دفتر هماهنگی امور کمک‌های بشری ملل متحد (اوچا) می‌گوید که ولایات مرکزی افغانستان با "خشکسالی بالقوه" مواجه است، زیرا به گفتۀ این نهاد بلند رفتن درجه حرارت منجر به اختلال و کاهش بارندگی شده است.
اندریکا رتواتی، معاون نماینده ویژه منشی عمومی ملل متحد در امور افغانستان، در گزارشی گفته است که بخش‌های مرکزی افغانستان با یک بحران شدید ناشی از اقلیم مواجه است و سومین سال متوالی شدیدترین خشکسالی را پشت سر گذاشت.
بر اساس این گزارش، افزایش دما بارندگی را مختل کرده و دسترسی مردم را به آب به شدت محدود کرده است.
به گفتۀ رتواتی، در نومبر ۲۰۲۳، مناطق مرتفع ولایات مرکزی، به ویژه ولایات دایکندی و بامیان، افزایش نگران‌کننده مشکلات ناشی از خشکسالی را گزارش کردند.
او گفته است که اوچا برای دریافت عمق این بحران و بررسی راهبردهای کاهش بالقوه، ارزیابی جامعی را با شرکایش انجام داده است که در آن ۱۹۸۰ زن و بیش از ۴۹۰۰ مرد از روستاهای ارتفاعات مرکزی سهم گرفته اند.
رتواتی بر اساس این ارزیابی گفته است که با وجود تلاش‌های جوامع در زمینۀ صرفه جویی از مصرف آب، تاثیرات خشکسالی شدید بوده است.
او گفته است: "یافته‌ها حاکی از روند نگران‌کننده کاهش منابع آبی است که منجر به تشدید درگیری بر سر آب در جوامع مختلف می‌شود."
همچنان یافته‌های ارزیابی اوچا نشان می‌دهد که مالداران در این ولایات هم اکنون با تلفات مواشی مواجه شده و مجبور اند که حیوانات خود را زیر قیمت بازار بفروشند، از این‌رو فشار بر معیشت مالداران تشدید شده است.
بر بنیاد ارزیابی اوچا، بیش از ۳۳۰ روستا با ۱۱۵۵۰۰ باشنده - که ۱۴ درصد از جمعیت ارتفاعات مرکزی را تشکیل می‌دهند - در سال ۲۰۲۳ تاثیرات خشکسالی شدیدی را تجربه کردند.
روستاییان گفته اند که اگر خشکسالی در سال ۲۰۲۴ با همان شدت سال پار ادامه یابد، مجبور خواهند شد به مناطق دیگری نقل مکان کنند.
ارزیابی مشخص کرده است که بهره‌وری زراعتی به دلیل آفات فراگیر و منابع آبی رو به زوال، محصولات زراعتی، مانند گندم، کچالو، لوبیا، جو، جواری و میوه را تحت تاثیر قرار داده است.
به گفتۀ معاون نماینده ویژه منشی عمومی ملل متحد در امور افغانستان، این تاثیرات سبب افزایش عدم مصوونیت غذایی در این مناطق شده و کودکان و زنان باردار را متاثر کرده است.
در گزارش اوچا آمده است که جوامع به طور فزاینده‌ای به کمک‌های بشردوستانه متکی اند، به ویژه خانواده‌هایی که زمین‌های زراعتی یا گزینه‌های شغلی مناسبی ندارند، آن هم خانواده‌هایی که زنان یا سالمندان سرپرست آن اند.
رتواتی گفت: "یافته‌ها نشان می‌دهد که ۱۸ درصد از جمعیت به کمک‌های بشردوستانه مستمر نیاز دارند و هرگونه وقفه در کمک‌ها، مصوونیت غذایی را بیشتر به خطر می‌اندازد."
علاوه بر معضل غذا، در این گزارش خطرات نبود سرپناه مناسب به دلیل رویدادهای طبیعی احتمالی ناشی از تاثیرات اقلیمی مانند سیل، چالش دیگر فراراه باشندگان این مناطق بیان شده است.
همچنان در گزارش آمده است: "تاسیسات آب، بهداشت و حفظ الصحه نیز تحت فشار قرار دارند، تقریباً یک چهارم نقاط آبی خشک شده و بخش قابل توجهی از روستاها (۲۶ درصد) از منابع آبی آلوده استفاده می‌کنند."
رتواتی برای رسیدگی به این بحران و مهار کردن پیامد آن، بر ایجاد نقاط آبی برای دسترسی به آب، راه‌اندازی کمپاین‌های آگاهی و درمان سوتغذیه، توزیع بسته‌های بهداشتی و ترویج بهداشت برای پیشگیری از بیماری‌های اسهالی تاکید کرده است.
او گفته است: "علاوه بر این، همه شرکای مجری باید متعهد شوند که به نیازهای خاص زنان سرپرست خانواده رسیدگی کنند و اطمینان یابند که آنها در توزیع کمک نادیده گرفته نمی‌شوند."
این در حالی است که پیش از این سازمان‌های اقدام علیه گرسنگی، گروه بین‌المللی صحت، امداد اسلامی جهانی، سازمان بین‌المللی حفاظت از کودکان و موسسه بین‌المللی ورلد ویژن با ابراز نگرانی گفته اند که زمستان گرمتر از حد اوسط و کمبود برفباری "نشانه‌های شوم بدتر شدن شرایط اقلیمی و خشکسالی" در افغانستان است.