صندوق وجهی ملل متحد برای کودکان (یونیسف) می‌گوید که در سال تعلیمی ۱۴۰۲ به دلیل تداوم منع آموزش دوره متوسطه و لیسه، رویاهای یک میلیون دختر افغان شکست.
این ادارۀ ملل متحد روز ۲۸ مارچ (هشتم حمل) زیر نام "ویران و ناامید: دختران در افغانستان که از ادامه تحصیل محروم می‌شوند، امید خود را از دست می‌دهند" مقاله‌ای را نشر کرده است.
در این مقاله آمده است که با شروع سال تعلیمی جدید، دختران امیدوار بودند که با برادران خود به صنف‌های شان برگردند، اما برای سومین سال متوالی مکاتب متوسطه و لیسه به روی دختران در افغانستان بسته ماند.
به گفتۀ صندوق وجهی ملل متحد برای کودکان تصمیم منع آموزش دختران و زنان از سوی طالبان، "غیر موجه و کوتاه‌بینانه" است و نقطه‌ای عطف وحشتناک دیگری در "تضعیف مداوم حقوق دختران" در افغانستان است.
دختران دانش‌آموز چه می‌گویند؟
یونیسف با دختران در سراسر افغانستان صحبت کرده تا ببیند که چگونه زندگی آنان تحت تاثیر قرار گرفته است، چگونه روزهای خود را در حال حاضر مشغول کرده اند، و آیا آنان هنوز به آینده تحصیل خود امیدوار هستند یا نه؟
آرزو دانش‌آموز صنف یازدهم گفته است: "بیش از ۵۴۰ روز است که در صنف درسی نبوده‌ام. در حال شمارش هستم. اگر مکاتب باز نشوند، باید به شمارش ادامه دهم و این افسردگی ادامه خواهد داشت."
آرزو یکی از دیگر دختران دانش‌آموز افغان که می‌خواست داکتر دندان شود، حالا از صبح تا عصر فقط کارهای خانه را انجام می‌دهد.
او قبلاً دچار افسردگی شده و برای درمان نزد داکتر مراجعه کرده است. آرزو می‌گوید که در خانه حملات اضطراب را تجربه می‌کند: "من شروع به احساس یک صدای عمیق در قلبم کردم. می‌خواهد فریاد بزند - خیلی بلند - و احساس می‌کنم چیزی از درون من باید فرار کند."
این دانش‌آموز گفته است که در حال حاضر تنها چیزی که دارد کتاب‌ها و فصل‌های سال‌های قبل مکتب است که سعی می‌کند گاهی در خانه مطالعه کند.
مرسل دانش‌آموز دیگر است که پس از بسته‌شدن مکاتب در خانه به یادگیری ادامه داده است. او با تماشای ویدیوهای آموزشی آنلاین، آموختن گیتار را آغاز کرده است.
مرسل می‌گوید: "هفته‌های ابتدایی وحشتناک و بسیار خسته کننده بود. من در ابتدا امیدی نداشتم. اما بعد به خودم گفتم، "مرسل، نمی‌توانی فقط بی‌حرکت بمانی. سپس از روی برخی از کتاب‌هایی که در خانه دارم شروع به مطالعه کردم، می‌خواستم خودم را از نظر ذهنی مشغول کنم، بنابرین موسیقی و هنر را تمرین می‌کنم."
مرسل رویای ادامه تحصیل در رشته هنرهای زیبا را در سر می‌پروراند. طالبان رشته‌هایی چون مجسمه‌سازی و موسیقی را در فاکولتهٔ هنرهای زیبا حذف کرده اند.
این دختر جوان افغان گفت: "اگر مکاتب دوباره باز نشوند...به این فکر کنم که بر من چه خواهد گذشت...من هیچ راهی برای نگاه کردن به آینده ندارم...هر ثانیه و هر دقیقه به تدریج مرا در هم می‌شکند."
رابعۀ شانزده ساله که صنف دهم را پشت سر گذاشته و هر سال اول نمرۀ صنف خود بوده است، می‌گوید که فرصت‌ها برایش تیره و تار است.
اما تاکید می‌کند که مصمم است به هر طریقی که شده به یادگیری ادامه دهد. او گفت "من سعی کرده‌ام خودم درس بخوانم. کتاب‌ها را جمع‌آوری می‌کنم. سعی می‌کنم کتاب‌های درسی صنف ۱۱ را پیدا کنم، زیرا این صنفی است که باید در آن باشم."
یکی از برادران رابعه حتا وقتی از مکتب به خانه می‌آید، ریاضیات را به او آموزش می‌دهد. با وجود برق نامنظم و انترنت نامطمین، رابعه در صورت امکان در صنف‌های رایگان آنلاین نیز ثبت نام می‌کند.
رابعه می‌گوید که آنچه را می‌آموزد به دختران دیگر نیز از طریق گروه‌های چت در موبایل آموزش می‌دهد.
او گفت: "ما می‌دانیم که این گروه‌های آموزشی ممکن است کمی موثر باشند، اگرچه به اندازه رفتن به مکتب موثر نیستند. ما رویاهای زیادی داریم و مطمین نیستیم که بتوانیم به آنها برسیم. اما سعی می‌کنیم امیدوار باشیم. به یکدیگر کمک خواهیم کرد."
طالبان پس از تسلط بر افغانستان، مکاتب دخترانۀ بالاتر از صنف ششم را تا "امر ثانی" تعطیل کرده و همچنان در ماه دسمبر ۲۰۲۲، دختران و زنان را از ادامۀ تحصیل در پوهنتون‌ها نیز تا "اطلاع ثانوی" منع کردند.
این گروه تعهد کرده است که به زودی دروازه‌های مکاتب و پوهنتون‌ها را به روی دختران و زنان باز می‌کند، اما با وجودی که نزدیک به ۲۰ ماه از حکمرانی طالبان سپری می‌شود، هنوز هم دختران از ادامۀ آموزش و تحصیل محروم اند.
جامعه بین المللی و نهادهای حامی حقوق بشر بر محدودیت آموزش دختران در افغانستان بارها انتقاد کرده اند. طالبان این ممنوعیت را موقتی عنوان کرده و گفته اند که روی نصاب تعلیمی و ''محیط مناسب تحصیلی مطابق شریعت اسلامی" برای دختران کار می‌کنند.