانستان، اختلاف دیدگاه میان واشنگتن و ملل متحد در مورد حضور گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان را نشان می‌دهد که تهدیدی را متوجه منطقه کرده اند.
ملل متحد در گزارشی که اوایل سال روان نشر کرد، افغانستان را به عنوان "منبع اصلی تهدید تروریستی برای آسیای مرکزی و جنوب آسیا" یاد کرده است. در این گزارش آمده است: "روابط میان القاعده و طالبان نزدیک باقی‌مانده است."
حکومت بایدن گزارش ملل متحد را رد کرده و با اشاره به قابلیت واشنگتن برای مبارزه با دهشت افگنی از راه دور تاکید دارد که القاعده در افغانستان تهدیدی برای قلمرو ایالات متحده نیست.
این مطلب مرتبط را نیز بخوانید مقامات امریکایی گزارش ملل متحد در مورد رشد گروه‌های تروریستی در افغانستان را تایید نمیکنندیک مقام امریکایی گفت که حکومت ایالات متحده گروه القاعده را زیر نظر دارد تا "قابلیت انجام حمله علیه ایالات متحده و منافع آن را در خارج از خاک افغانستان نداشته باشد."
عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجۀ حکومت طالبان، روز شنبه، اول جولای (۱۰ سرطان) در تویتر نوشت: "ما اظهارات جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده، مبنی بر اینکه در حال حاضر هیچ گروه جنگی در افغانستان وجود ندارد، درک حقیقت می‌دانیم و می‌گوییم که این موضوع گزارش گروه نظارت تحریم‌های سازمان ملل متحد را که گویا بیش از ۲۰ گروه متخاصم در افغانستان فعال استند، رد می‌کند".
مایکل کوگلمن، معاون برنامهٔ جنوب آسیا در کانون فکری و پژوهشی ویلسن در واشنگتن نسبت به اظهارات بایدن تردید دارد. او به صدای امریکا گفت که طالبان بر ضد شاخهٔ خراسان داعش عمل کرده اند، اما برای مهار کردن حضور القاعده و اکثر گروه‌های دیگر تروریستی در افغانستان تلاش اندکی به خرج داده اند.
انتقاد جمهوریخواهان
جمهوریخواهان، به شمول مایک پنس، معاون پیشین ریاست جمهوری امریکا و یکی از نامزدان جمهوریخواه برای رقابت در انتخابات ۲۰۲۴ ریاست جمهوری ایالات متحده، پس از نشر گزارش وزارت خارجهٔ امریکا در مورد روند خروج از افغانستان، بر بایدن انتقاد کرده است.
پنس روز یکشنبه در مصاحبه با شبکهٔ تلویزیونی سی‌بی‌اس گفت که "بار ملامت آنچه اتفاق افتاد مستقیماً به دوش بایدن" است. او افزود که چنین "خروج فاجعه‌بار" هرگز در حکومت ترمپ اتفاق نمی‌افتاد.
با اینحال گزارش وزارت خارجهٔ ایالات متحده هم حکومت بایدن و هم حکومت دونالد ترمپ را به خاطر "برنامه‌ریزی ضعیف" در خصوص خروج قوای امریکایی از افغانستان ملامت کرده است.
در جریان عملیات تخلیهٔ نظامی از افغانستان که به تاریخ ۳۰ اگست ۲۰۲۱ پایان یافت، ایالات متحده نزدیک به ۱۲۵ هزار شهروند افغان و نزدیک به ۶۰۰۰ هزار امریکایی را به بیرون از افغانستان انتقال داد که از آن جمله بیش از ۸۸ هزار افغان به امریکا منتقل و اسکان داده شده اند.