در سال های اخیر تلاش های چین به خاطر بارز شدن نقش آن کشور در حل بحران افغانستان افزایش یافته است.
چین اکنون یکی از اعضای فعال «گروه هماهنگی چهارجانبه» در کنار افغانستان، پاکستان و ایالات متحده می باشد و تلاش دارد گروه طالبان را به از سرگیری مذاکرات صلح با کابل ترغیب کند.
تواب غورځنگ، سخنگوی شورای امنیت ملی افغانستان می گوید که حضور چین در گروه هماهنگی چهارجانبه "امیدوار کننده" می باشد. او می افزاید: "چین در مسایل منطقه همواره نقش مثبت داشته است و بالای پاکستان نیز نفوذ دارد. چین در بهبود روابط بین افغانستان و پاکستان نیز همیشه همکاری نموده است."
صلاح الدین ربانی، وزیر خارجه افغانستان هفته گذشته به خاطر بحث در مورد همکاری های بیجینگ در بازسازی و روند صلح افغانستان به چین سفر کرد.
چین و روند صلح افغانستان
مقامات افغان همواره پاکستان و به ویژه اداره استخبارات نظامی آن کشور را به حمایت از گروه طالبان متهم کرده اند و به نظر می رسد که روابط نزدیک بیجینگ و اسلام آباد سبب شده است تا مقامات افغان بر نقش بارزتر چین در حل بحران افغانستان تاکید کنند.
از جانب دیگر، علاقۀ بیجینگ به حل بحران افغانستان زمانی افزایش یافت که شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در سال گذشته میلادی از پاکستان دیدار کرد و از سرمایه گذاری های هنگفت در «دهلیز اقتصادی چین و پاکستان» خبر داد.
برخی از کارشناسان به این باور اند که چین به خاطر نگرانی های امنیتی و حفظ منافع اقتصادی خود در پی آوردن صلح و ثبات در افغانستان می باشد.
روح الله عثمانی، کارشناس مسایل آسیای شرقی و جنوبی در پوهنتون جانس هاپکینز امریکا می گوید که چین از سرمایه گذاری های بزرگ خود در منطقه به هر قیمت محافظت خواهد کرد.
محمد اشرف غنی در نخستین سفر خارجی اش به حیث رئیس جمهور افغانستان به چین رفت.
به گفته آقای عثمانی "چین نگران گسترش افراط گرایی در منطقه پس از خروج نیرو های بین المللی به رهبری امریکا از افغانستان است و روی همین دلیل تلاش دارد تا حکومت افغانستان را در راستای مبارزه با دهشت افگنی و روند مصالحه با مخالفین مسلح یاری رساند."
آقای عثمانی می افزاید که هر چند بیجینگ و اسلام آباد روابط دیرینه و نزدیک دارند، اما چین هرگز منافع اقتصادی و ملاحظات امنیتی خود چون شورش اویغور ها در ولایت سین کیانگ هم مرز با افغانستان را قربانی روابط خود با پاکستان نخواهد کرد.
این تحلیلگر افغان می گوید انتظار می رود چین بر پاکستان فشار وارد کند تا آن کشور از حمایت گروه طالبان دست بردارد و در عوض، اسلام آباد با کمک در آوردن ثبات در افغانستان می تواند زمینه دستیابی چین و پاکستان به منابع و بازار های آسیای میانه را مساعد کند.
تلاش های کابل برای دخیل ساختن چین در حل بحران افغانستان در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی شروع شد و با آغاز دوره ریاست جمهوری محمد اشرف غنی شدت گرفت.
به نظر می رسد با شامل شدن چین در گروه هماهنگی چهارجانبه، ایالات متحده نیز از نقش چین در حل بحران افغانستان حمایت می کند.
اما شماری از تحلیلگران به مثمر بودن این نقش چین به دیده شک و تردید می نگرند.
تلاش ها برای شامل ساختن چین در روند صلح افغانستان در زمان زمامداری حامد کرزی آغاز شد.
ملک سراج اکبر، تحلیلگر مسایل سیاسی پاکستان و چین است. او "تجربه و تخصص" چین در مذاکرات سیاسی را زیر سوال می برد و می گوید: "متاسفانه چین تجربه و ابزار شامل شدن در روند مذاکره با گروه طالبان را ندارد. چین یک رژیم بسیار مستبد است و سابقه بسیار وحشتناک در برخورد با مخالفین سیاسی خود را دارد."
این تحلیلگر پاکستانی می افزاید که چین از "حمایت اسلام آباد از گروه طالبان" تا کنون نه تنها انتقاد نکرده است بلکه در این مورد اذعان نیز ننموده است.
آقای اکبر می گوید چین "پیچیدگی های" بحران افغانستان را به خوبی نمی داند و اگر قرار باشد جنگ در افغانستان از طریق یک اجماع منطقه ای حل گردد، پس به جای چین باید هند شامل مذاکرات صلح شود چون به گفته وی، بحران افغانستان نتیجه جنگ نیابتی بین هند و پاکستان می باشد.
قرار است چین یک بار دیگر به تاریخ ۱۷ دلو امسال در کنار افغانستان، پاکستان و ایالات متحده در سومین جلسه گروه هماهنگی چهارجانبه برای یافتن راه های از سرگیری مذاکرات صلح با گروه طالبان در اسلام آباد شرکت کند.